ABD, 1 TEMMUZ 2010'DA AMBARGO İÇİN YASA ÇIKARDI
ABD, 1 Temmuz 2010'da Kapsamlı İran Yaptırımları, Sorumluluk ve Mahrumiyet Yasası'nı çıkardı ve İran'a tek taraflı olarak bir dizi yaptırım uygulama kararı aldı. 1996'da çıkarılan İran Yaptırımlar Yasası'nın kapsamını genişleten bu yasa, İran'ın petrol sektörünü geliştirmesine yardımda bulunan, bu amaca yönelik olarak bilgi, teknoloji ve ürün sağlayan, İran'ın rafine petrol ve petrol ürünleri ithal etmesine yardımda bulunan şahıslara ve şirketlere yaptırım uygulanmasını öngörmekteydi. İran'a yönelik tek taraflı ambargo 16 Ocak 2016'da ABD tarafından kaldırıldı.
ÇİN VE AVRUPA ÜLKELERİ AMBARGOYU TANIMADI
ABD Enerji Enformasyon İdaresi'nin yayınladığı tabloya göre; tek taraflı ambargonun sürdüğü 2011 Ocak-Haziran ayları arasında Çin'in İran'dan günde 543 bin varil, Avrupa ülkelerinin günde 450 bin varil, İtalya'nın günde 183 bin varil, Türkiye'nin günde 182 bin varil petrol aldı.
AMERİKA'DA 58, ALMANYA'DA 65
İran'a yönelik ambargo kararı alındığı dönemde ABD'de faaliyet gösteren aralarında Bunge ve Cargill'in de olduğu 58 Amerikan ve İsrailli firmanın İran ile ithalat ve ihracat yapması dikkat çekiyor. O dönemde Almanya'da faaliyet gösteren 65 firmanın da İran'la ithalat ve ihracat yaptığı hatta birçok Alman şirketin İran'da temsilciliklerinin olduğu biliniyor. İran'ın toplam ithalatının 65-70 milyar dolar olduğu ifade ediliyor. İran'ın Türkiye ile yaptığı ithalatın 10 milyar dolar olduğu düşünüldüğünde kalan 55 milyar dolar ithalatın içeriğinde ABD ve Avrupa Birliği ülkelerinin yer alması dikkat çekiyor. ABD'nin İran'a uyguladığı tek taraflı yaptırımları deldiği iddiasıyla İş adamı Rıza Sarraf ve Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla tutuklandı. ABD New York Güney Bölge Savcısı Preet Bharara; FETÖ'cü polis amirlerinin ABD'ye kaçırdığı yasa dışı ses kayıtları ve teknik takip tutanakları üzerinden 17-25 Aralık darbe girişimini ABD'de yeniden başlattı. İş adamı Rıza Sarraf 22 Mart 2016'da, son üç yılda yedi defa ABD'ye giden ve hakkında herhangi bir işlem yapılmayan Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla da 29 Mart 2017'de ABD'de tutuklandı. 8 Eylül 2017'de eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, eski Halkbank Genel Müdürü Süleyman Aslan ve genel müdür yardımcıları hakkında tutuklama kararı verildi.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi'nin yayımladığı tabloya göre 2011 Ocak- Haziran arasında İran'dan petrol alan ülkeler şöyle:
Çin............................543 bin varil petrol
Avrupa ülkeleri........450 bin varil petrol
Japonya....................341 bin varil petrol
Hindistan..................328 bin varil petrol
Güney Kore...............244 bin varil petrol
Türkiye.....................182 bin varil petrol
Güney Afrika...............98 bin varil petrol
İtalya........................183 bin varil petrol
İspanya.....................137 bin varil petrol
Fransa........................49 bin varil petrol
Hollanda.....................33 bin varil petrol
Yunanistan.................20 bin varil petrol
Almanya.....................17 bin varil petrol
Birleşik Krallık...........11 bin varil petrol
CARGİLL: ABD merkezli çok uluslu şirket. 2015 itibariyle aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 63 ülkede faaliyet gösteriyor. 138 bin çalışanı olan şirket, 2011'de 119.5 milyar dolar gelir elde etti. Gıda, tarım, finans ve endüstriyel ürün sektörlerinde faaliyet gösteriyor. Cargill ambargo kararına rağmen İran'la ticaretini sürdürdü.
BUNGE: Bunge 1818'te hububat ticareti yapmak üzere Hollanda'da kuruldu. Şirket faaliyet alanının genişlemesi ile 1999'da merkezini New York'a taşıdı. Bunge 4 kıtada, 32 ülkede, 400'den fazla fabrika, depo, alım merkezi olan şirket ambargo döneminde İran'la ticareti sürdürdü.
SABAH
