Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Sevakin Adası'nı bize belli bir süre tahsis etseniz de biz bu adayı aslına uygun olarak yeniden inşa ve ihya etsek.' dedim. Ömer El-Beşir kardeşim 'tamam' dedi. Burayı inşa ve ihya ne demek biliyor musunuz? Burayı yerle bir edenlere şu cevabı vermiş olacağız; siz geldiğiniz buraları yerle bir ettiniz. Sizin o buraları yerle bir etmeniz, bizim sakalımızı tıraş etmeye benzer. Unutmayın ki biz burayı öyle bir inşa ve ihya edeceğiz ki kesilen sakal çok daha gür biter, siz bunu göreceksiniz." dedi.
Erdoğan, Dostlar Meclisi'nde Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından düzenlenen "Türkiye-Sudan İş Forumu"nda, Türk ve yabancı iş adamlarına hitap etti.
Köklü tarihi ve kültürel ilişkilere sahip olunan Sudan ile ilişkileri her alanda daha ileriye taşımak istediklerini belirten Erdoğan, ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinin bu hedeflerin başında geldiğini söyledi.
Erdoğan, Türkiye olarak Afrika'ya özel önem verildiğini ifade ederek, özellikle 2005 yılında başbakanlığı döneminde "Afrika Yılı" ilan edildiğini, o günden bugüne önemli çalışmalar gerçekleştiğini bildirdi.
İlişkilerdeki bir asırlık boşluğu süratle telafi edebilmek için son 15 yıldır Afrika'nın tamamını kucaklamayı hedefleyen bir açılım politikası izlediklerine değinen Erdoğan, artık yeni bir aşamaya geçtiklerini, bundan sonra "Ortaklık Politikası" anlayışıyla ilişkileri güçlendirmek istediklerini vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye için Afrika ile kucaklaşmanın sadece ticari ve ekonomik çıkar anlamı taşımadığına dikkati çekti.
"TOPLAMDA 22 ANLAŞMAYI İKİ GÜNDE GERÇEKLEŞTİRDİK"
Türkiye'nin, Afrikalılara bakışının, Afrika ülkeleriyle ilişkilerinin tek taraflı bir kazanç hevesinin ürünü olmadığını aktaran Erdoğan, şöyle devam etti:
"Biz, Afrika ile birlikte üretmek, birlikte ilerlemek, birlikte zenginleşmek arzusundayız. Afrika'nın potansiyelinin farkında bir ülke olarak her platformda daima Afrika ile güçlü ilişkiler kuruyoruz. Sudan'ın da Afrika içinde ayrı bir yeri ve önemi olduğunu gayet iyi biliyoruz.
Sudan, sahip olduğu ekonomik potansiyel ve insan kaynağıyla öne çıkan bir ülkedir. Sudan ile ilişkilerimizin insani ve kültürel boyutu kadar, siyasi ve iktisadi ayağını da güçlendirmemiz gerekiyor. Nitekim siyasi ilişkilerimizde ciddi bir yakınlaşma ve iş birliği anlayışını hakim kıldığımıza inanıyorum."
Erdoğan, ekonomik ve ticari planda da temasları geliştirdiklerini belirterek, ilişkileri daha ileri seviyeye taşımak için ülkeler arasında "Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi"ni bu ziyaret vesilesiyle tesis ettiklerini hatırlattı.
Bu mekanizma sayesinde ekonomik ve ticari ilişkilerin tüm alanlarda büyük bir atılım yaşayacağına işaret eden Erdoğan, dün 13, bugün de 9 anlaşmayla toplamda 22 anlaşmayı iki günde gerçekleştirdiklerini bildirdi.
"BİZ 10 MİLYAR DOLARI HEDEFLEMELİYİZ"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sahraaltı Afrika'da, Güney Afrika'dan sonra ikinci en büyük ticaret ortağı olan Sudan'ın bölgesindeki en büyük ticaret ve ihracat pazarı olduğunu söyledi.
Bu bakımdan geçen yıl itibarıyla yaklaşık 500 milyon dolar olan ikili ticaret hacminin yeterli olmadığını vurgulayan Erdoğan, "Artık bizim hedefimiz bir iki yıl içinde belki bir, iki milyar dolar olabilir, ama biz 10 milyar doları hedeflemeliyiz. Birlikte çalışırsak, ortak projeler geliştirirsek bu hedefimize çok kısa sürede ulaşabiliriz. Sadece bir tarafın kazandığı bir ilişki modeli sürekli olamaz. Türkiye olarak 'kazan-kazan' ilkesiyle hareket ediyoruz. Bunun için ekonomik iş birliğimizi ticaret yanında yatırımlara da dayandırmak istiyoruz." ifadesini kullandı.
Erdoğan, Türk iş adamların çok önemli yatırımlarının bulunduğuna dikkati çekti.
Sudan'da da yaklaşık 350 milyon doları doğrudan, 300 milyon doları da müteahhitlik hizmetleri olmak üzere toplam 650 milyon dolar yatırımın bulunduğunu belirten Erdoğan, bu rakamın kısa vadede 1 milyar dolara çıkarılmasına yönelik çalışmaların hızlandırılması yönünde gerekli adımların atılacağını dile getirdi.
Erdoğan, Türkiye-Sudan İş Formu vesilesiyle yaklaşık 100 Türk iş adamının iştirakiyle iki ülke iş dünyası temsilcileri arasında gerçekleştirilen karşılıklı temasların kısa zamanda sonuç vereceğine inandığını aktardı.
"TURİZMDE, SUDAN'DA BİR SIÇRAMANIN YAŞANMASI GEREKİYOR"
Türk müteahhitlerin son 45 yılda 119 ülkede 351 milyar dolar değerinde ve 9 binin üzerinde proje üstlendiklerini anlatan Erdoğan, dünya çapında imza atılan projelerle haklı bir itibar kazanan yurt dışı müteahhitlik sektörünün iş hacminin giderek arttığını ifade etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, müteahhitlik şirketlerinin Sudan'ın alt yapısına ve kalkınmasına katkı sağlamaya da hazır olduğunu, özellikle turizm alanında Sudan'da bir sıçramanın yaşanmasını istedi.
Bugün Sevakin Adası'nı dolaşırken Sudan Cumhurbaşkanı Ömer El-Beşir'e bir konuyu aktardığını belirten Erdoğan, şöyle dedi:
"Şimdi burada Hanefi Cami yapıldı, Şafii Cami de yapıldı, gümrük ile ilgili bölümde yapıldı. Fakat Sevakin Adası'nı bize belli bir süre tahsis etseniz de biz bu adayı aslına uygun olarak yeniden inşa ve ihya etsek.' dedim. Ömer El-Beşir kardeşim 'tamam' dedi. Burayı inşa ve ihya ne demek biliyor musunuz? Burayı yerle bir edenlere şu cevabı vermiş olacağız; Siz, geldiniz, buraları yerle bir ettiniz. Sizin o buraları yerle bir etmeniz bizim sakalımızı tıraş etmeye benzer. Ama unutmayın ki şimdi biz burayı öyle bir inşa ve ihya edeceğiz ki kesilen sakal çok daha gür biter, siz bunu göreceksiniz. Gerisi var, gerisini söylemiyorum."
"EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİMİZİN YOL HARİTASININ BELİRLENMESİ KOLAYLAŞACAK"
Ticari ve ekonomik ilişkilerin gelişmesi ve derinleşmesinde ahdi zeminin büyük önem taşıdığına işaret eden Erdoğan, ziyaretleri vesilesiyle Türkiye'den umreye gitmek isteyenlerin Sevakin Adası'na uğrayacaklarını, tarihi yerleri gezeceklerini ve oradan da gemiyle Cidde'ye geçeceklerini bildirdi. Buna "Paket Turizm" denildiğini dile getiren Erdoğan, "Bu, halklarımızın da kaynaşmasını getirir ve tarih yeniden dirilir." ifadesini kullandı.
Ziyarette imzalanan Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşmasının, ikili ekonomik ve ticari ilişkileri arzu ettikleri seviyeye ulaştırmaya katkı sağlayacağını belirten Erdoğan, ortak hedeflere erişmek için daha önceden tesis edilen Karma Ekonomik Komisyon ve iş forumu gibi mekanizmaların da etkin bir biçimde kullanılması gerektiğini vurguladı.
İki ülke arasındaki Karma Ekonomik Komisyon toplantılarının sonuncusunun Kasım 2013'te Hartum'da gerçekleştirildiğini, 14'üncü toplantının ise şubat ayında yine Hartum'da düzenlenmesinin öngörüldüğünü aktaran Erdoğan, "Bu mekanizmanın daha sık işletilmesiyle ekonomik ve ticari ilişkilerimizin yol haritasının belirlenmesi kolaylaşacaktır. Türk-Sudan İş Konseyi mekanizmasının da konseyin ilk toplantısının toplanması, tertip edilmesi suretiyle hayata geçirilmesi gerekiyor." ifadesini kullandı.
Sudan tarafından da gümrük vergilerindeki statü başta olmak üzere, Türkiye menşeli firmaların rekabet düzeylerini yükseltecek adımlar atmalarını beklediklerine işaret eden Erdoğan, "İnşallah bankacılık alanında da iş adamlarımızın finans hareketlerini kolaylaştıracak bir açılım yapmalıyız ve bunu da yapacağız." dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Ziyaretimizde bize refakat eden Türk iş dünyasının değerli temsilcilerini bu güzel ülkeye daha fazla yatırım yapmaya davet ediyoruz. Gördüğünüz gibi burada sizi samimiyetle davet eden, size her türlü kolaylığı göstermeye hazır bir başkan ve halk var. Ülkenin şartlarına uygun şekilde Sudan halkıyla bütünleşerek burada iş yapmanızı sizlerden özel olarak rica ediyorum. Bunu da her iki ülkenin her iki ülke halkının da kazanacağı bir yaklaşım içinde gerçekleştirmeniz önem taşıyor. Bugün yaptığımız temaslarda Sudanlı dostlarımızla iş adamlarımızın yatırımlarının geliştirilmesi yönünde atılması gereken karşılıklı adımları görüşme fırsatımız oldu. Önümüzdeki dönemde gerçekleştirilecek Karma Ekonomik Komisyon ve Türk-Sudan İş Konseyi toplantılarında bu konularda somut ilerlemeler sağlanacağına inancım tamdır."
"TARIM VE HAYVANCILIK ALANLARINDAKİ İŞ BİRLİĞİMİZ"
Sudan'a yönelik yaptırımların kaldırılmakta olduğu elverişli ortamda ekonomik ve ticari ilişkilerin derinleştirilmesi konusunda hızlı hareket edilmesi gerektiğine vurgu yapan Erdoğan, "Tarım ve hayvancılık alanlarındaki iş birliğimizi ikili ekonomik ve ticari ilişkilerimiz açısından ayrı bir sıçramaya, ayrı bir güç kazanımına vesile olacaktır." dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Nisan 2014'te imzalanan Türkiye-Sudan Tarımsal İşbirliği ve Ortaklığına İlişkin Anlaşma çerçevesinde Sudan'da hayata geçirilecek TİGEM projesiyle birlikte iki ülke arasında tarım alanında işbirliğinin bir üst seviyeye taşınmış olacağını bildirdi.
Projenin Türk iş adamları için örnek teşkil edeceğini belirten Erdoğan, tarım, hayvancılık, kozmetik ve ilaç sanayii gibi çeşitli sektörlerden firmaların Sudan'da yatırım yapmaları için cezbedici bir rol oynayacağına dikkati çekti.
Savunma sanayinin de geniş işbirliği imkanının olduğu bir sektör olduğuna işaret eden Erdoğan, bu alanda birlikte neler yapılabileceğinin arayışlarına şimdiden başlanmasını istedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Yatırımcılarımızdan beklentimiz Sudan'da daha görünür bir şekilde faaliyet göstermek suretiyle, bu güzel ülkenin kalkınma ve refahına katkı sağlamalarıdır. İşadamlarımız arasındaki ilişkiler ne kadar güçlü olursa ülkelerimizin diğer alanlardaki işbirlikleri de o derece sağlam ve sürdürülebilir olacaktır." dedi.
Hartum'un kardeş şehirleri olan Ankara ve İstanbul'dan bu kardeşliği kağıt üzerinde bırakmayarak, her alanda hayata geçirmelerini beklediklerini ifade eden Erdoğan, konuşmasının sonunda iş forumunun hayırlara vesile olmasını diledi. Erdoğan, Sudan Cumhurbaşkanı El-Beşir ve tüm Sudanlılara misafirperverliklerinden ötürü teşekkürlerini sundu.
9 ANLAŞMA İMZALANDI
Konuşmalar sonrasında iki ülke arasında 9 anlaşma imzalandı.
Buna göre, "DEİK ile Sudan İşverenler Federasyonu Arasında İşbirliği Anlaşması"
"CTS Grup ile Zadna International Arasında İşbirliği Anlaşması"
"Asmert ile Cihad Endüstri Grup Arasında İş Sözleşmesi"
"CTS Grup ile Cihad Endüstri Grup Arasında İşbirliği Anlaşması"
"Cantek Grup ile Saud Al-Bahir arasında İşbirliği Anlaşması"
"İbni Sina Sağlık Merkezi ile Sudan Uzman Sağlık Sigortası Firması Arasında Sağlık İşbirliği Anlaşması"
"Aksa Enerji ile STPG Arasında Enerji Santrallerine İlişkin Çalışmalar Hakkında Mutabakat Zaptı"
"Set Tohum ile Muavviye Grup Arasında Pamuk Üretimi ve İhracatı İşbirliği Anlaşması"
"Summa ile Sudan Maliye Bakanlığı İşbirliği Anlaşması" imzalandı.