Mevzuata göre, erkek sigortalılar askerlik borçlanması yaparak prim gün sayılarını artırabiliyor. Sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce askere gidenler ise hem prim gün sayısını artırıyor, hem de sigorta başlangıç tarihleri borçlandıkları süre kadar geriye gidiyor. 2002 yılında çıkarılan yasayla emeklilik yaşı kademeli olarak artırıldığı için askerlik borçlanması kimi durumlarda emeklilik yaşını bir yıl öne çekebiliyor. İlk defa 24 Mayıs 1988'de çalışmaya başlayan erkek sigortalı 51 yaşında emekli olabiliyor. Bu kişi, 18 aylık askerlik borçlanması yaptığında, 50 yaşında emekliliğe hak kazanabiliyor.
KIDEM TAZMİNATI ARTACAK
Askerlik borçlanması, kamuda çalışan işçiler açısından ekstra avantaj sağlıyor. Bu nedenle taşeron işçiler kamuya geçtiklerinde, kıdem tazminatı konusunda özel sektörde sahip olmadıkları önemli bir hakka kavuşacaklar.
Özel sektörde çalışan işçiler, sadece son çalıştıkları işverene bağlı iş yerlerindeki hizmetleri için kıdem tazminatı alabiliyor. Kamu işçileri ise emekli olduklarında, çalıştıkları tüm yıllara ilişkin kıdem tazminatını alma hakkına sahip bulunuyor. Habertürk'ün haberine göre kamu işçisinin askerlik borçlanması yaptığı süreler kıdem tazminatı hesabında çalışma süresine ekleniyor. Her yıla 30 gün üzerinden kıdem tazminatı ödendiği için, 18 ay askerlik borçlanması yapan kamu işçisinin kıdem tazminatı emekli olduğu tarihteki 1.5 aylık brüt maaşı tutarında artıyor. Askerlik borçlanması yapan sigortalıların çoğunun bilmediği bir vergi avantajı da bulunuyor. Borçlanma için ödenen primlerin gelir vergisinden indirilebildiğini çoğu kişi bilmiyor.
Konuyla ilgili düzenlemenin yasal dayanağını, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 63. maddesi oluşturuyor. 7 Ekim 2001 tarihinde yapılan değişiklik uyarınca, "Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun geçici 20. maddesinde belirtilen sandıklara ödenen aidat ve primler" vergilendirilecek ücret gelirlerinden "gider" olarak indirilebiliyor.
Tebliğe göre, ücretten kesilmek suretiyle ödenen borçlanma aidat ve primleri, miktarına ve oranına bakılmaksızın, kesildiği aya ait gelir vergisi matrahının tespitinde gider olarak gösterilebiliyor. Ödeme toptan yapılmışsa, ödenen tutara ulaşıncaya kadar para, ücretlerin vergiye tabi tutarından indirilebiliyor.
Maliye Bakanlığı'nın, konuyla ilgili açıklama talebi üzerine verdiği özelgeye göre, askerlik borçlanmasına ilişkin ödeme belgesinin işverene ibraz edildiği aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmadan ödenen tutarın tamamı kazançtan indirilebiliyor.
TAKVİM YILI SINIRLAMASI YOK
Borçlanma tutarının kazançtan indirilmesi uygulaması devam ederken işyeri değişikliği durumunda, gider olarak indirilmeyen kısmın yeni işyerindeki kazançtan indirilmesi de mümkün bulunuyor. Bunun için eski işverenden alınacak ödenen primlere ait belgenin onaylı bir sureti ile indirim konusu yapılmayan tutarı gösterir yazının yeni işverene verilmesi gerekiyor. Vergi indiriminden yararlanabilmek için askerlik borçlanmasının çalışırken yapılması ve ödemenin yapıldığı yıl işverene bildirilmesi zorunlu.
152 LİRALIK GEÇİM İNDİRİMİ YOK
Askerlik borçlanması primlerinin ücret kazancının vergilendirilmesinde gider olarak gösterildiği aylarda gelir vergisi ödenmediği için aylık 152 lira tutarındaki asgari geçim indirimi uygulanmıyor
BORÇLANMA YAPAN KAMU İŞÇİSİNİN AVANTAJI EN AZ 3 BİN 778 TL
18 aylık borçlanma tutarı 11.689 TL
Asgari ücret üzerinden 1.5 aylık kıdem tazminatı avantajı 3.044 TL
Asgari ücret üzerinden gelir vergisi avantajı 733.67 TL
Kamu işçisinin toplam kazancı 3.778 TL
ÖLÜM HALİNDE KIDEM TAZMİNATINA YANSIMIYOR
Askerlik borçlanmasının kıdem tazminatına sayılması için aranan koşullar şöyle:
- İşçi, askerlik borçlanmasını kamuda çalışırken yapmalı.
- İşyeri "kamu kurum ve kuruluşu" niteliğinde olmalı.
- İş akdinin yaşlılık veya malullük aylığı ya da toptan ödeme almak amacıyla feshedilmesi gerekir.
- Çalışırken ölen işçi için askerlik borçlanması kıdem tazminatına sayılmaz.
- Askerliğin, kamuda çalışırken yapılması şartı aranmıyor. Kamuda çalışmaya başlamadan önce askerlik yapmış olanlar da borçlandıkları süreler için kıdem tazminatı hakkından yararlanır.
ESNAF, MEMUR VE ÖZEL SEKTÖR İŞÇİSİ YARARLANIR
Taşeron şirkette çalışırken askerlik borçlanması yapanların vergi avantajı nasıl uygulanacak? Borçlanmayı en düşük tutardan yapanlar toplam 11 bin 689.92 lira prim ödemesine karşılık, 2018 yılı asgari ücret rakamları üzerinden toplam 733.67 lira daha az vergi ödeyecek.
BİN 725 LİRA ÜZERİNDEN
Bu yıl için 2 bin 29.50 lira olan aylık brüt asgari ücretten işçi payına düşen yüzde 14 sosyal güvenlik primi ve yüzde 1 işsizlik sigortası primi düşüldükten sonra kalan bin 725.07 lira tutarındaki kazanç 6 ay boyunca "gider" olarak gösteriliyor. Yedinci ayda ise artan bin 339.50 lira ücretten indiriliyor.
Askerlik borçlanması için ödenen primlerin gelir vergisi matrahından indirilmesi uygulamasından esnaf, memur ve özel sektörde çalışan işçiler de yararlanıyor.
SORULAR İŞLE İLGİLİ
Kadroya geçiş için belediyelerde sınavlar başladı. Dün de Küçükçekmece Belediyesi'nde taşeron 2 bin 4 personele çalıştıkları alanlarla ilgili sorular sorulduğu öğrenildi.
2 NİSAN'DA SÜREÇ BİTECEK
Taşeron işçilerin kadroya geçirilmesi için kurumlarda sınavlar yapılmaya devam ediyor. Sınavların 22 Mart'a kadar tamamlanması öngörülüyor. Sınavlara 26 Mart'a kadar itiraz edilebilecek. İtirazlar 27-31 Mart'ta incelendikten sonra 2 Nisan'da kadroya geçiş süreci tamamlanacak.
ŞEKER FABRİKALARI İŞÇİSİNİN DURUMU NE?
Özelleştirme programına alınan ve kamuoyunda tartışmaları devam eden 14 şeker fabrikasında 4 bin 100 dolayında işçi çalışıyor. Askerlik borçlanmasından dolayı kıdem tazminatı alabilmesi için bu işçilerin borçlanmayı kamuda çalışırken yapması ve emekli olması koşulu aranıyor. Bu nedenle, emeklilik koşullarını yerine getirmiş olan şeker fabrikası işçilerinin borçlanmayı bir an evvel yapıp, özelleştirme öncesinde emekliye ayrılması gerekiyor.
Emekliliği hak etmemiş şeker fabrikası işçileri, mevzuatta değişiklik yapılmadığı takdirde askerlik borçlanması konusunda mağduriyet yaşayacak.