ABD ve İsrail'in Türkiye'nin Rusya'dan uzun menzilli S-400 savunma sistemi alımını engellemek amacıyla beşinci nesil savaş uçağı F-35'in satışının engellenmesi yönünde attığı adımlar, milli muharip savaş uçağı TF-X projesinin ulusal savunma açısından taşıdığı hayati önemi iyice ortaya koydu. Türkiye'nin yerli üretim savaş uçağı projesi ile F-16'lar ömrünü tamamladığında hava gücü olarak ABD'ye bağımlı kalmayacağı belirtiliyor. İngiltere'nin Ankara Büyükelçiliği Uluslararası Ticaret Bölümü Başkanı Clive Allcorn da proje üzerine yaptığı konuşmada, "Bu proje tamamlandığında Türkiye bu sayede dünyada çok ender ülkenin sahip olduğu bir savunma sanayi kabiliyetine sahip az sayıda ülke arasında olacak. Türkiye, bu kabiliyeti ile 5 ülke arasına girecek" dedi.
PROJE ORTAĞIYIZ
Türkiye'den Rusya'dan uzun menzilli S-400 savunma füzeleri almasını engellemek isteyen ABD, 5. nesil savaş uçağı F-35'i Türkiye'ye karşı koz olarak kullanma tutumu içine girdi. Türkiye'ye F-35 savaş uçaklarının satışınının engellenmesini de öngören yasa tasarısı, ABD Temsilciler Meclisi'nde kabul edildi.
Türkiye; ABD'nin birincil nitelikteki ortağı olduğu F-35 projesine, 2002'de uluslararası partner olarak katıldı. Projenin ortakları arasında ABD ve Türkiye'nin yanı sıra İtalya, Hollanda, Kanada, Norveç, Danimarka, Avustralya ve Birleşik Krallık yer aldı.
Türkiye'nin; 100 adet F-35 alması ve ilk uçakların 2017'de teslimi üzerinde anlaşma sağlandı. Türkiye, yeni nesil savaş uçağının üretiminde yedi savunma sanayii firması ile yer aldı. Bu firmalar; ASELSAN, TUSAŞ-TAİ, AYESAŞ, Kale Havacılık, ROKETSAN-TÜBİTAK, MİKES A.Ş. ve Alp Havacılık olarak sıralandı.
Türkiye, böylece gövde üretiminden elektro optik hedef sistemine kadar uçağın önemli parçalarının üretimi süreçlerinde yer aldı. ABD'nin, Türkiye'nin ortaklık içinde yer aldığı bir projede bile Türkiye'ye satışı engelleme yönünde girişimde bulunması, savunma sanayiinde milli üretimin önemini bir kez daha ortaya koydu.
SİHA DENEYİMİ
Türkiye, ABD ve İsrail'in İHA ve SİHA satışındaki tavrı üzerine, daha önce bu insansız uçakların üretimine yönelmişti. Yüzde 96 yerlilik oranı ile üretilen İHA'lar 2015'ten itibaren kullanılmaya başlandı. 2016'dan itibaren de SİHA'lar terörle mücadelede etkin şekilde devreye sokuldu.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin envanterinde şu anda Bayraktar marka 36 adet İHA, 15 adet SİHA bulunuyor. Yapılacak yeni alımlar ile bu sayı 151 İHA ve 112 SİHA'ya çıkacak. TUSAŞ tarafından üretilen ANKA marka üç İHA ile iki SİHA da kullanıma girdi. ANKA'nın sayısı da 40 İHA ve 25 SİHA'ya çıkartılacak. Böylece TSK'nın envanterindeki toplam İHA sayısı 191'e, SİHA sayısı ise 137'ye çıkacak.
Bunun yanı sıra Vestel'in "Karayel" adını verdiği SİHA projesi de devam ediyor. Türkiye, silahlı insansız hava aracı üreten altı ülkeden biri konumuna geldi.
Türk Hava Kuvvetleri envanterinde, 196 F-16C, 44 F-16D ve 49 F-4 2020 savaş uçağı bulunuyor. F-16'lar 1987'de hizmete girdi. 1974'te hizmete giren F-4 uçakları ise daha sonra modernize edildi.
MİLLİ TF-X GELİYOR
Türk Hava Kuvvetleri, 2020'den itibaren önce F-4, ardından da F-16 savaş uçaklarını aşamalı olarak envanterinden çıkaracak. Ancak hava taarruz gücünde bir boşluğun doğmaması için bu uçakların yerine geçecek jetler önce envantere alınacak.
Bu planlama çerçevesinde de, iki jet tipi öne çıktı. Türkiye, 100 adet F-35 alımını planladı. 2017'de alınması planlanan ilk F-35 uçağının teslimi, Haziran 2018'e sarktı. Türkiye'ye verilecek savaş uçağının test uçuşları, geçtiğimiz aylarda ABD'de tamamlandı. Türkiye, 2023'ten itibaren milli muharip uçağı TF-X'ın üretimine başlayacak. Milli savuş uçağının motorunun üretimi için İngiltere ile anlaşma geçen yıl imzalanırken, Rolls Royce ile Kale Grubu arasında da işbirliği sağlanması için adım atıldı.
'TÜRKİYE DÜNYADA İLK BEŞE GİRECEK'
İngiltere'nin Ankara Büyükelçiliği Uluslararası Ticaret Bölümü Başkanı Clive Allcorn, TF-X uçaklarıyla ilgili yaptığı açıklamada şunları kaydetti:
"TAI ve BAE sistemleri, TF-X Milli Muharip Uçak Projesi'nde tasarım konusunda çok başarılı bir ilerleme kaydetti. Türkiye'den Kale Grubu ile dünyanın en büyük uçak motor üreticilerinden Rolls-Royce TF-X muharip uçağının motorunun ortak tasarımı için teklif verdi. Üretilen uçakların üçüncü ülkelere satışı konusunda ihracat kısıtlaması olmayacak.
Proje kapsamında Türkiye'nin 5. nesil ve üstü kuşaklarda muharip uçak tasarlayabilmek üretebilmek adına bütün teknoloji transferi aktarılacak. Bu proje tamamlandığında Türkiye bu sayede dünyada çok ender ülkenin sahip olduğu bir savunma sanayi kabiliyetine sahip az sayıda ülke arasında olacak. Türkiye beş ülke arasına girecek bu kabiliyetle. Projenin tasarım aşamasında 400 Türk mühendisin gereken beceri ve kabiliyete ulaşması, imalat fazına geçildiğinde de binlerce mühendisin jet motoru tasarım üretim anlamında bilgi ve beceriye kavuşmasının sağlanması amaçlanıyor."
F-35'LER YERİNE RUS SU-57'LER
Milli Muharip Savaş Uçağı'nın, Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın envanterine F-16'ların yerine aşamalı olarak girmesi ve F-35A uçakları ile birlikte görev yapması planlanıyordu. Ancak İsrail ve ABD'nin F-35 satışını engellemeye yönelik girişimleri yeni arayışları da gündeme getirdi. Türkiye, milli savaş uçağı projesini sürdürürken, kısa ve orta vadeli savaş uçağı alımlarına da devam edecek. ABD'nin F-35 uçağını satmaması durumunda, en önemli alternatiflerden biri olarak Rus üretimi SU-57 savaş uçağı öne çıkıyor.
TANESİ 102 MİLYON DOLAR
Lockheed Martin firması, projenin başlangıç aşamasında F-35'lerin her birinin maliyetini 102 milyon dolar belirlemişti. Maliyet ABD'de tartışma konusu olmuştu. Türkiye; başlangıçta 40 milyar dolar olarak tahmin edilen projenin 175 milyon dolar finansal katkı ile katılımcıları arasında yer almıştı. Türkiye; proje çerçevesinde toplamda maliyeti yaklaşık 10 milyar dolar hesaplanan 100 F-35 savaş uçağı almayı planladı. 2014'te ilk parti için 14; 2016'da ise 2021'de teslimi öngörülen ikinci parti için ise 16 F-35 siparişi verildi. İlk parti F-35'lerin 2017'den itibaren TSK§ envanterine girmesi planlanmıştı. Ancak bazı aksaklıklar nedeniyle teslimat gerçekleşmedi. Test aşaması tamamlanan ilk F-35'in haziran içinde Türkiye'ye teslim edilmesi gerekiyor.
TÜRKİYE'NİN JET VE SİHA GÜCÜ
Şu anda dünyada 5. nesil bir muharip uçağı üretebilecek altyapı ve teknolojiye sahip üç ülke (ABD, Rusya ve Çin) bulunuyor. Önümüzdeki dönemde bu ülkeler arasında İngiltere ile Türkiye de yer alacak. Türkiye, silahlı insansız hava aracı (SİHA) üreten altı ülkeden biri konumunda. Diğer ülkeler ise ABD, Çin, Rusya, İsrail ve İran.
İSRAİL: BANA VER TÜRKİYE'YE VERME
ABD Temsilciler Meclisi'nden geçen ve "Türkiye'ye F-35 teslimatını askıya alan" tasarının çıkıp çıkmayacağına dair görüşmeler Senato'da devam ederken, İsrail'den duruma müdahale geldiği öne sürüldü. İsrail'in Haaretz gazetesinin haberine göre Netanyahu hükümetinin, Ortadoğu'da F-35 savunma sistemi veya sistemin gelişmiş özelliklerine sahip "tek ülke" olmak için ABD yönetimiyle görüştüğü belirtildi.
Haberde İsrail'in, Türkiye'ye yapılması gündemde olan F-35 satışından endişeli olduğuna değinildi. F-35 programının hem tedarikçisi hem de alıcısı olan Türkiye'ye satışın performans artırıcılar olmaksızın teslimini isteyen İsrail hükümetinin, böylelikle Ortadoğu'daki askeri üstünlüğünü korumayı hedeflediği bildirildi. ABD tarafından geliştirilen ve sistemin kabiliyetini yükselten yazılımın tek talibi olmak isteyen İsrail, ABD ile Türkiye'yi ekarte edecek bir müzakere yürüttüğü iddialarını resmi düzeyde yalanlarken, Washington kaynaklarının ise, meselenin F-35 anlaşmasıyla ilgili görüşmelerle alakalı olduğunu kabul ettiği aktarıldı.