Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın verdiği bilgilere göre Meclis gündeminde olan yeni askerlik sisteminde süre 12 aydan 6 aya iniyor. Yeni askerlik sistemi şu anda silah altında olanları da kapsayacak. Yasa kanunlaştığı anda 12 ay askerlik yapmak için silah altına alınanlar 6 ayı doldurdukları anda terhis edilecekler. 30 bin liralık askerlik bedeli peşin alınacak. 6 aydan sonra kalmak isteyenlere 2 bin lira harçlık verilecek. Askerliğini subay olarak yapan doktorlar zorunlu hizmet yükümlülüğünü yapmış sayılacak. Bedelli askerlik bedeli 30 bin Tl sabit kalmayacak, asteğmen maaşının 6 katı olacak. Peki 22 Mayıs askerlik kalktı mı, kısaldı mı? Yeni tek tip askerlik süresi düştü mü? Bedelli askerlik ücreti kaç para oldu? İşte detaylar
Hulusi Akar sistem hakkında şu bilgileri verdi:
-Askerlik süresi 12 aydan herkes için 6 aya iniyor. Sistem yürürlüğe girdiğinde 6 ayı dolduranlar terhis edilebilecek. Sistemin kanunlaşması ile birlikte silah altındaki askerler terhis olabilir.
Bedelli askerlik ücreti
-30 bin liralık askerlik bedeli peşin alınacak. 6 aydan sonra kalmak isteyenlere 2 bin lira harçlık verilecek. Askerliğini subay olarak yapan doktorlar zorunlu hizmet yükümlülüğünü yapmış sayılacak. Bedelli askerlik bedeli 30 bin Tl sabit kalmayacak, asteğmen maaşının 6 katı olacak. Bu miktar tek seferde peşin ödenecek.
Ne zaman tamamlanacak?
Hulusi Akar, ''Yeni askerlik sistemi bayramdan önce tamamlanır mı?'' sorusuna ise "İnşalllah" yanıtını verdi. Bu durumda bayramdan önce askerde olan bir çok kişi tezkere alabilir.
YENİ ASKERLİK SİSTEMİ NASIL OLACAK?
Yeni askerlik sisteminin TSK'nın ihtiyacının karşılanması başta olmak üzere öngörülebilir, süreklilik, eğitim, mesleki ve sosyal gelişim ihtiyaçlarıyla eğitimli insan kaynağının etkin ve verimli kullanılmasını gibi özelliklere sahip olduğunu vurgulayan Bakan Akar, "Bu çerçevede hazırlanan kanun teklifinin yasalaşmasıyla 1111 Sayılı Askerlik Kanunu ile 1076 Sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu kaldırılacak" dedi.
Akar, bununla ilgili diğer yasal düzenlemelerin de yeni çalışmayla birleşeceğini belirterek, "Yeni askerlik sistemi göründüğünden çok daha büyük bir olay. Bunu inşallah kazasız, belasız tamamlayacağız. Burada önemli bir değişim, dönüşüm, gelişme içindeyiz. Ülkemiz, milletimiz için en istenilen çözümü yapmaya gayret gösterdik. İnşallah bu da bu şekliyle gerçekleşmiş olacak" ifadesini kullandı.
Yeni sisteme yönelik çalışmaların Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler, Hazine ve Maliye, İçişleri, Milli Eğitim, Sağlık, Tarım ve Orman Bakanlıkları ve YÖK başta olmak üzere, diğer ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon içinde gerçekleştirildiğini anlatan Bakan Akar, "Olabildiğince ayakları yere sağlam basan, duygusallıktan uzak, tamamen objektif kriterlere bağlı, sürdürülebilir, öngörülebilir bir sistem olması noktasında gayret gösterdik" diye konuştu.
Silah altına alınabilecek durumda şu anda 2 milyon 200 bin yükümlünün olduğunu belirten Bakan Akar, "Bunlardan silah altına alınamayan yükümlülerin en büyük bölümünü 1 milyon 600 bin ile öğrenim nedeniyle erteleyenler oluşturuyor. Lisede, üniversitede, lisansüstü eğitimde olup da askerliğini erteleyenler gayet normal. Fakat bunun yanı sıra askere gitmeyi geciktirip bedelli askerliği beklemek için çeşitli yol ve yöntemlerle üniversite veya lisansüstü eğitimi yapmak gibi çalışmalara giren gençlerin olduğunu hepimiz biliyoruz." ifadelerini kullandı.
Mevcut sisteme göre meslek yüksek okulu mezunlarının yedek subay olamadığını ve kısa dönem askerlikten yararlanamadığını hatırlatan Akar, "Sırf bunlardan yararlanabilmek için kendi mesleğini bırakıyor, üniversiteye gidiyor, oradan dört yıllık diploma almaya çalışıyorlar. Bu da ilave güç kaybına neden oluyor" dedi.
Mevcut sistemde her sene yaklaşık 700 bin gencin 20 yaşını doldurarak askerliğe elverişli hale geldiğini dile getiren Bakan Akar, "Bizim normal olarak askere alabileceğimiz sayı ise 400 - 420 bin arasında. Burada kalan yaklaşık 280 bin gencimizin durumu ne olacak? Burada birikim oluyor" diye sordu.
Bedelli askerlikle ilgili yapılan projeksiyonlara ilişkin de bilgi veren Bakan Akar, "Biz '15 bin lira' dersek ne olabilir, '30 bin lira' dersek ne olabilir, '50 bin lira' dersek ne olabilir diye tek tek çalıştık. Hem Silahlı Kuvvetlerin hem gençlerin ihtiyacını karşılamak bakamından en optimal çözümün 30 bin lira civarında olması gerektiği ortaya çıktı" dedi.
BİR AY TEMEL ASKERLİK EĞİTİMİ
Yeni askerlik sisteminde yükümlü kaynağının "yükümlü erbaş/er", "yedek astsubay" ve "yedek subay" olarak sınıflandırılabileceğini ifade eden Akar, bunların yanı sıra bedelli ve dövizli askerlik uygulamalarının da yer alacağını söyledi.
Akar, askerliğe başvuranların bir kısmının bedelli, bir kısmının dövizli yapacağını diğerlerinin de "yükümlü erbaş/er", "yedek astsubay" ve "yedek subay" olacağını belirterek, "Yapılan hesaplamalar sonucu bir yılda 145 bin kişinin bedelli askerlik yapabilmesi mümkün. 145 binden fazla bedelli başvurusu olursa durum ne olacak? Milli Savunma Bakanlığı Askeralma Genel Müdürlüğünde öğretmenlerimizde, doktorlarımızda olduğu gibi kura olacak. Kuranın şekli yapılan tecrübelerden istifade edilerek belirlenecek" diye konuştu.
Yeni sistemin lise ve altı mezunlarının yanı sıra lisans, lisansüstü ve meslek yüksek okulu mezunlarından isteyenlere de ihtiyaçlar kapsamında askerlik görevini er olarak yapabilme imkanı tanıdığını vurgulayan Akar, şunları söyledi:
"Bu gençlerimiz gelecek, bedelli isteyenler dahil, bir ay temel askerlik eğitimi yapacaklar. Millet olmanın, asker olmanın gereği burada bir aylık eğitimi alacaklar. Bu program üzerinde önemle duruyoruz. Gençlerimizin hem günlük hayatına hem de gelecek hayatlarına etki edecek bilgileri içerecek bir eğitim vermeye çalışacağız. Bu bir aylık eğitim süresince buraya gelen gençlerimiz her zaman olduğu gibi cüzi miktarda harçlık alacaklar. Bir aylık eğitimin ardından bedelli askerlik yapanlar ayrılacak ve faaliyetleri tamamlanacak. Kıtalara gidenler ise 5 ay daha görev yapacaklar. Temel askerlik eğitimi ile 6 ay bittikten sonra ihtiyaç ve isteğin yanı sıra kadroya göre buradakilere 'İkinci bir altı ay er olarak maaşlı görev yapmak istiyor musun' diyeceğiz. 'Evet' demesi için bazı imkan ve fırsatlar da vereceğiz. Bu dönemdeki aylık harçlık 2 bin lira civarında bir para olacak. Mehmetçik 6 ay daha burada görevini yapacak. Bunu yapmamız lazım çünkü 6 aya indirdiğimiz zaman kadrolarımız boşalacak. Öyle olmaması için varsayımımız buradaki erlerimizin en az yarısının, üçte birinin kalması esasına dayalı.
Onların kalabilmesi için harçlık adı altında maaş veriyoruz ayrıca hizmet borçlanması, muhtaç asker ailelerine yardım, deniz ve şehir içi toplu ulaşımdan ücretsiz yararlanma, müzelerin ücretsiz ziyareti gibi imkanlar sağlanacak. Askerlik bittikten sonra da TSK'ya personel temininde öncelik kazanacaklar ve TOKİ'de önceliğe hak kazanacaklar. 6 aylık askerliği er olarak yaptıktan sonra 6 ay daha maaşlı askerlik yapanlara bu sürenin sonunda yeniden 'Kalmak ister misiniz' diye soruyoruz. Eğer ihtiyaç, istek, performans değerlendirmesine göre söz konusu Mehmetçik yeterli performansı, yeterli kriterleri sağlayabiliyorsa sözleşmeli erbaş ve er veya uzman erbaş olarak Türk Silahlı Kuvvetlerine katılacak ve sözleşme yapılacak. Bu sözleşmesinin sonunda maaş, OYAK, lojman, sağlık ve sosyal güvence ile ilgili bir takım haklardan yararlanabilecek. Bu gençler okul, bedeni performans, sicil gibi gerekli kriterleri sağlarsa belli bir kontenjan dahilinde bir sınavı müteakip astsubay olabilecekler. Astsubaylıktan belli bir süre geçtikten sonra belirlenen kriterleri sağlayanlar da subay olabilecek. Er olarak başlayacak, subay olacak belki de general olacak."
YEDEK ASTSUBAYLIK
Bedelli ve dövizli askerlikten sağlanacak gelirle yükümlü erbaş ve erlerin maaşları ile diğer giderlerin karşılanabileceğini ifade eden Akar, "Bütçeye herhangi bir yük teşkil etmeden bu sistemin kendi içinde dönmesini amaçlıyoruz" dedi.
Yeni sistemle birlikte çok önemli olarak nitelendirdiği "yedek astsubaylık" uygulamasının da hayata geçirileceğini açıklayan Bakan Akar, şöyle konuştu:
"Yedek astsubaylıkla, meslek yüksek okulunu bitirdikten sonra herhangi bir şekilde zorlamayla 4 yıllık okul bitirmenize gerek yok diyoruz. Mesleğinizi seviyorsanız bunu yapın, askerlikten dolayı bunu değiştirmeye kalkmayın, böylece ara personel konusunda da sıkıntı oluşmasın istiyoruz. Yedek astsubaylığa kontenjanların uygun olması ve istemeleri durumunda lisans ve lisans üstü mezunları da başvurabilecek. Buraya geldiklerinde iki aylık temel ve sınıf eğitiminin ardından maaşlı olarak 10 ay faaliyetlerini yapacak. Toplamda 12 ayın bitirilmesinin ardından gençler isterse terhis olabilecek. İstek, ihtiyaç ve kadroya göre kendilerine 'Kalmak ister misiniz' diye soracağız. Kalmak isteyenler astsubay olarak devam edecek. Yine astsubaylığa müteakip istenilen kriterleri karşıladıkları takdirde subaylığa geçebilecek."
PEŞİN ÖDENECEK
Akar, yedek subaylık sisteminin de devam edeceğini belirterek, "Bedelli askerlik konusunda, 40 bin gösterge asteğmen maaşına tekabül ediyor, asteğmen maaşı da bugün itibarıyla aşağı yukarı 5 bin küsür lira. Dolayısıyla 6 aylık asteğmen maaşından bahsediyoruz. Bedelli 30 bin lira, dövizle askerlik ise bunun avro karşılığı olacak" diye konuştu.
Bedelli askerlik bedelinin 30 bin lira olarak sabit kalıp kalmayacağı sorulan Akar, "Aynı kalmayacak. 40 bin gösterge diyoruz, asteğmenin maaşı her yıla göre değişiyor." yanıtını verdi.
Yeni sistemin gündeme getirilmesinin ardından tek eleştirinin "30 bin liranın fazla olduğu" yönünde geldiğini aktaran Bakan Akar, "Yaptığımız objektif çalışmalarda, projeksiyonlarda bunun normal olduğunu değerlendiriyoruz. Bu sistemin karşılanması için bizim buna ihtiyacımız var. Diğer türlü sistem kendi kendini karşılayamıyor, desteklemiyor. Ayrıca bu miktar bir seferde, peşin olarak verecekler" dedi.
Geçmiş dönemdeki bedelli askerlik uygulamalarının ücretlerini de hatırlatan Bakan Akar, "1987 yılında 2 bin 900 dolar, 1992'de 3 bin 200 dolar, 1999'da 8 bin 100 dolar, 2012'de 16 bin dolar, 2014'te 8 bin 300 dolar ve 2018'de 2 bin 860 dolar yani 15 bin lira. O günün şartlarına göre yapılan değerlendirmeler var. Bu her seferinde tartışma konusu olmasın ve öngörülebilirlikten dolayı herkes bilsin ki 'Ben bedelliden yararlanmak istersem 30 bin lira civarında para vermem gerek'."
"EN KISA ZAMANDA BİTİRECEĞİZ"
Sözleşmeli erbaş ve er olan bir gencin ne kadar sürede subay olabileceğine yönelik soru üzerine Akar, "Burada kriterler var. Kişilere bağlı. Sözleşmeli erbaş veya er olan birinin astsubay olabilmesi için yüksek okul bitirmesi lazım. Onu, istenilen performansı gerçekleştirecek, rütbe bekleme süresini tamamlayacak dolasıyla hesabı yapıldığında en geç 10 sene içinde subay olabilecek" yanıtını verdi. Akar, "İster uzman, ister astsubay olsun okulunu bitirme, sınavlara girme imkanları vereceğiz" dedi.
Sistemin kanunlaşmasıyla beraber silah altındaki askerlerin terhis olup olmayacağı sorulan Bakan Akar, "Olabilir" yanıtını verdi. Akar, sistemin hemen uygulamaya girip girmeyeceği sorusunu da "Bunun kararını tabii Cumhurbaşkanımız ve Meclis verecek. Biz TSK olarak bu kanunun yayımlandığından itibaren yürürlüğe girmesiyle birlikte çıkabilecek sorunlara karşı tedbirlerimizi almaya çalışıyoruz" diye konuştu.
Yeni sistemin ne zaman hayata geçirileceğine yönelik soru üzerine Bakan Akar, "En kısa zamanda bitireceğiz" karşılığını verdi. "Ramazan bayramından önce yeni sistem yasalaşır mı" sorusu üzerine "Çıkar inşallah" dedi.
Askerlik süresine yönelik soru üzerine Bakan Akar, "Herkes için 6 ay yapma şansı var" dedi.
ERTELEME YAŞ SINIRI
Eskiden gençlerin bedelli askerlik çıkar umuduyla okullarını uzattıklarına dikkati çeken Bakan Akar, "Lisede 29 olan erteleme yaş sınırını 22'ye indiriyoruz, Meslek liselerine artı 3 sene daha ekliyoruz 25 yaşına kadar devam etme şansı veriyoruz. Meslek yüksek okulları ve lisans 28, lisansüstü 32, doktora 35, tıp 35, sporcu 35 yaş oluyor. Bunları aşağı çekerek lüzumsuz beklemeleri, tıkanıklıkları ve insanların bir an önce bu işi bitirerek işlerini güçlerini yapmalarını sağlamayı hedefliyoruz " dedi. Yeni askerlik sistemindeki özel düzenlemelere ilişkin de bilgi veren Akar, şöyle devam etti:
"Özellikle doğuda, güneydoğuda, Suriye'nin kuzeyinde, Irak'ın kuzeyindeki görev yapan birliklerimizde bizim doktor ihtiyacımız var. Bu konuda Sağlık Bakanlığımızla çalışarak askerlik hizmetini yedek subay olarak yapan doktorlar, devlet hizmet yükümlülüğünü tamamlamış olacak. Dolayısıyla bu bize büyük bir avantaj sağlayacak. Doğudaki, güneydoğudaki ve sınır ötesindeki birliklerimizin de doktor ihtiyacını bu şekilde azami düzeyde karşılayacağımızı değerlendiriyoruz. Bunun TSK açısından hakikaten günümüzün gelişen ve değişen muharebe, operasyon şartlarına, ihtiyaçlarına cevap verdiğine inanıyoruz. Profesyonelleşme dediğimiz dengeyi sağladığını değerlendiriyoruz. Bir aylık eğitimin gerçekten önemi var. Askerlik iyi yapılır, planlanır bölük, tabur, tugay komutanı işine sahip çıkarsa gerçekten bir şeyler veriyor. Buna ilaveten üniversitelerle konuşarak oradaki programı daha etkin hale getirmeye çalışıyoruz. Sonuç olarak askerlik kısalıyor ve eşitleniyor. Yedek subay ve yedek astsubaylığı saymayın o ayrı bir konu. Normal olarak herkesin yükümlü olarak gördüğü şey 12 aydan 6 ay iniyor. Bu konuda da bizim TSK mensuplarının çok büyük fedakarlığı var. Yeni sistemle vatandaşa çeşitli seçenekler sunuluyor. İster yedek subay, ister yedek astsubay isterse sözleşmeli erbaş, er veya uzman erbaş olarak görev yapanlara maddi olarak kendisinin, ailesinin ihtiyacını bir nebze de olsa karşılama imkanı veriyor."
Akar, yeni sistemin TSK açısından harbin değişen doğasına uyum sağlanması, profesyonel/yükümlü askerlik dengesinin temin edilmesi, tüm vatandaşlar tarafından genel askeri eğitimin alınmasının sağlayacağı getiriler, TSK'nın tarihsel vasfı olan halkın farklı kesimlerinden oluşmasının devam edecek olması, operasyonel kapasitenin artması ve caydırıcılığa katkı sağlanması, yedek astsubaylık sistemi ile insan kaynaklarının etkin kullanımı ve bedelli geliriyle TSK ihtiyaçlarının karşılanması hususlarının önemli faydalar sağlayacağı; genel kamusal faydalar açısından ise askerliğin kısalması ve eşitlenmesinin getirdiği avantajlar, vatandaşa sunulan opsiyonların artması, fırsat eşitliğinin sağlanması, TSK'da istihdam imkanlarının artırılması, öğrenim hakkı güvencesinin temin edilmesi, askerliğin sosyal yardımlarla ödüllendirilmesi, planlanabilir/öngörülebilir bir sistem ile insan kaynakları israfının engellenmesi gibi faydalarının olacağını da belirtti.
Türkiye'nin çevresinde önemli gelişmelerin, çatışmaların, belirsizlik ve istikrarsızlıkların olduğuna dikkati çeken Bakan Akar, birlik ve beraberliğin önemine değinerek, "Ülkemiz, milletimiz için ne yapmamız gerekiyorsa, görevimizin en iyisini yapmaya çalışıyoruz. Elimizden gelen gayreti gösteriyoruz" diye konuştu.
Akar, 780 bin kilometrekare vatan toprağı, 462 bin kilometrekare "Mavi Vatan" ile bunların hava sahalarının korunması ve kollanması için faaliyetlerini aralıksız sürdürdüklerini belirterek, "82 milyonluk asil milletimizin güvenliğini, rahatını, huzurunu sağlamak için gece-gündüz, dağ-bayır demeden çalışmalarımız devam ediyor. Mehmetçik her türlü gayreti göstererek yeri geldiği zaman ter, yeri geldiği zaman kan dökerek kendisine verilen görevi ciddiyet ve samimiyetle yerine getirmeye çalışıyor" ifadesini kullandı. Türkiye'nin hudutlarına ve halkına karşı ciddi risk, tehdit ve tehlikelerin olduğunu belirten Bakan Akar, şunları söyledi:
"Bunlara karşı mücadelemizi aralıksız sürdürüyoruz. Bunun birincisi FETÖ. Çünkü en tehlikeli düşman, en yakın düşmandır. FETÖ'nün içimizden temizlenmesi için elimizden gelen gayreti gösterdik, göstermeye devam ediyoruz. FETÖ ile ilgili 15 Temmuz'dan itibaren bugüne kadar 16 bin 677 ihraç var. 7 bin 335 personel hakkında adli, idari işlem devam ediyor. Ayrıca Bakan onayı ile 1567 personel de idari sebeplerle Silahlı Kuvvetlerle ilişiği kesildi. Bu mücadele bitti mi? Hayır, bitmedi, devam ediyor. Nasıl devam ediyor? Tamamen içinde bulunduğumuz kurallar çerçevesinde. Kurallar da, yeni bilgi, belge veri çıktığı takdirde yargı ile koordineli, ilgili komutanlıklarla koordineli bir şekilde bunların gereği aksaksız, eksiksiz, aynı tempo, şiddetle yapılıyor. Bakanlık olarak olayları yakınen takip ediyoruz, yasal yönden, idari yönden yapılması gereken ne varsa bunların aksaksız ve eksiksiz Milli Savunma Bakanlığı bünyesindeki bütün kurum, kuruluş ve birliklerde aynı şekilde, şiddetle, tempoda yapılması için her türlü tedbiri aldık, almaya devam ediyoruz. Burada bir farklılık, bizim buna müsaade etmemiz söz konusu değil."
Diğer tehdidi terör örgütü PKK/YPG'nin oluşturduğunu ifade eden Akar, "PKK'nın YPG'den hiçbir farkı yok. Kandil sözde bir karargah. Orada sözde liderleri var. Bu sözde liderler bulundukları sözde karargahtan YPG,PKK adı altında ne kadar terörist varsa bunların hepsini yönetiyorlar. Bunun manası YPG eşittir PKK" dedi.
Akar, DEAŞ'a karşı da mücadelenin devam ettiğini belirten Akar, "Coğrafya ne kadar milletlerin kaderiyse Türkiye de bu coğrafyanın kaderidir. Bunu herkes kabul edecek. Bunun dışında yaklaşım sağlıklı bir yaklaşım değildir, barışı, huzuru, getirmez" diye konuştu.
Akar, "Peygamber ocağı olarak da bilinen ordumuz aklın ve bilimin ışığında, anayasa çerçevesinde, yasalar doğrultusunda, gece-gündüz demeden 'Ölürsem şehit kayırsam gazi' anlayışı içinde ciddiyet ve samimiyetle ülkemizin birliğini, bütünlüğünü, güvenliğini asil devletimizin egemenlik ve bağımsızlığını korumak ve kollamak için elinden ne gelirse yapmaya devam ediyor. Milletinin emrinde görevinin başında. Bundan kimsenin tereddütü olmasın" ifadelerini kullandı.
YENİ TEK TİP ASKERLİK NEDİR?
Yeni sisteme ilişkin kulislerde farklı seçenekler dillendiriliyor. Bu seçenekler arasında, uzun ve kısa dönem askerliğin yerine 9 ay süreli tek tip askerlik sistemi öne çıkıyor. Bu sistemde 3 aylık temel askerlik eğitiminin ardından 6 aylık süreye ilişkin ise isteyenlerin bedelini ödeyerek terhis olabileceği, isteyenlerin ise belirlenecek aylık ücret karşılığında askerlik hizmetine devam edebileceğinden söz ediliyor. Bunun asgari ücret üzerinden belirleneceği bildirilirken, temel askerlik eğitimi sonrasına ilişkin ihtiyaç duyulan alanlarda kamu hizmeti seçeneğinin gündeme getirilebileceği de konuşuluyor. Kulislerde buna ilişkin, "Kamu hizmeti seçeneği, öğretmenlik ve doktorluk gibi ihtiyaç duyulan alanlar için düşünülebilir" değerlendirmesi yapılıyor.