İşte Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşmasından satır başları:
''Uzun ve emek isteyen bir hazırlık döneminin ardından bu strateji belgesini kamuoyunun önüne getiren Adalet Bakanımıza ve katkı sağlayan herkese şükranlarımı ifade etmek isterim.
Devleti adaletin üstünden yaşatan bir medeniyetin temsilcileri olarak bu mesele bizim hep ilk sıralarımızda yer almıştır. Geçtiğimiz 17 yılda en büyük yatırımları bu alanlara yaptığımızı görüyoruz.
Yargı reformu strateji belgesini sonraki reform belgelerinin başlangıcı olarak görebiliriz. Türkiye'nin AB üyeliği sürecindeki en büyük kazanımlarının başında reform çalışmalarını sistematik olarak hayata geçirme kabiliyetine sahip olmasıdır. Reformları AB istediği için değil milletimizin ihtiyacı olduğu için hayata geçiriyoruz.
Adaletin güçlü, güçlülerin de adaletli olduğu toplumlar hızla büyür kalkınır, zenginleşir. Kanuni Sultan Süleyman Han kılıcının yapamadığını adalet yapar demiştir.
Elbette eksiklerimiz bozulmaya yaşadığımız alanlar var ama her şeye rağmen kendi medeniyetimizle olan bağlarımızı koruyoruz. Yargı reformu belgesi güven veren erişilebilir adalet noktasıyla hazırlanmıştır.
Yargı reformu belgesi içerdiği bir çok amaç ve hedefle vatandaşlarımızın sisteme duyduğu güveni arttıracaktır, bu belgeyle verilen sözler tutulmuyorsa da AB üyeliğine bağlılığımızı da ifade ediyoruz. Yargı reformu stratejisinde 63 hedef ve 256 faaliyet bulunuyor.
Yargı reformu stratejisi belgemiz 2 temel anlayış perspektif üzerine oturuyor. Birincisi hak ve özgürlüklerdir bu perspektifin özünde demokrasini geliştirilmesi hedefi vardır.
İfade özgürlüğünü demokrasinin en önemli şartı olarak görüyoruz. Son 6 yllık süreçte bu özgürlüğün gelişmesine yönelik önemli adımlar attık. Sistematik işkence veya kötü muamele iddiaları ifadeleri artık geride kalmıştır.
Tutuklama tedbirinin ölçülü olması için adımlar atıyoruz. Önümüzdeki dönemde adil yargılanma hakkının daha etkin şekilde korunmasını istiyoruz. Yargıda sadeleştirilmiş süreçlerin oluşturulması önleyici ve koruyucu hukuk uygulamalarının sisteme kazandırılması da önceliğimizdir.
İkinci amaç yargı bağımsızlığı tarafsızlığı… AB, AB Konseyi, Venedik Komisyonu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin değerlendirmelerini gözeterek mevzuat paketleri hazırlıyoruz.
Tutuksuz yargılanmayı asıl yöntem olarak görüyoruz, tutukluluk tedbirine zorunlu hallerde sağlayacak düzenlemeler yapacağız.
İnsan hakları eylem planının ilkini 2014 yılında hazırlamıştık. Yeni İnsan hakları eylem planı hazırlıkları da kısa sürede hazırlanacaktır.
Hakim ve savcılar için coğrafi teminat getiriyoruz. Hakim ve savcılığa girişteki mülakat heyetini genişletiyoruz. Mesleki liyakati arttırmak gayesiyle mesleki kıdem şartlarını yeniliyoruz. Hakimler ve savcılar hakkındaki disiplin prosedürlerini yeniden yapılandırıyoruz. Disiplin cezalarını da yeniden belirliyoruz. Üçüncü amaç insan kaynaklarının nitelik ve niceliğinin arttırılmasıdır.
EĞİTİM SÜRESİ 5 YILA ÇIKARTILIYOR
Hukuk fakültelerinin eğitim süresi ve kontenjanları ile başarı sıralaması ölçütünü yeniden belirliyoruz.
Hukuk fakültelerinde eğitim süresi 5 yıla çıkartılıyor ve kontenjanlar azaltılıyor.
Hakim ve savcı yardımcılığı müessesini getiriyoruz. Hakim ve savcılar artık doğrudan kürsüye çıkamayacakları önce yardımcı olacaklar ardından ikinci bir sınavla hakim ve savcı olabilecekler.
Türkiye Adalet Akademisi'ni ay başı itibari ile yeniden kurduk. HSK bünyesinde yargıda performans ölçüm ve takip merkezi kuruyoruz. Yargıda hedef süre uygulamasını daha da genişletiyoruz. Özellikle uzun süren davaları takip etmeye zaten başlamıştık. Farklı performans kriterleri de oluşturmayı hedefliyoruz.
Hakimleri ceza ve hukuk hakimi olarak ihtisaslaştırıyoruz. Çevre imar ve enerji gibi alanalar davaların daha hızlı ve etkin çalışması için özel mahkemeler kuruyoruz. İstinaf mahkemelerini güçlendiriyoruz.
Adalet teşkilatımızın bilişim sisteminin yurt dışı temsilciliklerimizle entegrasyonunu sağlıyoruz.
Mahkeme nöbet sistemini geliştirerek ceza mahkemelerinin 24 saat esasi ile hizmet vermesini planlıyoruz. Yazı işleri müdürlüğünü hukuk mezunu kişilerin girebileceği kariyer mesleği olarak yeniden yapılandırıyoruz.
Yargı reformu belgemizin beşinci başlığı savunma hakkının etkin bir biçimde kullanılmasıdır. Savunma hakkı ilk defa ayrı bir şekilde düzenleniyor. Avukatların bilgi ve belge temin etmelerine ilişkin yasal yetkilerini de genişletiyoruz.
Avukatlık hizmetlerinin vergilenmesi konusunda iyileştirici düzenlemeler yapıyoruz. Vekalet ücretinin KDV oranını indirmeyi planlıyoruz. Maaş ve özlük hakları ile ilgili konuları yeniden ele alacağız. Maaş ve özlük haklarının yetersiz olması nedeniyle kamuda nitelikli avukat çalıştırmak güç oluyor. Bu sorunu da çözüyoruz.
Avukatlara yeşil pasaport hakkı vererek uluslararası faaliyetlerini kolaylaştırmayı planlıyoruz. Tabi tüm avukatlara değil dimi...
Altıncı başlık adalete erişimin kolaylaştırılması olacak. Tanıklık uygulaması maddi gerçekliğin ortaya çıkarılmasına doğrudan etki eden bir yöntemdir. Yargı süreçlerinde tanığa özgü uygulamaların olmasına ihtiyaç vardır.
Tanıklık ücretinin yeniden belirlenmesi gerekiyor. Tanıklar için bazı ülkelerde özel odalar yapılarak yüzleşmenin önüne geçiliyor. Benzer uygulamalar bizde de olacaktır. Tanıkların psikolojik olarak yıpranmasını önleyecek düzenlemeler olacak.
Yedinci amaç başlığı ceza adaleti sisteminin etkinliğinin arttırılmasıdır. Cumhuriyet savcılarının takdir hakkı genişletilecektir. 2018'de şüphelilerin yüzde 56,2'si hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir.
Sistemi mahkumiyet olasılığının az olduğu davaların açılmaması konusunda yeniden düzenlememiz gerekiyor. Savcılık aşamasında ne kadar çok sorun çözebilirsek mahkemelerdeki yargılamaları o kadar kolay çözebiliriz.
İade edilen iddianamelerin oranı yüzde 2,6'dır bunun için iade kapsamı yeniden belirlenecektir. Hukuk Fakültesi mezunlarının adli kollukta istihdam edilmesi sağlanacaktır. Bir çok ülkede bu doğrultuda uygulama yer almaktadır.
Basit yaralama ve tehdit gibi suçların nitelikli hallerinin şikayete bağlı hale getirilmesi planlanıyor. Konusu suç teşkil eden bazı fiillerde sanıkların doğrudan mahkemeye getirilmesi süreci hızlandırılacak.
Ülkemizde 12-15 yaş çocuklar hakkında yaklaşık 40 bin dava açılmıştır. 15 yaş altındaki çocukların ilk kez işlediği fiiller kovuşturmaya yer olmadan kapanacaktır. Bu tür çocuklarının durumlarının sosyal tedbirlerle takip edilmesi kendilerine daha iyi bir gelecek kurma ihtimalini güçlendirecektir.
Ayrıca çocuklar hakkındaki davaların istinaf ve temyiz incelemeleri öncelikli olarak yapılacaktır. Şiddet içermeyen suçlardan hükümlü olan hamile ve yaşlıların ceza infazı evde olacak.''
Yargı harçlarında basitlik sağlayacak düzenleme yapılacak. Yargı harçlarının hesaplanması mahkemelerin iş yükünü arttırmaktadır, verimliğin arttırılması için basitlik sağlayacak düzenleme yapılacaktır.
Halihazırda noterlik belgesi Adalet Bakanlığı'na başvuran hukukçulara veriliyor. Noterlik kariyer mesleği haline dönüşecektir, sayıları da arttırılacaktır. Ülkemizde noterlik sayısının artması vatandaşlarımızın işini kolaylaştırmıştır. Bazı çekişmesiz yargı işlerinin noterlik kurumları tarafından da halledilmesi için düzenleme yapılacaktır.
Cezada uzlaşmanın kapsamı genişletilecektir. Mahkeme temelli şiddet içermeyen uyuşmazlıklarda aile arabuluculuğu sistemi getirilecektir.
Bu belge bakanlığımızın barolardan hukuk fakültelerine kadar geniş bir yelpaze ile görüşülerek oluşturulmuştur. Amacımız milletimizin adalet duygusunu geliştirecek bir yargı uygulamasını hayata geçirmektir.''
YARGI REFORMU STRATEJİSİNDE ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLARYARGI REFORMU STRATEJİSİNDE ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR
- Yeni bir İnsan Hakları Eylem Planı hazırlanacak.
- Hakim ve savcılar ilk kez coğrafi teminata kavuşacak. Kıdem ve performans kriterleri çerçevesinde bir hakim ya da savcının görev yeri kendi isteği dışında değiştirilmeyecek.
- İlk kez hakim ve savcı yardımcılığı müessesesi oluşturulacak.
- İhtisaslaşmada yeni bir dönem başlıyor… Hakimler ceza ve hukuk hakimi olarak ayrılıp ihtisaslaşma sağlanacak.
- Çevre, imar ve enerji gibi alanlarda özel mahkemeler kurulacak.
- Avukatlık mesleğinde bir ilk… Avukat olabilmek için ''Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı''nda başarılı olma şartı getirilecek.
- Avukatlara müjde… Avukatların yeşil pasaport alabilmesini sağlayan yeni bir düzenleme yapılacak.
- Yargının iş yükünü azaltan, vatandaşın ve avukatların adli işlemlerini kolaylaştıran birçok tedbir alınacak. Bazı iş ve işlemler, dava konusu olmadan avukatlar aracılığıyla yapılacak.
- Hakim ve savcılar hakkında disiplin prosedürleri yeniden yapılandırılacak ve HSK'nın disiplin kararlarına karşı yargı yolu genişletilecek.
- Tutuklama tedbiri gelişi güzel kullanılmayacak. Buna ilişkin mevzuat gözden geçirilecek. Soruşturma ve kovuşturma aşamaları için tutukluluk süresi ayrı ayrı düzenlenecek.
- Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulması, icra müdürlüklerinin görevi olmaktan çıkartılacak.
- Bazı ağır suçlar hariç olmak üzere 15 yaşından küçük çocuklar, ilk defa işledikleri fiillerin soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmeden çocuklara özgü koruma mekanizmaları içerisinde değerlendirilecek.
- ''Yargıda Hedef Süre'' uygulaması daha da genişletilecek.
- Adalet hizmetlerinde performans izleme merkezleri kurulacak. Adalet hizmetlerini etkin hale getirmek için hakim ve savcıların performansı daha titiz bir şekilde takip edilecek.
- Tüketici uyuşmazlıkları gibi alanlarda arabulucuya başvuru dava şartı haline getirilecek.
- Suça sürüklenen çocuklara özgü kamu davasının açılmasının ertelenmesi modeli geliştirilecek.
- Cezada uzlaştırmanın kapsamı genişletilecek.
- Adliye bulunmayan ilçelerde ve büyük havalimanlarında video konferans yöntemiyle ifade alınmasını sağlayan SEGBİS sistemi kurulacak.
- Adli görüşme odalarının ülke genelinde yaygınlaştırılması sağlanacak.
- Savunmanın yargılamalara etkin katılımı sağlanacak.
- Adli yardım sistemi güçlendirilecek.
- Vatandaşların danışmanlık hizmeti alabilecekleri ofisler oluşturulacak.