Kovid-19 salgını, ilk olarak Çin'in Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde 12 Aralık 2019'da tespit edildi.
Kısa sürede ülkedeki diğer bölgeler ve dünyanın farklı noktalarına da taşınan virüsün hızla yayılması ve dünyayı etkisi altına alması üzerine tüm ülkeler sosyal hayatta çeşitli kısıtlamalarla birlikte bazı sosyal ve ekonomik tedbirlerini de açıkladı.
Türkiye'de de salgının en başından itibaren ülkeye girişi ve yayılmasını engellemek amacıyla bütün kurumlarla etkin iş birliği içinde birçok tedbir alındı.
Güçlü sağlık sistemi ile dünyaya örnek olan Türkiye, bu alandaki tüm tedbirleri önceden alırken, sosyal devlet anlayışı ile yurt çapında ihtiyaç sahibi vatandaşlara destek olmak için bütün kurumlarıyla adeta seferberlik içinde çalışma yürüttü.
Hastane sayıları, kişi başına düşen yoğun bakım odaları ile farkını ortaya koyan Türkiye, bunun yanı sıra üretimin aksamaması için açıklanan ekonomik destek paketleri, ücretsiz maske dağıtımı, yaşlılara evlerinde maaş teslimi ve evsiz vatandaşlara konaklama gibi birçok alanda dünyaya örnek olacak çalışmalara da imza atıyor.
Kendi vatandaşlarının ihtiyaçlarının karşılanmasının dışında yardım talep eden 30'un üzerinde ülkeye de destek veren Türkiye, sağlık alanında da birçok ülkeyle görüş alışverişinde bulundu.
Alınan tedbirler kapsamında ilk olarak risk taşıyan ülkelere ve kademeli olarak da tüm komşu ülkelere sınır kapılarını kapatan Türkiye, daha sonra tüm ülkelere olan uçuşlara da ara verdi.
Yurt dışındaki vatandaşlarını da yalnız bırakmayan Türkiye, ilk olarak Vuhan'daki 32 Türk, 6 Azerbaycan, 3 Gürcistan ve bir Arnavutluk vatandaşı olmak üzere 42 kişilik kafileyi, 1 Şubat'ta Türk Silahlı Kuvvetlerine ait A400M tipi kargo uçakla Ankara'ya getirdi.
Devam eden günlerde başta Avrupa ülkeleri olmak üzere dünyanın farklı noktalarında gerçekleştirilen seferlerle buralardaki vatandaşların ülkeye getirilmesi sağlandı. Bu kişiler, hizmetlerine sunulan yurtlarda karantina süreçlerinin tamamlanmasının ardından evlerine gönderildi.
Yurt içinde de sıkı önlemler alan Türkiye'nin dünyaya örnek oluşturan sağlık sisteminde ortaya koyduğu başarısı üzerine birçok ülke bilgi paylaşımı talebinde bulundu.
İLK VAKANIN GÖRÜLMESİ ÜZERİNE ETKİN TEDBİRLER AKSATILMADAN ALINDI
Hastalığın dünyada görülmesiyle kurulan ve dünyadaki gelişmeleri anlık izleyen Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulunun önerileri doğrultusunda süreç içinde sürekli güncellenen önlemler alındı.
Sağlık Bakanlığınca, virüsün Türkiye'ye girişini önlemek için kara hudut kapılarına sahra hastaneleri kuruldu. Kara hudut kapılarından gelen Türk vatandaşları sahra hastanelerinde gözlem altında tutuldu.
İlk vakanın 11 Mart'ta görülmesinin ardından yeni tedbirleri uygulamaya koyan Türkiye, ilk ve orta okullar ile liselerin 16 Mart itibarıyla tatil edilmesine ve öğrencilerin evden internet ve televizyon kanalları üzerinden eğitimlerine devam etmesine karar verdi.
Kafe, kıraathane ve eğlence merkezleri gibi insan yoğunluğunun fazla olduğu mekanların geçici olarak kapatılması kararı alındı. Tedbirler kapsamında kamu görevlilerine yurt dışı yasağı getirildi ve üniversitelerdeki tatil süresince konferans, panel, sergi, toplantı, çalıştay, kongre gibi etkinlikler iptal edildi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yayınladığı genelge ile halkın toplu olarak bulunduğu alanların, Bilim Kurulunca belirlenen şekilde, sık periyotlarla temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi, insan sirkülasyonunun yoğun olduğu yerler, binalar ve toplu taşıma araçlarına dezenfektanlar yerleştirilmesi talimatı verildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı da camilerde cemaatle cuma ve vakit namazları kılınmasına ara verilmesini kararlaştırdı.
TÜRK HEKİMLER VİRÜSÜ İZOLE ETMEYİ BAŞARDI
Ülkede günlük yapılan test sayısı 30 binin üzerine çıkarken, koronavirüs tedavisinde kullanılan ilaç, vaka görülmeden depolandı. Birçok ülke ilacı kullanmak için çaba içindeyken Türkiye'de bu ilaçtan yaklaşık 1 milyon kutu hazır bekletildi.
Evde izole edilen hastaların dijital yöntemle takibi için cep telefonlarına indirilecek aplikasyonla iletişime geçilmesi için çalışmalarda son aşamaya gelindi.
Kovid-19 salgınına karşı yürütülen bilimsel çalışmalarda görev yapan Erciyes Üniversitesinden Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ile Ankara Üniversitesinden Prof.Dr.Aykut Özkul'un, araştırmaları sonucunda virüsü izole etmeyi başardıkları açıklandı.
VEFA SOSYAL DESTEK GRUBU
İçişleri Bakanlığınca yayınlanan genelgede tek yaşayan, ihtiyaçlarını karşılayacak yakını bulunmayan 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı olanların mağdur olmaması için valiliklerle kaymakamların başkanlığında il ve ilçelerde Vefa Sosyal Destek Grubu oluşturuldu.
Bu kapsamdaki vatandaşların 112, 155, 156 ve diğer telefon numaraları üzerinden ihtiyaçları 22 Mart itibarıyla karşılanmaya başlandı. Bu kapsamda 1,5 milyondan fazla yurttaşın temel ihtiyaçlarıyla ilgili talepler yerine getirildi.
İHTİYAÇ SAHİBİ AİLELERE BİNER LİRA YARDIM
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca, "Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu" veya "65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun" kapsamında düzenli merkezi sosyal yardım alan 2 milyon 111 haneye, Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi Destek Programı kapsamında herhangi bir başvuruya gerek olmaksızın 1000'er lira ödeme yapıldı.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri kapsamında PTT şubelerinde yoğunluk oluşmaması ve önlemleri sekteye uğratmaması için ödemelerin elden teslim edilmesi kararlaştırıldı.
Bu çerçevede, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler, İçişleri ile Ulaştırma ve Altyapı bakanlıklarınca başlatılan uygulama kapsamında, bekçi ve polis ekipleri refakatinde PTT görevlileri, yardımları ihtiyaç sahiplerinin evlerine ulaştırıyor.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ilk etapta verilen 1000'er liralık destekten faydalanmamış, ihtiyaç sahibi 2 milyon 300 bin haneye daha 1000'er lira nakdi destek verileceğini açıkladı.
Buna göre birinci faz sosyal yardım programı kapsamında 2 milyon 111 bin haneye verilen 1000'er lira nakdi sosyal destek programının ikinci fazında, 2 milyon 300 bin haneye daha 1000'er lira destek verilecek.
Vatandaşların herhangi bir başvuruda bulunmasına gerek olmadan yardımlar belirlenen ihtiyaç sahiplerine evlerinde teslim edilecek. Koronavirüs tedbirlerinden olumsuz etkilenmiş ihtiyaç sahibi tüm kesimlere ulaşmak amacıyla sosyal yardımlarda 3. faz hazırlıkları da Bakanlıkça sürdürülüyor.
Kovid-19 ile mücadele tedbirleri kapsamında, Sağlık Uygulama Tebliğinde (SUT) yapılan düzenlemeyle karşılanan yoğun bakım tedavi ücretleri iki katına çıkarıldı. Böylece yeni koronavirüs tanısı konulan her hasta için hizmet veren hastanelere de günlük 660 lira ödeme yapılması kararlaştırıldı.
EVSİZLERİN BARINMA VE DİĞER İHTİYAÇLARI KARŞILANIYOR
Kovid-19 hastalığı ile mücadele kapsamında gereken tedbirleri aksatmadan alan Türkiye'de, sokağa çıkma sınırlandırması 65 yaş üstünün yanı sıra 20 yaş altı gençleri ve çocukları kapsayacak şekilde genişletildi.
"Evsizlere Konaklama Projesi" kapsamında 81 ilde evsiz, mekansız ve kimsesiz kişilerin, tespit edilerek kamu kurumu misafirhanelerinde veya pansiyon, otel gibi yerlerde konaklamaları kararı alındı.
Belirlenen söz konusu mekanların bu kişilere salgın tehdidi ortadan kalkıncaya kadar tahsis edilmesinin sağlanması ve bu kişilerin temizlik, sağlık, temel gıda, giyim ve diğer ihtiyaçlarının giderilmesi kararlaştırıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın öncülüğünde "Biz bize yeteriz Türkiyem" sloganıyla başlatılan kampanyada bugüne kadar yapılan destek yaklaşık 1 milyar 500 milyon lirayı buldu. Ayrıca 43 milyon lira da SMS olarak toplandı.
VATANDAŞLARA ÜCRETSİZ MASKE
Pazar yerleri ve marketler gibi halkın toplu olarak bulunduğu mekanlarda maske takılması zorunlu hale getirilirken vatandaşlar maske için herhangi bir ücret ödemiyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Kesinlikle para ile maske satışı yasaktır. Devlet olarak tüm vatandaşlarımıza ücretsiz şekilde maske ulaştırmakta kararlıyız." şeklindeki açıklamasının ardından eczanelere teslim edilen maskelerin, vatandaşlara dağıtımına başlandı.
Alınan tedbirler çerçevesinde kentlerde hastalığı yayma tehlikesi olan bina, sokak, cadde, köy, mahalle, belde ve hatta ilçe düzeyindeki kimi yerler karantinaya alındı.
EKONOMİK İSTİKRAR KALKANI
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi kapsamında, Kovid-19 salgınının etkilerini azaltmak için ilk etapta toplam 100 milyar liralık bir kaynak seti devreye alındı.
Bu paket kapsamında, bazı sektörler için muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin nisan, mayıs ve haziran ödemelerini altışar ay erteleme, firmaların bankalara olan kredi anapara ve faiz ödemelerini asgari 3 ay öteleme ve gerektiğinde bunlara ilave finansman desteği sağlama, işlerinin olumsuz etkilendiğini beyan ederek talepte bulunan esnaf ve sanatkarların Halkbank'a olan kredi borçlarının, nisan, mayıs ve haziran anapara ve faiz ödemelerini 3 ay süreyle ve faizsiz olarak erteleme, vatandaşlar için uygun ve avantajlı şartlarda sosyal amaçlı kredi paketlerinin devreye alınması, asgari ücret desteğinin devamı, esnek ve uzaktan çalışma modellerinin daha etkin hale getirilmesi, Kısa Çalışma Ödeneğinin devreye alınması ve en düşük emekli maaşını 1500 liraya yükseltilmesi gibi birçok madde yer aldı.
İhtiyaç sahibi ailelere yapılacak nakdi yardımlar için ilave 2 milyar liralık bir kaynağın ayrıldığı pakette, tek başına yaşayan 80 yaş üstü yaşlılar için de sosyal hizmet ve evde sağlık hizmetlerinden oluşan periyodik takip programı bulunuyor.
YENİ HASTANE PROJELERİ HIZ KAZANDI
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2 bin 682 yataklı İkitelli Şehir Hastanesinin ilk etabının 20 Nisan'da hizmete alınacağını belirtti.
Salgının ülkede en çok yaygınlık gösterdiği İstanbul'da yeni hastane inşa çalışmaları da hız kazandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 6 Nisan'da Tarabya'daki Huber Köşkü'nden video konferans yöntemiyle düzenlenen Cumhurbaşkanlığı Kabinesi'nin toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Yeşilköy Atatürk Havalimanı alanında bin yataklı bir hastanenin plan-proje çalışmasının şu anda hızla devam ettiğini söyledi.
Aynı şekilde Sancaktepe'de de yine bin yataklı bir hastane yaptıklarını belirten Erdoğan, bunların yapımının da 45 gün içerisinde bitirileceğini ve hizmete sunulacağını bildirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçen günlerde Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybeden Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu'nun isminin verildiğini duyurduğu Okmeydanı'ndaki şehir hastanesinin ilk etabı da 30 Mart'ta hizmete açıldı. Hastane, 789 yatak kapasitesiyle hizmet sunuyor.
İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) kapsamında inşa edilerek Mart 2019'da ilk etabı hizmete açılan Kartal Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi, 1105 yatak kapasitesiyle kentin yeni tip koronavirüs ile mücadelesinde aktif rol alıyor.
Pandemiyle mücadele kapsamında İstanbul'un en eski hastanelerinden biri olan Tarihi Hadımköy Askeri Hastanesi de 45 gün içinde hizmet vermeye başlayacak. Hastane, restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından Yedikule Göğüs Hastalıkları Hastanesi Hadımköy Ek Hizmet Binası olarak hizmete açılacak.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda, içerisinde kolonya ve 5 maskenin bulunduğu hijyen kitleri de 65 yaş ve üzeri vatandaşların evlerine dağıtılıyor.
Türk Kızılay da yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ile mücadele kapsamında ürettirdiği el dezenfektanlarını ülke genelinde ihtiyaç sahiplerine ücretsiz dağıtacak. Kızılay ayrıca, sağlık çalışanlarına koruyucu set, pandemi hastanelerinde yatan vatandaşlara da hijyen paketi verecek.
Öte yandan İçişleri Bakanlığınca, 30 büyükşehir ile Zonguldak'ta il sınırları içinde 2 günlük sokağa çıkma yasağı getirildi.
- Ülkelerin yardım talepleri geri çevrilmedi
Türkiye bir yandan ülke içinde Kovid-19 salgınına karşı tedbirlerini hızlandırarak acil ihtiyaçların üretimine hız verirken, çeşitli ülkelerden gelen yardım taleplerini de imkanları ölçüsünde yerine getirdi.
Bu kapsamda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti, İngiltere, İspanya, İtalya ve bazı Balkan ülkeleri başta olmak üzere yaklaşık 30 ülkeye tıbbi yardım desteğinde bulundu.
Türkiye ayrıca İspanya'daki olağanüstü koşulları göz önünde bulundurarak, ihracatı daha önce yasaklanmış olan 116 solunum cihazının sevkiyatını gerçekleştirdi.
TÜRKİYE'NİN YARDIMLARINA TEŞEKKÜR
Türkiye'nin bu zor zamanlarda gerçekleştirdiği yardımlar söz konusu ülkelerin liderleri ve kamuoyu tarafından da memnuniyetle karşılandı.
Gürcistan Dışişleri Bakanı Davit Zalkaliani, yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle Çin'den Gürcistan vatandaşlarının da Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) ait dev kargo uçağıyla tahliyesi için Türkiye'ye teşekkür etti.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, TSK'nın İtalya ve İspanya'ya sağlık malzemesi göndermesinin ittifak dayanışmasının açık bir göstergesi olduğunu belirterek, "NATO müttefiklerimizin birbirine afet yardımı merkeziyle destek sağlamasından gurur duyuyorum." değerlendirmesinde bulundu.
İtalya ve İspanya'nın dışişleri bakanları ve birçok yetkilisi de ulaştırılan yardım dolayısıyla sosyal paylaşım sitelerinden Türkiye'ye teşekkürlerini iletti.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying da Vuhan'da yaşayan Türk vatandaşlarını getirmek için gönderilen askeri kargo uçağıyla Çin'e 1000 biyolojik tehlike tulumu, 93 bin 500 filtreli maske, 1000 adet tek kullanımlık koruyucu kıyafetin bulunduğu tıbbi malzemeleri göndermesi dolayısıyla teşekkür ettiğini bildirdi.
İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile yaptığı telefon görüşmesinde, Türkiye'nin gönderdiği medikal yardım için teşekkür etti ve bunun "İki ülke arasındaki güçlü dostluğun göstergesi" olduğunu vurguladı.