CHP’li Ekrem İmamoğlu’na Haliç dersi: 520 milyon dolarlık yatırım yapıldı

Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar, CHP'li İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun Haliç'le ilgili yapmış olduğu skandal açıklamalarına sosyal medya hesabından cevap verdi. Birpınar, yaptığı açıklamada geçmişten bu yana Haliç'le ilgili yapılanları sıralarken Haliç'in şuan çamur içerisinde olmasının nedeninin zamanında yapılan yatırımları devam ettiremedikleri için olduğunu anlattı.

Mehmet Emin Birpınar'ın CHP'li İBB Başkanına yaptığı Haliç açıklaması şu şekilde: Yıllarca İstanbul'un göz bebeği olan Haliç, 1940'lardaki yanlış şehir planlamasının kurbanı olmuş, sanayiye açılmıştı. Sanayi atıkları ile lağım çukuruna dönüşen Haliç'in kurtarılması için adımlar atılmış, ancak geçmişte yapılan yanlış, yeni bir yanlış ile örtülmeye çalışıldı. Neyse ki Haliç'in imdadına dönemin Başkanı Sayın Erdoğan yetişmişti. İstanbul Büyükşehir Başkanı olunca ilk iş olarak Haliç'i masaya yatırmış ve ilk icraatlarından biri olarak, Dünyanın da önde gelen sayılı projelerinden biri olan "Haliç Çevre Projesi"ni başlatmıştır.

BORU HATLARIYLA ÇAMURU TEMİZLENDİ
Çok aşamalı çalışmada, ilk olarak yapılacak çalışmalar planlanmış, Akabinde çevre düzenleme çalışmaları yürütülmüş, son olarak da bölgenin turizm, kültür, sanat ve rekreasyon vadisine dönüşümüne yönelik adımlar hayata geçirilmişti. Haliç'in derinliği kimi yerlerde sadece 10 cm kadar düşmüş, Sütlüce-Eyüp arası derinlik 0-50 cm arasında değişen bir seviyeye dönüşmüştü. Tarama yapılırken gemiler üzerindeki pompalar yardımı ile çıkartılan çamurlar boru hatlarına iletiliyordu. 4 adet boru hattı vardı. 4 boru hattı ile toplamda 4.000 m3/saat çalışma kapasitesine ulaşıldı. Çamurlar, Haliç'e 7 km mesafedeki taş ocaklarında depolandı. Koku için de önlemler alındı. Kireç ve klorlama işlemi yapıldı. Benzetmek gerekirse her saatte 1,5 olimpik havuz suyu 7 km öteye taşınıyordu.

HALİÇ'TEN ÇIKAN ÇAMURLA AĞAÇLANDIRMA YAPILDI
Haliç'te yapılan çalışma;
- 4,5 km uzunluk,
- 200 m genişlik,
- Ortalama 5 m derinlik olmak üzere toplamda yaklaşık 5 milyon m3 çamur.
Bu iş boru hatları ile değil de hafriyat kamyonları ile yapılsaydı; Günde en az 400, toplamda en az 200 bin sefer yapmak gerekirdi. O zamanın şartlarında günde en az 400 sefer kamyon hareketinin oluşturabileceği hengameyi düşünebiliyor musunuz? Ama Cumhurbaşkanımızın liderliğindeki ekip bu işi başarmıştı. Taşınan çamur kendi haline bırakılmadı. Uygun şekilde bertaraf için ocaklarda 2 baraj yapıldı. Barajların inşasında 850 bin m3 kaya, kil ve filtre dolgu malzemesi kullanıldı. Depolama sonrası günümüz Maçka Demokrasi Parkı alanından da büyük olan 180.000 m2 dolgu alanı oluştu. Bu alanın üzeri kapatılarak bölge ağaçlandırıldı.

İSTANBUL'A EŞSİZ MANZARA
Islah çalışmaları sadece Haliç ile sınırlı kalmadı. Sadabad, Eyüp ve diğer kollektör (Kuzey ve Güney Haliç) çalışmalarının da tamamlanmasıyla bölge bir cazibe merkezi haline geldi. Eyüp'de ziyaretçi akınına uğrayan Pierre Loti tepesinden seyri doyumsuz bir manzara oluştu. Haliç'in suları temizlenince, su canlıları da bölgeye akın etmeye başladı. Bölgede artık çöpler yerine balıklar yüzüyordu. Hatta balık tutma yarışması dahi yapıldı. İlk yarışmayı 1,5 saatte 128 balık tutan bir vatandaşımız kazandı.

ATIK SULAR KONTROL ALTINA ALINDI
Mevcut kirlilik giderildikten sonra sıra Haliç'in tekrar kirlenmesini önlemeye gelmişti. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) ardı ardına projeler geliştirmiş; Haliç'e doğrudan akan atık suları kontrol altına almak için hamlelere başlamıştı. Kolektörler vasıtasıyla bu atık sular arıtma ünitelerine sevk edilerek bölgeden uzaklaştırılarak Haliç'in yeniden kirlenmesi önlendi. Kuzey ve Güney Haliç Projeleri olarak anılan çalışmalarda; 120 km uzunluğu aşan birçok atık su kolektörü, tüneli ve deşarj hattı inşa edildi. Kuzey Haliç Projesinin İSKİ'ye maliyeti 2000 yılı rayiç değerleriyle 118 trilyon, Güney Haliç Projesi ise 92 trilyon Liraya mal olmuştu.

DÜNYANIN EN BÜYÜK PROJELERİ ARASINDA
Dünyanın en büyük çevre projelerinden biri olan Haliç için yapılan yatırım tutarı, dönemin rayiç değerleriyle 520 Milyon Doları bulmuştu. Bölge ayrıca tam bir sanat, kültür ve kongre merkezi haline geldi; Feshane, Haliç Kültür ve Kongre Merkezi, Miniatürk. Haliç'in temizlenmesi sonrasında hizmete giren bu yerler her yıl yerli yabancı milyonlarca ziyaretçiyi ağırlıyor, ekonomiye ciddi katkı sunuyor. Yıllarca İstanbul'un gözbebeği olan Haliç; Yanlış bir şehir planlamasının kurbanı olmuş, Sanayiye açılmasıyla da zehirli atıkların yuvasına dönmüş; ancak, bir İstanbul Sevdalısının girişimiyle; "Dolduralım gitsin" denilen yerden cennet misali alana dönüşüm yaşamıştı.

EKOSİSTEMİN DEVAMLILIĞINA KATKI SAĞLANDI
Sonrasında bayrağı devralanlar da aynı azim ve cehd ile hareket etmiş, Haliç başta olmak üzere İstanbul'un dereleri ve diğer doğal güzellikleri korunmaya çalışılmıştır. Her yıl 90 bin m3 dip tarama malzemesi çıkarılarak aynı zamanda ekosistemin devamına katkı sunulmuştur. Zamanla Alibeyköy ve Kağıthane derelerinden gelen çamur sebebiyle yeni bir sığlaşma oluşmuş, bu kapsamda; 2004 yılında Ulaştırma Bakanlığından temin edilen Çekirge Tarak Gemisi ile Haliç'te yeni bir tarama çalışması yürütülmüş ve 2011 yılına kadar devam edilmiştir. 2011'den sonra ise şat üzerindeki Endüstriyel Ekskavatör ile tarama çalışmalarına devam edilmiştir. Yine, dereağızlarında da şikayete konu olan yoğun koku problemleri giderilmesi için Ulaştırmadan alınan KAZAR tarama araçları ve DÖKÜ gemileri ile çalışmalar yürütülmüştür.

ENVANTERDE YOK YOK
İBB 2017 yılında; tarama ve çamur taşıma gemileri yerli olmak üzere;
Çamur tarama gemisi
1 adet amfibi tarama aracı,
2 adet çamur taşıma gemisi alarak Haliç başta olmak üzere dere ve deniz temizleme araç envanterini güçlendirmiştir.
Yapılan bütün bu yatırımlarla Haliç, dereağzı ve koy taraması yapılan yerlerden çıkartılan teressubat (su ve atıksu sistemlerinde dibe çöken tortu) miktarı yıllık ortalama 90.000 m3 bulmaktadır. Verilere İBB'nin resmi sitesinden ulaşabilirsiniz. Haliç'i besleyen derelerin zaman zaman kuruması üzerine Haliç'in korunması için 2012 yılında yine dev bir proje hayata geçirilerek Boğazdan Haliç'e can suyu taşındı. 5 km'lik borularla günde 500.000 m3 su taşınan Haliç için yapılan yatırım tutarı 750 milyon doları geçti. Haliç'ten çıkan Dip Çamuru Susuzlaştırma Tesisi. Tesis için ilk adımlar 2018 yılında atıldı. 03 Aralık 2018 tarihinde ihale yapılmış, yüklenici İBB iştiraki İSTAÇ olmuştur. İSKİ 2018 faaliyet raporunda da yer alan projenin ihale ve sözleşmesi bitmiş, işe başlanılmıştır.