Karadeniz'de tespit edilen doğalgaz tarihi açıdan bir ilk mi? "Sakarya" adı verilen doğal gaz sahası keşfinin öncesinde Karadeniz'de başka önemli çalışmalar da oldu. Özellikle Doğu Karadeniz'de on yıllardır arama yapılıyor, bugüne kadar 3 milyar dolardan fazla para harcandı TPAO ve Exxon- Mobil, BP ve Petrobras gibi çok uluslu petrol şirketleri tarafından. Bize bitişik Romanya, Bulgaristan, Ukrayna ve Rusya deniz sahalarında da aramalar devam ediyor. Kimisinde üretim başladı, çoğu ya deniz sınırı ihtilafları ya da uluslararası arama iştahının azalması yüzünden devre dışı kaldı, daha elverişli koşulların doğmasını bekliyor. Trakya'da özellikle Norveç devlet şirketi Equinor liderliğindeki doğal gaz aramaları olumlu sonuçlandı, Diyarbakır'da kaya gazi potansiyelinin yüksek olduğu da biliniyor. Ama Sakarya keşfi, Sayın Cumhurbaşkanı'nın da belirttiği gibi, en büyüğü bizim tarihimizde. Yüzde 98 doğal gazda ithalata bağımlı olan, her yıl rakamlar değişse de yaklaşık 12 milyar dolar bedel ödeyen bir ülke için bağımlılığın ve dışarıda ödenen dövizin azalması ihtimali elbette ki hepimizi sevindirecek bir haber.
Çıkacak miktar ve ilk kez bu büyüklükte olması ne anlama geliyor? Karadeniz'de Türkiye tarihinin en büyük doğal gaz keşfi ile eksen değişiklikliği yaşayacağımız, üç yıl içinde 2023'e kadar vatandaşlarımız ile buluşturacağımız bu gaz sayesinde cari işlemler açığı veren bir ülkeden fazla veren bir ekonomi konumuna geçeceğimiz belirtiliyor. İleride yeni keşifler olması ihtimali var tabii ki ama biz şimdilik TPAO'nun ilk testler neticesinde belirlediği 320 milyar metreküpü esas alırsak bu kaynak dünya ölçeğinde "oyun değiştirici", "eksen kaydırıcı" bir avantaj sağlamıyor. Dünya kanıtlanmış doğal gaz rezerv toplamı 198.8 trilyon metreküp. En büyüğü 38 trilyon metreküp ile Rusya. Ortadoğu'da 75.6 trilyon metreküp rezerv olduğu tahmin ediliyor. Üretimde lider ise 921 milyar metreküp ile ABD. Yani, bizim yeni belirlenen rezervlerin neredeyse üç katı fiili üretimi var. Bizim en büyük tedarikçimiz olan Rusya'nın gaz üretimi ise yıllık 679 milyar metreküp. Bu istatistikler gösteriyor ki, yeni keşfimiz dünya ölçeğinde oldukça mütevazı boyutlarda, ama 48 milyar metreküplük gereksiniminin sadece yüzde 2'sı üretebilen Türkiye için çok önemli bir gelişme.
NASIL OLUYOR? / ALİ DEĞERMENCİ
