Agorafobi nedir? Agorafobi belirtileri nelerdir, tedavisi nasıl? Aramam motorları üzerinden en fazla sorgulananlardan biri oldu. Koronavirüs nedeniyle günlerinin çoğunu evde geçirmek zorunda kalan kişilerde sıkça rastlanılan bu rahatsızlığın ne olduğu, hangi belirtileri verdiği, tedavisinin nasıl yapıldığına ilişkin bilgiler merak ediliyor. İşte agorafobi ile ilgili bilinmesi gerekenler…
AGORAFOBİ NEDİR?
Çoğu insan bazı şeylere karşı korku yaşamaktadır. Bunlar; doğa üstü varlıklar, hayvanlar veya evde yalnız kalmak gibi şeyler olabilir. Agorafobi ise kelime anlamı olarak alan korkusu anlamına gelmektedir. Bu korku, kişinin bir alana sıkışmış hissi yaratttığı, utanılacak bir duruma düşecekmiş gibi düşündüğü, panikletip, bulunduğu ortamdan çıkamayıp, kaçamayacakmış gibi gelen bir anksiyete bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Kontrolü kaybedip delirecekmiş gibi, kalp krizi geçirecek hatta ölecekmiş gibi düşüncelere sebep olmaktadır. Bu hale vardığında da kimsenin kendisine yardım edemeyeceğini düşünmektedir. Kişi bu düşünceyle beraber ya evden dahi çıkmak istememekte ya da yanında güvendiği birinin varlığını istemektedir.
AGORAFOBİ BELİRTİLERİ NELER?
Kişi evden çıkmakta zorlanıyor veya tek başına çıkmıyorsa
Kalabalık ortamlarda bulunmak istemiyorsa
Tünele girmekte, sinema veya tiyatroya gitmekte, kapalı otoparklarda bulunmakta, mr cihazı gibi dar alanlarda bulunmakta zorlanıyorsa
Asansör, uçak, otobüs gibi yerlerde bulunamıyorsa
Bu tür yerlerde bulunduğunda panikleyip, nefes darlığı çekeceğini, bayılacağını, kalp krizi geçireceğini veya bayılacağını düşünüp, istediği zaman o ortamdan çıkamayacağını düşünüyorsa
Günün büyük bölümü bu kaygılar ile geçiyorsa
Kaygılar aile, iş veya okul yaşantısını etkiliyorsa
Bu kaygıyı kontrol altına alamıyorsa
Yaşanan bu durum 6 aydan daha uzun süredir devam ediyorsa agorafobinin varlığından söz edilebilir.
AGORAFOBİ TEDAVİSİ NASIL?
Kişinin öncelikle korktuğu, kaygı duyduğu alanın ne olduğunu kavraması ve 'kademeli' olarak bu alana kendini maruz bırakması önemlidir. Eğer denemelerle bunu başarabiliyorsa agorafobi noktasına gelmeden bu kaygısını yenmiş olacaktır. Fakat tanı alacak düzeyde olan agorafobi hastalarının psikiyatri başvurusu yapması gerekmektedir. Psikiyatrik olarak tablo oluşturulmasından sonra terapi süreci devreye girmelidir. En yaygın olan bilişsel davranışçı terapi yöntemidir. Bu terapi yöntemi ile kişi zihninde bu kaygıyla birlikte neler olduğunu görüyor olacak, olası sonuçları hesaplayabilecek, aşamalı olarak da bu kaygının üzerine gidebiliyor olacaktır.
Bunların yanı sıra hangi durumların bu kaygıyı tetiklediği, kaygı geldiği zaman nasıl üstesinden geleceğini, sosyal ortamda bu kaygıyı nasıl kontrol edebileceğini de kişi öğreniyor olacaktır. Bir diğer terapi ise emdr terapisidir. Genellikle travma tedavisinin terapi yöntemi olarak bilinse de agorafobi gibi anksiyete bozukluklarında da oldukça işlevseldir. Emdr ile kişinin negatif düşünce içeriği ele alınır ve sistemik olarak kişi bu düşünceye karşı duyarsızlaştırılır. Son olarak son dönemlerde bazı kurumlarda kullanılmaya başlanan sanal gerçeklik gözlükleri ile de agorafobi oldukça olumlu sonuçlar vermektedir. Sanal gerçeklik gözlüğü ile bir terapistin kontrolü dahilinde mr cihazı, kapalı alan, yükseklik, asansör vb kaygılar çalışılmakta, sanki o anı yaşıyormuşçasına kontrollü şekilde kişiler bu kaygıdan kurtulmaktadır.
Eğer kişi agorafobiden dolayı evden çıkamayacak hale gelmişse, başlangıç aşamasında internet üzerinden görüntülü konuşma yapılması mümkün olup, ileri evrelerde bu tür tedavilerin yapıldığı hastanelere yatış gerekebilir. Bu tedavi süreçlerinde kişinin terapistine güveni, verilen egzersizlere uyum sağlayabilmesi, tedavi esnasında rahatlatıcı maddelerden (alkol, uyuşturucu madde) uzak kalabilmesi de iyileşme sürecine hız kazandıracaktır.
