Zekat ne zaman verilir? Zekat kimlere verilir, kimlere verilmez? Fitreden farkı nedir? Sorularının yanıtları arama motorları üzerinden sıklıkla sorgulananlar arasında yer alıyor. İslam'ın şartlarından biri olan ve ekonomik gücü yeten kişilerin vermesi gereken zekat ne kadar verilir, hesaplama işlemi nasıl yapılır? Sadece Ramazan ayında mı verilir? Dini görevlerimiz arasında bulunan zekat hakkında merak edilenleri derledik.
ZEKAT NE ZAMAN VERİLİR?
Zekât vermenin belli bir zamanı yoktur. Oruç ve hac ibadetlerinde olduğu gibi nisap miktarı malın üzerinden sene geçmiş olması konusunda da kamerî ay hesabı uygulanır. Farz olduğu andan itibaren verilmesi gerekir. Bunun için belli bir kamerî ayı veya Ramazan'ı beklemeye gerek yoktur.
ZEKAT KİMLERE VERİLİR?
Zekat vermek isteyen bir insan herkese zekat veremez. Bu yüzden öncesinde kimlere zekat vereceğini öğrenmelidir. Zekatın kimlere verileceği Kuran'da belirtilmiştir. Kuran'da geçen zekat verilecek kişiler ise tam olarak şöyledir:
Fakirler, miskinler, zekat toplamakla yükümlü memurlar, müellefei kulub adı verilen kalpleri İslam'a ısındırmak istenen kimseler, esaretten kurtulacaklar, borçlular, Allah yolunda cihad edenler, yolda kalmış olanlardır. (Tevbe, 9/60)
ZEKAT KİMLERE VERİLMEZ?
Zekat verilecek kişiler bir üstteki paragraftaki özellikleri taşımak zorundadır. Ancak bazı durumlarda bu özellikleri taşısalar dahi zekat verilemeyecek kişiler vardır. Zekat verilemeyecek kişiler ise; dede, nene, anne, baba, eşler, çocuklar ve torunlardır. Aynı zamanda Müslüman olmayan bir kimseye de zekat verilemez. Eğer düşkün durumdalar ise kişiler bu insanlara yardımda bulunabilirler ama zekat yerine geçen bir şey değildir.
ZEKAT HESAPLAMA
Zekat nasıl hesaplanır sorusu her yıl en fazla araştırılan konulardan birisidir. Özellikle de Ramazan ayında bu soru çokça sorulmaktadır. Zekat verecek kişilerin belirli bir mala sahip olmaları gereklidir. Bu mala sahip kişiler zekatı ne kadar vereceklerini araştırırlar. Zekat hesaplamak için online hesaplama siteleri vardır. Ancak şu şekilde de hesaplanabilir.
Kişinin malının üzerinden 1 yıl geçmiş olmalıdır. Aynı zamanda nisap miktarından da fazla olmalıdır. Kişi bu mallarının 1/40ını zekat olarak vermelidir.
ZEKAT FİTRE FARKI
Vardır. Zekât verecek zengin için, nisab miktarı tutarında bir mal, bir yıl elde bulunmalıdır. Fitrede ise, bu şart yoktur. Fitrenin verileceği en son gün bile, nisab miktarı mal eline geçse, kendisine derhal fitre vâcib olur. Zekâtta günümüzde ekseriya nisab ölçüsü olarak altın alınmaktadır. Fitrede ise gümüşün esas alınması iyidir. Fitrenin zekâta göre daha geniş bir kitle tarafından verilmesinin sebebi de budur.Yaşlılıktan veya hastalıktan dolayı Ramazan orucunu tutamayan kimseden fitre düşmez. Onların da bu vâcibi yerine getirmeleri icabeder. Fitre, İslâm memleketlerinde yaşayan gayr-ı müslimlere verilebilirse de küfür diyarındaki gayr-i müslimlere verilemez. Fitrenin rüknü temliktir. Fitreyi fakirin mülkiyetine geçirmeden fitre ödenmiş olmaz.
ZEKAT NEDİR?
Zekât, dinen zenginlik ölçüsü kabul edilen miktarda (nisap) mala sahip olan kimselerin Allah rızası için muayyen kişilere vermesi gereken belli miktarı ifade eder. Zekâtın farz olması için şartlar; malların nisaba ulaşması yanında nâmî (üreyici/artıcı) olması, sahip olunduğu andan itibaren üzerinden bir yıl geçmesi, bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlardan fazla olmasıdır.
Nisap, zekâtla yükümlü olmak için esas alınan zenginlik ölçüsüdür. Bu ölçü, altında 20 miskal (80.18 gr), devede 5, sığırda 30, koyun ve keçide 40 adettir.
Zekâtın kimlere verileceği Kur'an-ı Kerim'de ayrıntılı şekilde açıklanmış (Tevbe, 9/60), nisabı da hadislerde belirtilmiştir (Buhârî, Zekât, 32, 36, 38, 43). Buna göre temel ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişi diğer şartlar da yerine gelmişse bu mallarının zekâtını vermesi gerekir (Kâsânî, Bedâî', II, 4 vd).
ZEKAT NE KADAR VERİLİR?
Kâr amacıyla alınıp satılan mallara "ticaret malları" denir. 80.18 gr. altın değerinde ticaret malına sahip olan kişinin, nisab miktarı mala sahip olmasının üzerinden bir yıl geçmesi hâlinde, kırkta bir (% 2,5) oranında zekâtını vermesi gerekir.
Zekât, diğer şartlar yanında, hakikaten veya hükmen elde mevcut bulunup üzerinden bir yıl geçen maldan verilir. İleride sağlanması muhtemel artışlar zekâtın hesaplanmasında dikkate alınmaz. Ticaret malları için de aynı ilke geçerlidir. Bu itibarla, ticaret malının zekâtı verilirken, satıldığı takdirde elde edilecek kâr dikkate alınmadan sanki malın aynından (bizzat kendisinden) zekât veriyormuş gibi zekâtın verileceği tarihteki maliyet değeri esas alınır.