2021 Ramazan ayı için heyecanlı geri sayım başladı. Milyonlarca Müslüman alemi İslam'ın 5 şartından biri olan oruç ibadetini Ramazan ayı boyunca yerine getirecek. Gündemde binlerce kişi arama motorları üzerinden orucu bozan ve bozmayan durumlar sıklıkla sorgulanır oldu. Diyanet İşleri Başkanlığı orucu bozan şeylerin neler olduğunu açıkladı. İşte detaylar…
ORUCU BOZAN ŞEYLER
Orucun temel unsuru, yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak, nefsi bunlardan mahrum bırakmak olduğu için, oruçlu iken bunlar ve bu anlama gelecek davranışlar orucu bozar. Yemek ve içmek, yenilip içilmesi mûtat olan her şeyi kapsamı içine alır. Sigara, nargile gibi keyif veren tütün kökenli dumanlı maddeler ile uyuşturucular ve tiryakilik gereği alınan tüm maddeler oruç yasakları kapsamına girer (İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, III, 386-387). Her ne sebeple olursa olsun, ağızdan alınan ilaçlar da aynı hükme tabidir.
ORUCU BOZMAYAN DURUMLAR NELER?
Şu durumlarda oruç bozulmaz;
01-Unutarak yemek.
02-Unutarak içmek.
03-Unutarak vika' (karı-koca birleşmek)
04-Unutarak hem yemek,hem içmek ve hem de birleşmek.
Hadis-i Şerif: ''Oruçlu olduğu halde unutarak yiyip içen kimse,orucunu tamamlasın.Onu yedirip içiren Allah Teala'dır.''(Müslim,Sıyam,171;Darimi,Savm,23;Ahmed b.Hanbel,2,425)
Hadis-i Şerif: ''Ramazanda unutarak iftar eden (yiyip içen) kimseye, kefaret te kaza da gerekmez''(İbni Mace,Sıyam,15) Cinsel ilişki de yeme ve içme gibidir. Ancak kişi kendisi oruçlu olduğunu hatırlarsa veya bir başkası ona hatırlatırsa yaptığı şeyden derhal vazgeçmelidir. Oruç olduğunu unutarak yiyip-içen birisi eğer muktedir-sağlıklı birisi ise onu gören kimsenin onun oruç olduğunu uyarması gerekir, yok eğer zayıf ve yaşlı birisi ise onu gören kimsenin uyarmaması daha üstündür denmiştir. Ancak bu durumda,rızkı ve o kimseye olan lutfu ilahiyi(ikramı) kesmek olacağından, unutarak yiyip içen kişi sağlıklı olsun veya zayıf olsun,yaşlı olsun veya genç olsun aynıdır. Ve Feth'in ibaresi haber vermemek hususunda daha geniştir.(Nimet-i İslam,Sahife,660)
05-Bakmak veya düşünmek suretiyle boşalmak. Çünkü bu durumda cinsel ilişki, ne şekil ne de anlam bakımından yoktur. Ancak böyle boşalan kimse günahkar olur.
06-İnzal olmaksızın öpmek.Yani öpme ve okşama neticesinde hiçbir şey gelmez veya sadece mezi gelirse oruç bozulmaz,fakat meni gelirse oruç bozulur ve sadece kaza gerekir.
07-Uyuyup ihtilam olmak.
08-Cünüp olarak sabahlamak ve hatta o gün boyunca cünüp kalmak.Ancak cünüplükten temizlenmek namaz kılmak için farzdır.Cünüplükten bir an evvel temizlenmek İslamın adabındandır.Ayet-i Kerime:''Eğer cünüp iseniz temizlenin''(El-Maide:5/6). Hadis-i Şerif:''Melekler,içinde resim veya köpek yahut cünüp insanın bulunduğu eve girmezler.''(Ebu Davud,Tahare,89,Libas,129;Nesai,Tahare,167;A.b.Hanbel,1,80,83,107,139)
09-Ağızdaki balgamı ve tükürüğü yutmak.
10-Burunun içine inen akıntıyı yutmak. Ancak buruna gelen akıntıyı dışarı atmak temizlik bakımından daha iyidir.
11-Banyo yapmak veya suya dalmak veya suya dalıp kulağına su kaçmak.
12-Kendi sun'u olmayarak boğazına duman kaçmak.Fakat kendi isteğiyle amber,buhur, tütün vb. şeylerin dumanını içine çekerse orucu bozulur ve kaza gerekir.
13-Boğazına toz girmek veya sinek girmek. Çünkü bunlardan kaçınmaya kudret yoktur.
14-Boğazına zirai ilaçlar vb.lerinin tadının girmesi.
15-Ağzına aldığı ilacın tat ve eserinin boğaza ulaşması.
16-Dişlerin arasında kalan nohut tanesinden küçük olan artığı yemek. Çünkü bu insanın tükürüğünü yutması kabilinden olur.Fakat dişlerin arasında kalan artık nohut büyüklüğünde olursa bu miktarı yutmak orucu bozduğu gibi, nohut tanesinden küçük bile olsa böyle bir artığı ağızdan çıkardıktan sonra geri yutmak orucu bozar.Ve sadece kaza gerektirir.
17-Ağız dışından sadece susam tanesi kadar bir şeyi alıp,ağız içinde tedricen kaybolacak ve boğazdada tadı bulunmayacak şekilde çiğnemek. Çiğnemek kaydı, yutmaktan ayırmak içindir.Ya değilse, ağız dışından alınan bir şey susam tanesinden küçük bile olsa yutulunca oruç bozulur.
18-Bıyıkları yağlamak.
19-Kendi kendine çok dahi olsa kusmak.
20-Kendi kendine gelen kusmuğun kendiliğinden geri içeri gitmesi. Az olsun çok olsun durum değişmez.
21-Kasten (mesela parmak salıp) azıcık(yani ağız dolusundan az) bir kusma da orucu bozmaz. Fakat kasten (mesela parmak salıp veya kusturucu ilaçla) ağız dolusu kusarsa orucu bozulur.
22-Hacamat olmak veya kan aldırmak.Çünkü Hz.Peygamberimiz, ihramlı iken kan aldırdıkları gibi oruçlu iken de kan aldırmışlar, hacamat yaptırmışlardır..(Buhari,Tıbb,11,Sayd,11,Savm,22;EbuDavud,Savm,28,29,30;Tirmizi,Savm,59,61;İbni Mace,Sıyam,19)
23-Sürme çekmek. Veya göze ilaç damlatmak.Hatta oruçlu kişi bu ilacın veya sürmenin tadını boğazında hissetse bile orucu bozulmaz.
24-Gıybet etmek.Yalan söylemek. Ancak bunları yapan günahkar olur.
25-Gül,çiçek,esans,misk gibi güzel kokuları koklamak ta orucu bozmaz.(el-Kasani,2,94; İbni Abidin,2,151; el-Fetava'l-Hindiyye,1,202)
26-Bedenin herhangi bir yerindeki yaraya ilaç koymak, merhem sürmek.
27-Deri altına,kaslara veya damara iğne yaptırmak ta İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e göre orucu bozmaz. Zira İmam Malik, İmam Muhammed ve İmam Ebu Yusuf'a göre ancak normal yollardan mideye giren bir gıda orucu bozar. Yukarıdaki durumda ise normal yollardan mideye giren bir durum yoktur.(Bedayi,C,2,S,93) Ancak İmam Azam'ın görüşünü de dikkate alarak,mümkün olursa iğneyi iftardan sonraya bırakmak belki ihtiyat bakımından daha iyi olur.(Delilleriyle İslam İlmihali,Hamdi Döndüren,S,457). Yine bu konu ile ilgili olarak;''Eskiden Fetvahane vedaha sonra 1948 yılında Ezher Ün.Fetva Komisyonu normalin dışında vücuda giren bir şeyin orucu bozmayacağı yönünde fetva vermiştir.Bundan hareketle astım ve nefes darlığı sebebiyle ağza sıkılan spreyin ak ciğerde kalıp mideye gitmediği ve de susuzluk ve açlığı giderme özelliği taşımadığı için orucu bozmayacağı ileri sürülmüştür.Böylece aşı ve iğnenin de beslenme amaçlı olmadığından oruca zarar vermeyeceği görüşü ağırlık kazanmıştır. Burada insiyatif ve tercih mükellefe aittir.Zira oruç bir ibadettir ve Allah rızası içindir.Kişi bu fetvayı alabilir ve oruçlu iken iğne ve aşı yaptırabilir.''(İlmihal-1,S,410,Diyanet İşleri Başkanlığı)
28-Orucu bozmaya niyet etmiş ama henüz orucunu bozmamış.Çünkü henüz bozma fiili gerçekleşmemiş. Her ne kadar bu durumda oruç bozulmamış olsada,orucu bozmaya azmetmek günahtır.Ancak şu bilinmeli ki günaha azmetmek(niyetlenmek) ile günahı işlemek birbirinden farklıdır.(Ni'meti İslam,663,Mehmet Zihni)