Zerzevan Kalesi özellikle son günlerde gündeme geldi ve tarihi vatandaşlar tarafından merak ediliyor. UNESCO'nun Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan kale, Roma İmparatorluğu döneminde sınır garnizonu olarak kullandı. Peki, Zerzevan Kalesi nerede? Zerzevan Kalesi hangi şehirde? İşte kalenin tarihine dair bilgiler...
ZERZEVAN KALESİ NEREDE?
Zerzevan Kalesi, Diyarbakır ile Mardin arasında, Çınar ilçesine bağlı Demirölçek mahallesi sınırları içinde yer alan tarihi yapı ve askerî yerleşim alanıdır.
Roma İmparatorluğu döneminde sınır garnizonu olarak kullanılmıştır. Diyarbakır'daki en önemli Doğu Roma eserlerinden kabul edilen kale, 2020'de Dünya Mirası Geçici Listesi'ne girmiştir.
Diyarbakır-Mardin karayolunun kırk beşinci kilometresinde, yoldan 124 metre yükseklikteki kayalık bir tepede bulunur. Kalede 2014 yılına başlayan kazılar sonucu 12 metre yüksekliğinde, bin 200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 22 metre yüksekliğinde gözetleme kulesi, kilise, saray, konut, kaya mezarları, hamamlar, tahıl ve silah depoları ile 54 su sarnıcı ortaya çıkarılmış ve kale yerleşimi turistlerin ziyaret ettiği bir ören yeri haline gelmiştir. Diyarbakır tarafında 2017 yılında bulunan Mitras Tapınağı günümüzde kalenin en çok ilgi çeken yapısı konumundadır.
YAPILAR VE SURLAR
Savunma amaçlı inşa edilen askeri yerleşimin güneyinde kamu yapıtlarının (gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, arsenal, kaya sunağı) kalıntıları yer alır; kuzeyinde ise cadde-sokaklar ve konutların izleri görülür. Konutların bulunduğu alanda su sarnıçları, yeraltı ibadethanesi, yeraltı sığınağı ve işlevi bilinmeyen bazı yapılar vardır.
Yerleşim, 12–15 m. yüksekliğinde, 2,1 - 3,2 m. kalınlığındaki surlarla çevrelenmiştir. 1,2 km. uzunluğundaki sur duvarına belirli aralıklarla yerleştirilmiş 10 adet burç ve 2 kule mevcuttur.
Yerleşimin güneyindeki üç katlı büyük kulenin 19.2 m.'ye kadar olan kısmı korunmuş, orijinal yüksekliğinin ise 21 m. olduğu tespit edilmiştir. Surların dışında ise su kanalları, sunu çanakları ve taş ocakları ile nekropol bulunmaktadır.
Askeri yerleşim antik yol güzergahında, 124 metre yükseklikteki kayalık bir tepede bulunan Zerzevan Kalesi, Amida ile Dara arasında stratejik bir noktada yer alıyor.