İslam alemi için önemli aylardan biri olarak kabul edilen Safer ayı hakkında araştırmalar hız kazandı. Hicri takvime göre Muharrem ayının sona ermesiyle birlikte Safer ayı başlıyor. Safer ayı, İslam alemi tarafından dua ve ibadetlertle idrak ediliyor. Safer, "Boş kalmak, boşluk; sararmak, sarılık; karında yaşayan kurtçuk" anlamlarına gelen safer, kameri takvimin ikinci ayıdır. Müslüman alemi tarafından 'Safer ayı önemi nedir? Safer ayı ibadetleri, zikirleri, namazları ve okunacak dualar nelerdir? Sorularına yanıt aranıyor. İşte konu hakkında tüm detaylar!
SAFER NEDİR, NE ANLAMA GELMEKTEDİR?
Sözlükte "boş kalmak, boşluk; sararmak, sarılık; karında yaşayan kurtçuk" anlamlarına gelen safer kelimesinin kamerî takvimin ikinci ayına ad olması değişik şekillerde açıklanmıştır. Meşhur yoruma göre, Câhiliye döneminde haram aylardan muharremin ardından Araplar bu ayda savaşa çıkıp evleri boş kaldığı veya saldırdıkları evlerin eşyasını alıp boşalttıkları için böyle adlandırılmıştır. Bazı kaynaklarda, safer adı kelimenin "sararmak" anlamıyla irtibatlandırılarak Câhiliye devrinde insanların yüzlerinin sararmasına yol açan veba salgınının bu aya denk gelmesiyle açıklanır.
Bazılarında ise bu ismin Araplar'ın geçimlerini teminde önemli bir yere sahip olan Yemen'deki Saferiyye adlı panayırla ilişkili olduğu, hatta bu panayırı kaçıranların aç kaldığı belirtilir (başka açıklamalarla birlikte bk. Enîs Ferîha, s. 62-64). İslâmî dönemde uğursuzluk anlamının silinmesi için bu aya "saferü'l-hayr" ya da "saferü'l-muzaffer" denilmiştir. Safer ayı Osmanlı belgelerinde (ص) kısaltmasıyla gösterilmiştir. Arab-ı bâide (Âd ve Semûd) döneminde mûcir, Arab-ı âribe döneminde s̱akīl şeklinde anılan safer ayının İslâm öncesi dönemdeki en meşhur isimlerinden biri nâcirdir. Muhtemelen "şiddetli sıcaklık" anlamındaki necr kökünden gelen bu kelimenin sıcak mevsimlerdeki diğer aylar için de kullanıldığı anlaşılmaktadır (adlandırmaların mevsimle ilişkisi hakkında bk. Cevâd Ali, VIII, 460-462).
SAFER AYINDA YAPILACAK İBADETLER
Diyanet'te yer alan bilgiye göre Safer ayına has özel bir dua veya ibadet şekli de yoktur. Hz. Peygamberin (s.a.s.) yaptığı günlük ibadet ve dualar, bu ayda da yapılır.
Safer ayında belalardan korunmak için günahlara tövbe etmeli, çokça istiğfar çekmeli, kaza namazı kılmalı. Ayrıca sadaka vermeli ve salavatlar ile meşgul almalıdır.
SAFER AYI ÖNEMİ NEDİR?
İslâm'dan önce Araplar seneyi altı kısma ayırıyor ve her kısım aynı adı taşıyan iki aydan oluşuyordu. Meselâ iki safer, iki cumâdâ, iki rebî' vardı; bunları birbirinden ayırmak için birincisine "evvel", ikinciye "âhir" veya "sânî" gibi sıfatlar ekleniyordu. Ayrıca nesî uygulamasıyla muharrem ayı saferin yerine kaydırılarak safer ayı haram ay kabul ediliyordu. Muharrem ayı "saferü'l-evvel" veya "saferü'l-muharrem", ikinci ay ise "saferü's-sânî" diye adlandırılmakta, her iki ay "saferân" adıyla anılmaktaydı. Önceleri sıfat olarak kullanılan muharrem kelimesi daha sonra bu ayın adı olmuş, ikinci safer de yalnızca safer olarak isimlendirilmiştir.
Câhiliye devrinde safer ayı uğursuz kabul edildiğinden bu ayda umre yapmak büyük günahlardan sayılıyordu. Yine bu ayda yapılan evliliklerin uzun ömürlü olmayacağı, başlanan işlerin sonuçsuz kalacağı ya da kötü biteceği şeklindeki bâtıl inançların İslâm'dan sonra da varlığını sürdürdüğü anlaşılmaktadır. Safer ayı hakkındaki Câhiliye anlayışını reddeden hadis (Buhârî, "Ṭıb", 19; Ebû Dâvûd, "Ṭıb", 24), daha çok nesî uygulanarak saferin haram ay kabul edilmesinin yasaklandığı şeklinde yorumlanmıştır; ancak bağlam bu ayla ilgili bâtıl inanışların geçersiz olduğu anlamının çıkarılmasına da elverişlidir. Safer kelimesinin "karında yaşayan kurtçuk" anlamını esas alan diğer bir yoruma göre ise bu hadiste, Câhiliye döneminde insan vücudunda yaşadığına ve acıktığı zaman insana musallat olup zarar verdiğine inanılan küçük bir canlı kastedilmekte ve bu konudaki inanış reddedilmektedir. Öte yandan bazı kaynaklarda hadis gibi aktarılan, "Safer ayının çıkışını müjdeleyen kimseye ben de cenneti müjdelerim" şeklindeki rivayetin (Zekeriyyâ b. Muhammed el-Kazvînî, s. 69) aslının bulunmadığı tesbit edilmiştir (Radıyyüddin es-Sâgānî, s. 61; Şevkânî, s. 438). Aynı şekilde bu aya mahsus olduğu nakledilen namaz, dua vb. ibadetlerle ilgili rivayetlerin de aslı yoktur.
İslâm tarihinde safer ayında meydana gelen önemli olaylardan bazıları şunlardır: Resûl-i Ekrem ile Hz. Ebû Bekir'in hicret için yola çıkmaları ve Sevr mağarasına sığınmaları (1/622), Ebvâ (Veddân) Gazvesi (2/623), Recî' ve Bi'rimaûne vak'aları (4/625), Hayber seferi (7/628), Hz. Peygamber'in kızı Zeyneb'in vefatı (8/629), Resûlullah'ın vefatından önceki şiddetli hastalığı (11/632), Sıffîn Savaşı (37/657).
SAFER AYINDA YAPILACAK İBADETLER, OKUNACAK DUALAR VE NAMAZLAR!
Safer ayının ilk ve son çarşamba gününün gecesinde, yani salı gecesi kılınacak namaz şu şekildedir; İSLÂM' aleminde gece günden önce gelir. Yani Cuma günü, Perşembe Günü akşam ezanı okunması ile girmektedir. Perşembe gecesinden şu ibadetler yapılır;
1 Rekât : Fatiha'dan Sonra ; 17 Kevser Sûresi
2 Rekât : Fatiha'dan Sonda; 5 İhlâs Sûresi
3 Rekât : Fatiha'dan Sonra ; 1 Felâk Sûresi
4 Rekât : Fatiha'dan Sonra ; 1 Nâs Sûresi
Selam verdikten sonra:
7 defa "Estağfirullah El Azimé
11 defa "Salat-i Müncine (Salaten Tüncina) duası okunur.
SAFER AYINDA OKUNACAK DUALAR; SALATEN TÜNCİNA DUASI!
"Allâhumme salli alâ Seyyidinâ Muhammedin ve alâ âli Seyyidina Muhammedin salâten tüncînâ bihâ min-cemî'il-ehvâli vel âfat. Ve takdî lenâ bihâ cemîal hâcât ve tutahhirunâ bihâ min-cemîi's-seyyiât ve terfe'unâ bihâ a'lâ'd-deracât ve tubelliğunâ bihâ aksâ'l-ğayât min cemiîl-hayrâti fî'l-hayâti ve ba'del-memât birahmetike Yâ erhame'r-rahimîn."
"Hasbünallahü ve nimel vekil nimel Mevla ve nimennasir" denilip "İnneke ala külli şey'in Kadir."denilir.. Bundan sonra; " Ya Rabbi, beni ve aile efradımı ve bi cümle mü'mini afat-ı semaviye ve aradiyyelerden (yer ve gök afetlerinden) ve cemi belalardan muhafaza eyle" diye dua edilir.
SAFER AYI KILINACAK NAMAZLAR!
Safer ayının ilk ve son çarşamba günü, öğlen ve ikindi namazı arasında kılınacak namaz:
1 Rekât: Fatiha'dan Sonra; 11 İhlâs Sûresi
2 Rekât: Fatiha'dan Sonda; 11 İhlâs Sûresi
Bu namazdan sonra 100 kere "Yâ dâfia'l-belâyâ, idfâ anna'l-belâyâ, fallâhü hayrun hâfizan ve hüve Erhâmü'r-Râhimin, inneke alâ külli şey'in kadir"okunmalı ve dua edilmelidir.
Bu Ayda Ayet-el Kûrsi Okumanın Büyük Faydası Vardır!
Evden çıkarken ve eve girerken Ayet-el Kûrsi okunmalıdır: Evden çıkarken okuyan her işinde muvaffak olur ve hayırlı işleri başarır. Evine gelince okursan iki Ayet-el Kûrsi arasındaki işlerin hayırlı olur ve fakirliğin önlenir. Bir kimse evinden çıkarken Ayet-el Kûrsi 'yi okursa, Hakk Teâlâ yetmiş Meleğe emreder, o kimse evine gelinceye kadar ona dua ile istiğfar ederler. Evden çıkarken üç kere: "BİSMİLLAHİ HASBİYALLAHİ LAİLAHE İLLA HÛ ALEYHİ TEVEKKELTÜ VE HÜVE RABBİL ARŞİL AZİYM" söylenmelidir. Bu ay bol bol sadaka verilmelidir...