Çanakkale Savaşı sırasında Ertuğrul Koyu'nda 25 Nisan 1915 sabahı İngiliz birliklerini 32 saat boyunca oyalayan ve İngilizlerin çıkartma harekatını başarısız kılan Ezineli Yahya Çavuş'un hayatı belgesel oldu. Hakkında kaynaklarda çok fazla bilgi olmayan, sadece 26'ncı Alay 3'üncü Tabur Komutanı Binbaşı Mahmud Sabri'nin, aslı şimdi Harp Tarihi Encümeni'nde olan 'Seddülbahir Muharebeleri' raporu sayesinde, Yahya Çavuş'un kahramanlığı bugüne aktarıldı.
Balkan Harbi'ne de katıldığı bilinen Yahya Çavuş'un, yaşanan hezimetten çok mahcup olduğu, geri kaçmış olmanın verdiği ezikliği savaş sonrasında çok sık dile getirdiği ve 'Bir gün düşmanla yeniden karşılaşmak nasip olursa şehadete kadar savaşacağını ve asla geri kaçmayacağını' ifade ettiği, torunları ve yakınlarınca sözlü tarihte bugüne kadar anlatıldı.
Bu duygularla hamile olan eşini köyünde bırakarak cepheye giden Yahya Çavuş, Ertuğrul Koyu'nda 3 bin kişilik İngiliz çıkartma birliğini, bölük komutanı Yüzbaşı Hüseyin Avni Bey vurulduktan sonra inisiyatifi alarak düşmanı 32 saat boyunca kıyıda tutmayı başarmış ve yaralı halde geri çekilmek zorunda kalmıştı. Daha sonra Kirte Savaşları'na katılan Yahya Çavuş 3'üncü Kirte Muharebeleri'nde yaralanmış ve 1 gün sonra 5 Haziran 1915 günü şehit düşmüştü.
DETAYLI ARAŞTIRMA
Bugünlerde, torunları ve torunlarının çocuklarının anlatımlarıyla Ezine ilçesi Yahya Çavuş köyündeki sözlü ifadeler, Yahya Çavuş'un yaşamı hakkında önemli bilgiler içeriyor. Bu konudaki yerli ve yabancı bilim insanlarıyla yapılan görüşmeler sonucunda hazırlanan belgesel, Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü ile Ezine Belediyesi'nin sponsorluğunda gerçekleşti. Ayrıca projeye AK Parti Grup Başkanvekili ve Çanakkale Milletvekili Bülent Turan destek oldu.
Yapımcılığını Ehl-i Hayal Film adına Nihal Ağırbaş'ın üstlendiği, yönetmenliğini Muhammet Erkam Bülbül'ün yaptığı filmin senaryo ve tarih araştırmaları Ömer Erbil tarafından gerçekleştirildi. Yahya Çavuş'u oyuncu Görkem Sevindik'in canlandırdığı belgeselde Mehmet Çepiç, Cihangir Şeşen, Polen Ocakoğlu ile geçen günlerde vefat eden sanatçı Semra Dinçer rol aldı. Türküleri ses sanatçısı Yaprak Sayar'ın okuduğu belgeseli Mesud Uz seslendirdi.
"GÖZLERİ YAŞLI OLARAK İZLEDİM, AĞLADIM"
Dünya harp tarihine adını altın harflerle yazılan Çanakkale Destanı'nın kahramanlarından Ezineli Yahya Çavuş'un kahramanlık destanını yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak için doğup büyüdüğü Ezine ilçesindeki köyünde çekilen Ezineli Yahya Çavuş Belgeseli'nin galası, dün akşam Troya Müzesi'nde Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla yapıldı. Başkan Erdoğan, belgeseli, belgesel filmin ekibi ve gençlerle birlikte izledi. Ezineli Yahya Çavuş'un kahramanlığını izleyenler, duygusal anlar yaşadı.
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, belgeseli izledikten sonra yaptığı konuşmada, "Bizleri hüzne boğan, gerçekten gözleri yaşlı olarak bunu izleme imkanını bize sağladığınız için yayın yönetmeninden tutunuz, oyuncu arkadaşlarıma kadar hepinizi şahsım, milletim ve bu akşam aramızda bulunan tüm gençler adına kalbi duygularla selamlıyorum. Sağ olun, var olun. Sadece tarihin maddi kalıntılarını değil, insani değerlerini de koruyor, sahipleniyoruz. Bugün gala gösterimi vesilesiyle bir arada olduğumuz Ezineli Yahya Çavuş Belgeseli bunun örneklerinden biridir ve ben Muharrem'in babasını kutluyorum. Gerçekten Yahya Çavuş'u yaşayarak bu rolünü oynadı ve ben doğrusu gözleri yaşlı olarak izledim, ağladım. Tabi eserin bu noktada senaryosu konusunda da senarist kardeşime de özellikle teşekkür ediyorum, kendisini de kutluyorum" dedi.
"CUMHURBAŞKANIMIZA TEŞEKKÜR ETTİM"
Ehl-i Hayal Film adına belgeselin yapımcılığını üstlenen Nihal Ağırbaş ise, "Bizim için çok büyük bir onur, çok büyük bir gurur Cumhurbaşkanımızın filmimizi izlemiş olması, gelmiş olması. Ben ve ekibim için tarif edilebilir bir duygu değil. Çok güzel bir duyguydu. Ezineli Yahya Çavuş Belgeseli de 2019 Aralık ayında başlamıştı. AK Parti Grup Başkanvekili Sayın Bülent Turan'ın fikriydi. Tıpkı bir önceki Akif belgeselinde olduğu gibi. Cumhurbaşkanımız, Akif belgeselinde Mehmet Akif Ersoy'un bir şiirini seslendirmişti.
Ben kendisine onun için de teşekkür etme fırsatı buldum. Ezineli Yahya Çavuş, Çanakkale Kara Savaşları'nın kaderini değiştiren bir isim. Çok ciddi bir mücadele veriyor. 25 Nisan sabahı 3000 İngiliz askerine karşı 200 Türk askeriyle yoğun bir savunma yapıyorlar ve nihai hedef olan Alçıtepe-Kirteye varmalarını engelliyorlar. 32 saat boyunca geciktiriyorlar. Ezineli Yahya Çavuş'un hayatını tabi aktarabilmiş olmak, bir yapımcı olarak benim için çok büyük bir gurur kaynağı.
Çünkü biz Akif belgeselimizde de söylemiştik. Milletler büyük evlatlarıyla nefes alıyorlar. Büyük evlatları yeni nesillere aktarabilmek çok önemli. Ben yapımcı, yönetmenim. Biz film yapıyoruz. Biz değerli olan işler yapmaya çalışıyoruz. Senaristim Ömer Erbil ile birlikte senelerdir hep aslında tarihi değerlerimizi gelecek nesillere aktarmakla meşgulüz. Bu bizim için çok büyük bir onur kaynağı. Cumhurbaşkanımız ilk gösterimimizde yanımızdaydı. Hem de gençler filmi izledi. Biz bu işi, tarihi değerlerimizi gençlere, yeni nesillere aktarmak için yapıyoruz ve yapım halinde izleyiciye sunuyoruz" diye konuştu.
"İZLERKEN GÖZLERİMİZ DOLDU"
Belgeselde, Binbaşı Mahmut Sabri'yi canlandıran oyuncu Mehmet Çepiç, "2002 yılında TRT'de Kınalı Kuzular'da Yahya Çavuş'u oynamıştım. Aradan 20 sene geçti, şimdi genç bir arkadaşım Görkem Sevindik, Yahya Çavuş'u canlandırdı. Ben de onun Komutanı Binbaşı Mahmut Sabri'yi canlandırdım. Mahmut Sabri, Ezineli Yahya Çavuş ile ilgili tüm dokümanları, bilgileri tarihe aktaran biri.
Çok yiğit biri, hatta onunla tanıştığında, 'Gavurun demirden güçleri varsa, bizim de böyle imanlı askerlerimiz var. Bunlar sayesinde biz bu savaşı kaybetmeyeceğiz. Böyle yürekler var' diyor. Çünkü, bölük komutanını da tabur komutanını da kaybetse savaş esnasında Ertuğrul Koyu'nda Seddülbahir'de karar verebilecek yeteneği olan biri. Bugünkü katılımda Sayın Cumhurbaşkanı'nın teşrifleri vardı. Çok etkilendi, çok duygulandı. Hepimiz çok duygulandık. Çoğumuzun, tıpkı kendisinin de olduğu gibi gözlerimiz doldu" dedi.
"HERKES BÖYLE BİR KAHRAMANIN HAYATINI ÖĞRENMELİ"
Yahya Çavuş'un eşini canlandıran Polen Ocakoğlu, "Sayın Cumhurbaşkanımız da galaya katıldı. Heyecanlıydık, çok güzeldi, ilk kez biz de izledik. Yahya Çavuş'un eşi Fatma'yı oynadım. Fatma'yı anlamaya çalıştım. Sonuçta o dönemde genç bir kadın, eşi askerde, çocuk doğuruyor. Ne yapacağını bilmiyor. Çaresiz, adam askere gidiyor, ağzını bile açamıyor. İçten içe ağlıyor ama bunu adama göstermemeye de çalışıyor. Birebir izlediğimde, bilmeme rağmen tüylerim diken diken oldu ve gözlerim doldu. İzleyen herkesin de aynı duyguyu yaşadığını gördüm, hissettim. Herkes böyle bir kahramanın hayatını öğrenmeli" diye konuştu.
EZİNELİ YAHYA ÇAVUŞ
Ezine ilçesi Koçali köyünde 1887 yılında dünyaya gelen Yahya Çavuş, Balkan Savaşları'nda Osmanlı ordusunda görev alarak, Birinci Dünya Savaşı sırasında seferberlik ilan edildiğinde tekrar cepheye gitti.
Çanakkale Cephesi'nde 9'uncu Tümen'e bağlı 26'ncı Alay, 3'üncü Tabur, 10'uncu Bölük, 1'inci Takım Komutanı olan Yahya Çavuş, işgal güçlerinin çıkarma yapması ihtimaline karşı bağlı olduğu alayın Seddülbahir'i savunmakla görevlendirilmesi üzerine bu bölgede görev aldı. İşgal güçlerinin 25 Nisan 1915 sabahı 5 ayrı noktaya çıkarma yapmaya başlamasının ardından bunlardan biri olan Ertuğrul Koyu'nda göğüs göğüse yaşanan muharebede, 10'uncu Bölük Komutanı Yüzbaşı Hüseyin Bey'in ağır bir yara almasıyla bölüğün en kıdemli erbaşı olan Yahya Çavuş komutayı eline aldı. Yahya Çavuş, tecrübesiyle bölüğüne gösterdiği hedefin ateş altına alınması emrini verdi. Yahya Çavuş komutasındaki Türk askeri, işgal güçlerine ağır kayıplar verdirdi ve çıkarmanın başarısız olmasını sağladı.
Ertuğrul Koyu Harekatı'nın ikinci günü Yahya Çavuş bacağından yara almasına rağmen hayatta kalarak geri çekilmeyi başardı ve Kirte köyü yakınındaki 26'ncı Alay Karargahı'na ulaştı. Tedavisinin ardından yeniden muharebe alanına dönen Yahya Çavuş, 4 Haziran 1915'te yapılan 3'üncü Kirte muharebelerinde süngü taarruzu esnasında ağır bir yara alıp hastaneye kaldırılmasından bir gün sonra şehit oldu. Ertuğrul Koyu'ndaki harekatta şehit olan askerler anısına bu bölgeye sonraki yıllarda şehitlik yapılarak Yahya Çavuş'un adı verildi.