Başkan Recep Tayyip Erdoğan, BAE ziyareti sonrası uçakta değerlendirmelerde bulundu.
ÜZERLERİNE FARKLI GİDERİZ
SORU: Cumartesi günü enflasyonla mücadele yolunda çok önemli bir karar açıkladınız. Gıda ürünlerinde KDV yüzde 1'e düşürüldü. Ancak özellikle marketlerde gıda ürünlerinde uygulamada bir sıkıntı olduğuna dair genel bir kanaat var. Özellikle zincir marketler cephesinde ilginç şeyler oldu. Örneğin KDV indirimi öncesi 30'lu bir koli yumurta 38,90 liradan satılıyordu. Açıklama sonrası aynı gün içinde aynı yumurta 45,90 liraya çekildi. Pazartesi günü zincir marketler yaptıkları 7 lira zammı, 3'er lira geri çektiler, toplamda koli başına 4'er lira zam yaptılar. Toplamda 50 bin şubesi bulunan bu zincir marketlerin organize hareket etmesi maddi anlamda bir milli güvenlik sorunu teşkil etmiyor mu? Enflasyonla Mücadele Timi kurulacağını söylemiştiniz. Bu tim enflasyonla mücadelede başarılı olabilir mi? Esnaf çocuğu bir gazeteci olarak biraz endişeliyim.
Bir defa hiç endişeli olmayın. Şu an itibarıyla gerek Hazine ve Maliye Bakanlığımız gerek Ticaret Bakanlığımız bunları yakın markaja almış durumda. Bazı ürünlerde KDV indirimi sonrası fiyatlar belli oranlarda geri gelmiş görünüyor. Öyle veya böyle inecek. Ben tabii Hazine ve Maliye Bakanımıza "Süratle bunların üzerine gitmeniz gerekiyor" dedim. Onların patronlarıyla da bizzat Nureddin Bey görüşmek suretiyle bunların üzerine gitmeye ve bir de bunları teftişe devam edeceğiz. Biz devlet olarak temel gıda ürünlerinde KDV'yi yüzde 8'den yüzde 1'e indirdik ama bir de dedik ki siz de indireceksiniz. "Biz nasıl KDV'yi 7 puan indirdiysek, buna ek olarak sizden de burada en az yüzde 7 fiyat indirimi bekliyoruz" dedik. Ki bu toplamda 14 puan eder. Onlardan da daha sonra bu istikamette açıklamalar aldık. Şimdi bu devam etmezse biz bunların üzerine çok farklı bir şekilde gideceğiz. Bir defa vatandaşımızı bunlara ezdirmeyeceğiz. Bunların üzerine üzerine gideceğiz. Böylece meyveydi, sebzeydi, hububattı, yumurtaydı, süt ve süt mamulleriydi aklınıza ne gelirse, tüm temel gıda ürünlerinde gerekli olanı yapacağız. Şurada 1-2 ay içerisinde bu rafların nasıl düzeldiğini hep beraber göreceğiz. Hiç endişeniz olmasın.
MARKETLERİN İNDİRİM OYUNU: ÖNCE 7 TL ZAM SONRA 3 TL İNDİRİM
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, temel gıdada KDV'nin %8'den %1'e indirildiğini açıkladı ve "Ters adımlar atanlara yönelik şiddetli cezai müeyyideleri uygulayacağız" ifadelerini kullandı. Yaşanan bu gelişmenin ardından gözler zincir marketlere çevrildi.
Bazı zincir marketlerin %7'lik KDV indirimi üzerinden vatandaşın cebine göz dikerek önce zam sonra indirim yaptığı dolayısıyla %7'lik KDV indirimini kendi lehlerinde kullandığı ortaya çıktı.
BİM, A101, ŞOK VE MİGROS'UN KDV OYUNU
11 Şubat 2022 Cuma günü BİM, A101, ŞOK ve MİGROS zincir marketlerinde 30'lu yumurta 38,90 TL'den vatandaşlara alımına sunuldu.
12 Şubat 2022 Cumartesi günü Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın KDV kararını açıklamasının ardından söz konusu zincir marketlerin yüzde 7'lik KDV indirimini fiyatlara yansıtmayıp önce zam yapıp ardından indirim yaptığı etiketlerle gözler önüne serildi.
KDV İNDİRİMİ KARARINDAN SONRA ETİKETLERE ZAM!
Keza KDV'nin %8'den %1'e indirildiğinin duyurulmasının ardından Cumartesi günü BİM, A101, ŞOK ve MİGROS zincir marketlerinde 30'lu yumurta 45,90 TL'den satışa çıkarıldı.
11 Şubat'ta 38,90 TL olan 30'lu yumurtanın KDV indirimi kararından sonra bir gün içerisinde 7 TL zamlanması zincir marketlerin KDV oyununu bir kez daha kanıtladı.
BİM, A101, ŞOK VE MİGROS'UN ETİKET OYUNUN: 7 TL ZAM, 3 TL İNDİRİM
Yaşanan bu gelişmelerin ardından KDV indiriminin yürürlüğe girdiği 14 Şubat Pazartesi günü BİM, A101, ŞOK ve MİGROS'ta KDV indirimi kararından sonra 7 TL zam yapılan 30'lu yumurtaya 3 TL indirim yapılarak 42,95 TL'den tezgaha koydular.
Bu marketler yaptıkları zamdan sonra uyguladıkları kısmi indirimi vatandaşa KDV indirimi olarak yutturmaya çalıştılar.
İşte etiketlere yansıyan o oyun;
11 Şubat Cuma günü BİM, A101, ŞOK ve MİGROS'ta 30'lu yumurta 38,90 TL'den satışa sunuldu.
12 Şubat Cumartesi yani %7'lik KDV indirimi kararının ardından BİM, A101, ŞOK ve MİGROS'ta 30'lu yumurta 45,90 TL'den satışa sunuldu.
14 Şubat Pazartesi günü %7'lik KDV indirimi kararının yürürlüğe girdiği gün BİM, A101, ŞOK ve MİGROS'ta 30'lu yumurta 42,95 TL'den satışa sunuldu.
VATANDAŞLAR İSYAN ETTİ
Gıda fiyatlarında enflasyonun ateşini düşürmek için elini taşın altına koyarak KDV'yi yüzde 8'den 1'e indireren hükümetin bu hamlesine karşılık, fırsatçılar yine sahneye çıktı. 7 puanlık KDV indiriminin öncesinde yumurta, çay, yağ gibi temel gıda ürünlerine zam yapan marka ve marketler, önce fiyatı yükseltti sonra yüzde 7 indirdi.
Fiyatlarda yapılan bu hile, vatandaşları isyan ettirdi. Birer saha denetim elemanı gibi çalışan binlerce vatandaş, KDV indirimi öncesi yapılan zamları sosyal medyada fişleri ve belgeleriyle paylaşarak marka ve marketlerin fırsatçılığını gözler önüne serdi.
TESADÜFÜN BÖYLESİ!
KDV indirimi öncesi fiyat artışında en çok dikkat çeken ürünler yumurta, yağ ve çay oldu. 1-6 Şubat haftası 109 TL'den satılan, market markalı 5 litrelik yağın fiyatı KDV indiriminin yapılacağı günden önce 119 TL'ye yükseldi. Ardından bu ürünlere gelen yüzde 7'lik KDV indirimiyle ürün fiyatı 111 TL'ye düştü.
Yine aynı şekilde KDV indirimi öncesi 38 TL'den satışa sunulan M boy 30'lu yumurta, indirimden bir gün önce 45 TL'ye çıkarıldı. 7 puanlık indirimle söz konusu fiyat 42 TL oldu. Benzer bir durum da çayda yaşandı. 38 TL'den satışa sunulan 1 kilogramlık çayın fiyatı 46 TL'ye yükseltilerek, indirimle birlikte 43 TL'den raflarda yerini aldı.
KDV indirimiyle birlikte fiyatların düşmesini bekleyen vatandaşlar, yapılan fırsatçılığın ardından anqrtan fiyatlara sosyal medyada isyan etti. Fiyat artışının nedenini sorduğumuz market ve markaların açıklamaları ise "tesadüfün böylesi" dedirtti. Öyle ki maliyet artışından dolayı fiyatları zaten artıracaklarını, bunun KDV indirimi öncesine denk gelmesini tamamen tesadüf olarak yorumladılar.
YÜKSEK KÂR EDİYORLAR
Yumurta fiyatlarındaki afaki artışın nedenini sormak için aradığımız Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM- BİR) Başkanı İbrahim Afyon, yumurtada üreticilerin değil marketlerin yüksek kâr elde ettiklerini söyledi. Afyon, "M boy 30'lu yumurtanın ambalajlı şekilde üreticiden çıkış fiyatı ortalama 35 TL.
Bunun bize maliyeti ise 32 TL. Kazancımız yüzde 10. Marketler üstüne yüzde 30 koyarak satışa sunuyor. Hatta bazıları bu oranı yüzde 50'ye kadar çıkarıyor. Marketler biraz kârlarından fedakarlık etsin" dedi. Marketlerle üreticilerin perşembe günü alış fiyatını belirlediğini anlatan Afyon, "Maliyetlerimiz çok ciddi oranda arttı.
Geçen haftaya kadar direndik, ancak artık bunu yürütmemiz imkânsız hale geldi. O nedenle cuma günü fiyat artışı oldu. KDV indirimi öncesi özellikle fiyat artırmadık, tesadüf oldu" diye konuştu.
VATANDAŞLAR DENETİM ELEMANI OLMALI
Piyasada binlerce ürün olduğunu ve her markete birer denetim elemanın konulamayacağını anlatan Aydın Ağaoğlu, "Burada vatandaşlarımıza görev düşüyor. Bilinçli tüketici olarak onlar gördükleri usulsüzlükleri Ticaret Bakanlığı'nın Alo 178 hattına iletebilirler.
Ya da mobil tüketici uygulamasıyla bu durumu ihbar edebilirler. Böylece bakanlık nokta atışı yapar. Özellikle son dönemde vatandaşlarımızda bu bilinç çok arttı. Bu fırsatçılarla el birliğiyle mücadele edeceğiz" diye konuştu.
BATAKLIĞI KURUTMAK LAZIM
Özellikle temel gıda ürünlerinde üretici markaların zamlarda en çok ithal girdileri bahane ettiklerini anlatan Ağaoğlu, "Diyelim ki 100 liraya mal edilen bir ürünün döviz kurundaki artış nedeniyle maliyeti 115 liraya çıktı. Arada yüzde 15 fark var, ancak firma bunu bahane edip 150 liraya çıktığını söylüyor.
Bu işin kökten çözümü olmalı. Devlet tüm ithal girdileri firmalara kendi satmalı. Aradaki farkı da sübvanse etmeli. Yani firma 'Maliyetim arttı' gibi bir bahane sunamamalı. Marketlerde de her ürün kalem kalem takip edilmeli ve fiyat artışının nedeni anlık sorgulanmalı. Böylece bataklık kurur. Aksi takdirde herkes işi kendine yontar. Olan da vatandaşa olur" dedi.
CUMA GÜNÜ ETİKET DEĞİŞTİRDİLER
Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu, KDV indiriminin ardından binlerce ihbar maili aldıklarını belirterek, "Çok büyük bir zincir marketin çalışanı, KDV indiriminden bir gün önce 15 bin etiketin değiştirildiğini, ürünlere zam yapıldığını yazdı. Sonrasında da KDV indirimini etiketlere yansıttılar. Bazı ürünlerde KDV indirimi vatandaşın değil marketlerin cebine girdi" dedi.