Sabah Gazetesi yazarı Dilek Güngör'ün "Albayrak gördü bir el engelledi" başlıklı yazısı
Enerji arz güvenliği... Rusya-Ukrayna savaşından sonra herhalde en çok duyduğumuz mesele...
Malumunuz, Rusya Avrupa'ya gazı kesince hem fiyat arttı hem de Batı enerji kriziyle karşı karşıya kaldı. Şimdi AB ülkeleri, uğrunda çıkış stratejileri hazırladıkları, birer birer kapattıkları, taahhütlerde bulundukları termiklerine geri dönüyorlar. Hani şu 'çevreye zararlı' dedikleri santrallere... Almanya, Hollanda, Avusturya, İtalya art arda 'kömüre dönüş stratejileri'ni belirliyor!
Ne ilginç değil mi?
Daha düne kadar yok Paris İklim Anlaşması, yok karbon emisyonu, yok fosil yakıtlar diyorlardı.
Her şey çöp mü oldu!
Merak ediyorum, AB bundan sonra yeşil mutabakatını nasıl uygulayacak? Veyahut iklim anlaşması rafa mı kalkıyor? O zaman sınırda karbon vergisini dayatabilecekler mi? İklim kriziyle mücadele etmeyecekler mi?
Neyse...
Sorular uzar, gider.
Benim dikkat çekmek istediğim başka bir husus aslında...
Bundan 4 yıl önceydi.
Hatırlayın, Berat Albayrak, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı döneminde 'Milli Enerji ve Maden Politikası'nı kurguladı. Bugün denizde kendi milli gemilerimizle bulduğumuz doğalgazla meyvesini topladığımız politika... Orada 'yerli kömür' başlığına da parantez açıldı. Albayrak, enerjide arz güvenliği ve cari açık için bu konunun üzerinde hassasiyetle duruyordu. Elektrik santrallerinde ithal yerine yerli kömür kullanılacaktı. Hem vatandaş ucuza elektrik sağlanacaktı, hem cari açık azalacaktı, hem de kömür madenciliği geliştirilecekti.
Ne oldu peki?
Evet 2018'de kamu ve özel sektör birlikte 100 milyon tonun üzerinde yerli kömür üretimiyle Cumhuriyet tarihi rekoru kırdı.
Ama kömür stratejisi bakanlığı döneminde Berat Albayrak'ın içinde kalan bir uhde oldu.
Hatta Berat Albayrak 'Burası Çok Önemli!' kitabında aynen şunları yazdı: "Biz yol haritasını uygulamaya aldığımızda şunu gördük ki, bir el, Türkiye kendi kömürünü kullanmasın diye hep devrede. Bu maden meselesinde de böyle. Çevreci olarak nitelenen bazı yapılar, kömür meselesinde sürekli bizi buradan geri durmaya ve itmeye çalıştı."
Hakikaten de o dönem öyleydi.
Albayrak'ın stratejisi açıklanır açıklanmaz muhalefet partileri, çevre örgütleri, STK'lar, bazı medya organları düğmeye basmış gibiydiler.
Öngörüsüzlük mü dersiniz, yoksa o dönemde yeşile oynayan Batılıların manifestosunu peşinen kabullenme mi bilinmez... Ama CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu çıkıp "Türkiye kömür lobisine teslim olmuş durumda, Batı neden enerji lobilerine teslim olmuyor" diyordu. Muhalefet yandaşı gazeteler "Damat Berat Albayrak'ın kömür inadı yüzde 29 zam getirir" diye manşet atıyorlardı. Albayrak'ın kömüre dayalı enerji santrallerini destekleme kararının elektrik fiyatını artıracağını, tarım arazilerini yok edeceğini söylüyorlardı. Sözde 'yeşil örgütler'çevrecilik maskesi altında bağırıyorlardı.
Şimdi ne diyorlar acaba?
Yakında bu bağrışanların Avrupa'nın trenine bindiğini görebiliriz. Onlar da geri vitese takabilirler. Hatta 'vay kara elmasım' diye türkü yakarlarsa şaşırmam.
DİLEK GÜNGÖR'ÜN DİĞER YAZILARI İÇİN TIKLAYIN
AVRUPA KÖMÜRE DÖNÜYOR
Bu dönüşün nedeni ne? Peki Türkiye'nin yerli kömür politikası nasıl engellendi? Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem, A Haber canlı yayınında perde arkasını anlattı.
İşte Erdem'in açıklamalarından öne çıkanlar
"ARKASINDA ÇOK HİKAYE VAR"
Başlık çok ilginç. Düz bir başlık gibi görünüyor ama arkasında çok hikaye var. Avrupa'nın kömüre dönüyor olması bugüne kadar bize neyi tabiri caizse gazladılar? Çevreyi, karbon emisyonunu, ısınan dünyayı, fosil yakıtlardan ayrılmayı, Paris Anlaşması vesaire bunları konuştuk yıllarca. Sonra ne oldu? Ukrayna ile Rusya arasında bir kriz oldu bir anda enerji tedariği zora düştü, enerji pahalı hale geldi. Avrupa bir kriz yaşamaya başladı. Fiyatlar yükseliyor. Elektrik olsun doğal gaz olsun petrol olsun hepsinin fiyatları yükseliyor. Sonra hepsi unutuldu Avrupa'da çevre konuşmaları çevreci toplantılar hepsi unutuldu. Avrupa tekrar kömüre dönmeye başladı.
"TÜRKİYE BU MANZARAYI GÖRMÜŞTÜ"
Biz bunu 2018'de dönemin Enerji Bakanı Berat Albayrak, Milli Enerji Politikasını açıkladığında konuşmuştuk. Çevre, doğa gibi konuların arkasında saklanarak yaptılar. Türkiye o zaman bu manzarayı görmüştü. Yerli üretim kömürle elektrik üretelim. Biz elektriği nereden üretiyoruz, son dönemde yenilenebilir enerji ki o dönemde Türkiye'nin emarı çekilmişti bir harita çıkarılmıştı. Yenilenebilir enerjide de öne çıktık ama asıl doğal gazdan üretiyoruz. Onun da yüzde 99'unu dışarıdan alıyoruz.
Bizim o zaman Sayın Albayrak'ın o zaman koyduğu bu strateji ki sonra çevre bahaneleriyle engellenen strateji bugün Avrupa oraya dönemeye başladı. Bu rakamlar aslında onu gösteriyor.
Bizim ülkemizde büyük projelerde çevreyle birlikte ortaya çıkıyor bu "istemezük" düşüncesi.
AVRUPA KÖMÜRE DÖNÜYOR
ULUSLARARASI ENERJİ AJANSININ (IEA) RAPORUNA GÖRE,
- 2021 SONUNDA KÖMÜRDEN ELEKTRİK ÜRETİMİ %9 ARTTI
- TÜM ZAMANLARIN EN YÜKSEK SEVİYESİNE ULAŞILDI
- DÜNYADAKİ TOPLAM KÖMÜR TALEBİ %6 BÜYÜDÜ
- KÖMÜRDEN ELEKTRİK ÜRETİMİNDE ÇİN'İN PAYI %50
- ALMANYA'NIN KÖMÜRDEN ELEKTRİK ÜRETİM PAYI %45
- KÖMÜRDEN ELEKTRİK ÜRETİMİ AVRUPA VE ABD'DE %20 ARTTI
İTHALATI ARTIRANLAR
- HOLLANDA
- İTALYA
- FRANSA
- İSPANYA
- DANİMARKA
- POLONYA
- AVUSTURYA İSE TERMİK SANTRALLERİ ÇALIŞTIRDI
TÜRKİYE'DE KURULU GÜCÜN DAĞILIMI (MAYIS-2022)
- KÖMÜR: %20,3
- DOĞAL GAZ: %25,1
- HİDROLİK ENERJİ: %31,3
- RÜZGAR: %10,9
- GÜNEŞ: %8,3