Başkan Recep Tayyip Erdoğan, İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin davetine icabetle resmi ziyarette bulunmak, Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi Yedinci Toplantısı ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin'in de katılımıyla İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin ev sahipliğinde Tahran'da düzenlenecek Astana formatında Yedinci Üçlü Zirve Toplantısı'na katılmak için İran'ın başkenti Tahran'da.
RESMİ TÖRENLE KARŞILANDI
Başkan Erdoğan, İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi tarafından Sadabad Sarayı'nda resmi törenle karşılandı.
Başkan Erdoğan ile Reisi'nin tören alanındaki yerlerini almalarının ardından, iki ülke milli marşları çalındı.
Tören kıtasını selamlayan Erdoğan ve Reisi, daha sonra tokalaşarak gazetecilere poz verdi.
Törende, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da hazır bulundu.
İKİLİ GÖRÜŞME 1 SAAT 30 DAKİKA SÜRDÜ
Başkan Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Reisi, Sadabad Sarayı'nda baş başa bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşme, yaklaşık 1 saat 30 dakika sürdü. Basına kapalı görüşmede, iki ülke heyetleri de hazır bulundu.
GÖRÜŞME 40 DAKİKA SÜRDÜ
Başkan Erdoğan, resmi ziyarette bulunduğu İran'da, İran lideri Ayetullah Ali Hamaney ile bir araya geldi. Hamaney'in ofisinde basına kapalı gerçekleşen görüşme, yaklaşık 40 dakika sürdü.
ASTANA SÜRECİNİ YENİDEN AYAĞA KALDIRMA DURUMU OLACAKTIR
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye-İran-Rusya üçlü zirvesine ilişkin, "Astana sürecini yeniden bir değerlendirme, Astana sürecini yeniden ayağa kaldırma durumu olacaktır." dedi.
Erdoğan, Sadabad Sarayı'nda, Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 7. Toplantısı'nın ardından İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile düzenlediği ortak basın toplantısında, dar kapsamlı ve heyetler arası toplantılarda gerçekleştirdikleri istişarelerin iki ülke ilişkilerine yeni bir ivme kazandıracağına inandığını belirtti.
Reisi'nin ortaya koyduğu İran'ın komşularla ilişkilerinin geliştirilmesi vizyonunu çok değerli bulduğunu ifade eden Erdoğan, siyasi, askeri, ekonomik, ticari, kültürel alandaki etraflıca görüşmeleri gerek ilgili bakanların gerekse kendilerinin ifade etme fırsatı bulduklarını söyledi.
İki ülkenin daha önce 30 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşma hedefinin olduğunu anımsatan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Maalesef Kovid-19 salgını sebebiyle ciddi manada gerilemeyle karşı karşıya kaldık. Şu an itibarıyla 7,5 milyar doları yakaladık. İnanıyorum ki iki ülkenin kararlı yürüyüşüyle biz 30 milyar dolara yine ulaşacağız. Savunma sanayinde atacağımız adımlarla bu süreci hızlandırmamız mümkün. Gerek petrol gerek doğal gaz alanında atılacak adımlarla da bu hızlanabilir. Türkiye olarak bildiğiniz gibi özellikle savunma sanayinde ciddi bir sıçramamız mevcut. Bu konudaki dayanışmamızı çok ama çok önemsiyorum."
Cumhurbaşkanı Reisi'nin ifade ettiği gibi terörle mücadelelerinin büyük bir önem taşıdığına dikkati çeken Erdoğan, şunları kaydetti:
"PJAK, PKK, PYD, YPG, FETÖ terör örgütleri, her iki ülkenin de ciddi manada baş belasıdır. Bildiğiniz gibi biz bunları artık NATO sözleşmesinin içerisine de soktuk. Çünkü, bunlar hangi ülkede olursa olsun o ülkenin huzurunu kaçıran baş belalarıdır. Dolayısıyla bunlarla, dayanışma içinde bir mücadeleyi sürdürmemiz gerekiyor."
Başkan Erdoğan, bugün Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 7. Toplantısı'nın dışında önemli bir toplantıyı daha gerçekleştireceklerini anımsattı.
Astana üçlüsü olarak liderlerle bir araya geleceklerini anlatan Erdoğan, şunları söyledi:
"Gerek Sayın Putin gerek şahsım gerekse Sayın Reisi bir araya gelerek gelişmelerin son halini masaya yatırmış olacağız. Astana sürecini yeniden bir değerlendirme, Astana sürecini yeniden ayağa kaldırma durumu olacaktır. Bu vesileyle tüm bakan arkadaşlarıma çok teşekkür ediyorum. Aralarındaki mutabakatı, dayanışmayı devam ettirmelerini özellikle kendilerinden rica ediyorum."
İşte Reisi'nin açıklamalarından öne çıkanlar
Bu ziyaret şüphesiz ki dönüm noktası olacaktır. Toplantılarımızda iki ülkenin ekonomik ve ticari konular başta olmak üzere ikili ilişkileri geliştirme konusunda irademizi ortaya koyduk. İki ülkenin potansiyeline göre ticaret hacmi çok düşük. İki ülkenin de iradesi ile 30 milyar dolar hedef belirledik. Bu da mevcut ticaretin 3 katına çıkacağı anlamına gelmektedir.
İki ülkede bilgi ve teknoloji şirketlerinin kurulması müzakere konularımızdan biriydi.
DOĞALGAZ ANLAŞMASI
İki ülke arasında doğal gaz ihracatı konusunda bulunan 25 yıllık anlaşmanın uzatılması konuşuldu. Doğal gaz anlaşmasının süresi uzatılacak. Bugünkü toplantılarımızda yatırımların geliştirilmesi konusu da ele alındı.
İki ülkede aktif olarak çalışan şirketlerin faaliyetlerinin artması ve artırılması, yatırım konularının geliştirilmesine vesile olacaktır.
SINIR GÜVENLİĞİ
Sınır güvenliği konusu ele alındı, bu en önemli konulardan biriydi. Terörizm ile, uyuşturucu ve organize suçlarla mücadele konuları iki ülke tarafından da görüşüldü, vurgulandı.
Teröristlerin ve terör örgütlerinin farklı isimleri olabilir. Hangi örgüt halkarlımızı tehlikeye atıyor ise bunlar teröristtir, bunlarla mücadele etmek gerekir.
Her iki taraf da Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunmasını vurgulamışlardır. İki ülke arasındaki iyi ilişkiler bölgesel anlaşmalar ile sonuçlandırılabilir. Bölgenin uluslararası güvenliğinin artmasına iyi ilişkiler vesile olacaktır. Bugün bunları konuştuk.
ANLAŞMALAR İMZALANDI
Başkan Recep Tayyip Erdoğan ile İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi huzurunda iki ülke arasında 8 anlaşma imzalandı. Sadabad Sarayı'nda düzenlenen Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyinin 7'nci Toplantısının ardından anlaşmaların imza törenine geçildi.
Bu kapsamda imza atılan anlaşmalar şu şekilde;
"Türkiye ile İran Arasında Kapsamlı Uzun Vadeli İşbirliği Anlaşması"
"Türkiye Dışişleri Bakanlığı ile İran Dışişleri Bakanlığı Arasında Diplomatik Arşiv Alanında İşbirliği Konusunda Mutabakat Zaptı"
"Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile İran İslam Cumhuriyeti Hükümeti Arasındaki Sosyal Güvenlik Anlaşmasının Uygulanmasına İlişkin İdari Anlaşma", "Türkiye Cumhuriyeti Gençlik ve Spor Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Spor ve Gençlik Bakanlığı arasında Gençlik ve Spor Alanında İşbirliği Eylem Planı"
"Türkiye Cumhuriyeti Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ile İran Küçük Sanayi ve Endüstri Parkları Kurumu (ISIPO) arasında 7 Nisan 2015'te imzalanan Mutabakat Zaptının tamamlayıcısı hükmünde Eylem Planı"
"Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME) ile İran İslam Cumhuriyeti Standartlar ve Endüstriyel Araştırma Enstitüsü Ulusal Metroloji Merkezi Arasında Mutabakat Zaptı"
"İran İslam Cumhuriyeti Yayın Kurumu (IRIB) ile TRT Arasında İşbirliği Protokolü"
"Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve İran Yatırım, Ekonomik ve Teknik Destek Kurumu Arasında Yatırım Tanıtım Faaliyetlerinde İşbirliği Konusunda Mutabakat Zaptı"
Anlaşmalar, Türkiye adına Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, TRT Genel Müdürü Mehmet Zahid Sobacı ve Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Ahmet Burak Dağlıoğlu, İran tarafından ise İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Çalışma Bakanı Vekili Muhammed Hadi Zahidivafa, Spor ve Gençlik Bakanı Sayyid Hamid Reza Sajjadi, Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı Reza Fatemi Amin, Milli Standartlar Kurumu Başkanı Mahdi Eslampanah, İran Yayın Kurumu Başkanı Peyman Jebeli ve İran Yatırım, Ekonomik ve Teknik Destek Kurumu Başkanı Ali Fekri tarafından imzalandı.
İmza töreninin ardından Başkan Erdoğan, Konya'da yapılacak İslami Dayanışma Oyunları için İran Cumhurbaşkanı Reisi'ye davetiye iletti.
ORTAK BİLDİRİ YAYIMLANDI
Türkiye ile İran arasında Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 7. Toplantısı, Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin eş başkanlığında Tahran'da gerçekleştirildi. Toplantının ardından ortak bildiri yayınlandı. Bildiride, "Taraflar, ikili ilişkilerinin mevcut durumunun yanı sıra bölgesel ve küresel gelişmelerin ışığında, aralarındaki son dört asırdır kardeşlik ve dostluk ilişkilerinin varlığı ve devamı ile bu ilişkilerin, karşılıklı saygı, karşılıklı çıkar ve iyi komşuluk temelinde genişletilmesinin önemini vurgulayarak, iki ülkenin üst düzey yetkililerinin ekonomik, ticari ve transit geçişlerle ilgili bağlarını sürekli biçimde geliştirmeye yönelik güçlü siyasi iradelerini yineleyerek, Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi'nin geçmiş toplantılarında alınan kararların uygulanması ihtiyacını vurgulayarak, ikili ve bölgesel düzeyde terörün her türüne ve biçimine karşı güçlü siyasi iradelerini ifade ederek, çatışmaların barışçı çözümü için bölgesel ve uluslararası mekanizmaların asli, yadsınamaz önemini ve daha adil bir uluslararası düzenin kurulmasını teminen adaletli, tam kapsayıcı ve insani yaklaşımların gerekliliğini vurgulayarak, Siyasi, ekonomik, kültürel, bilimsel ve güvenlik işbirliğinin yanı sıra, iki ülke arasında sürekli üst düzey heyet teatileri ziyaretleri yoluyla, ikili ilişkilerin daha da güçlendirilmesi yönündeki amaçlarını bir kez daha tekrarlamışlardır" denildi.
Türkiye ve İran'ın mevcut mekanizmalardan tam anlamıyla yararlanmak ve Karma Ekonomik Komisyon, Tercihli Ticaret Anlaşması (PTA), ulaştırma, bankacılık, gümrük, sağlık ve tarım alanlarında ortak işbirliği komiteleri dahil yürürlükte bulunan anlaşmaları ve düzenlemeleri tam olarak uygulamak amacıyla ikili ticaret hacmini artırma ve ekonomik işbirliği için yeni imkanlar oluşturma konusundaki taahhütlerini yineledikleri kaydedilen bildiride, yatırımlara yönelik güvenli ve cazip bir ortam oluşturmak dahil iki ülkenin özel sektörlerine garanti ve teşvik sağlamanın önemini yinelendiği, bölgesel karayolları ve demiryolları transit ve ulaştırma koridorlarında altyapıya ortak yatırım yapılması yönünde özel sektörleri teşvik konusundaki iradelerini ifade edildiği aktarıldı.
Enerji alanında ikili işbirliğinin güçlendirilmesi ve genişletilmesinin, çevrenin korunması ve su kaynakları yönetimi alanlarında ortak işbirliğini güçlendirmek ve genişletmek amacıyla, ikili istişarelerin sürdürülmesini ve ortak çalışma gruplarının kurulmasının da vurgulandığı kaydedilen bildiride, Konsolosluk işlerinde işbirliğini genişletmeye yönelik çabaların artırılması ve konsolosluk istişarelerinin düzenli olarak yapılması ihtiyacı konusundaki ortak çıkarlarının ele alındığı bildirildi.
"SURİYE'NİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE BAĞLILIK VURGULANDI"
Konsey toplantısında, Suriye'nin toprak bütünlüğüne, siyasi birliğine ve ulusal egemenliğine olan bağlılık vurgulanırken, Suriye halkının acılarını hafifletmenin tek yolunun siyasi bir çözümden geçtiğini ve Astana anlaşmalarının uygulanmasının öneminin görüşüldüğü kaydedildi.
Ortak bildiride, "Taraflar, Filistin ve Kudüs'ün her zaman ilgi ve dikkatleri dahilinde olduğunu vurgulamışlar ve her iki ülke, Filistin meselesinin vazgeçilmez haklarını gerçekleştirme çabalarına ve eylemlerine ilkeli biçimde destek sağlama sözü vermişler; yasadışı yerleşim eylemleri de dahil olmak üzere, tüm tek taraflı politikalara bir son verilmesinin ve Kudüs-ü Şerif'in kutsallığının korunmasının önemini vurgulamışlar" denildi.
ASTANA FORMATINDA YEDİNCİ ÜÇLÜ ZİRVE TOPLANTISI
Başkan Erdoğan aynı gün Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin'in de katılımıyla İran Cumhurbaşkanı Reisi'nin ev sahipliğinde Tahran'da düzenlenecek Astana formatında Yedinci Üçlü Zirve Toplantısı'na iştirak edecek.
Zirvede, Suriye'deki güncel gelişmeler, PKK/YPG ve DEAŞ başta olmak üzere bölge güvenliğine tehdit teşkil eden terör örgütleriyle mücadele, siyasi çözüme yönelik çabalar, insani durum ve Suriyelilerin ülkelerine gönüllü geri dönüşleri konularının istişare edilmesi öngörülüyor.