Dünyanın gözü Rusya'nın Soçi kentinde gerçekleşecek olan Recep Tayyip Erdoğan-Vladimir Putin zirvesinde. Tahran'daki görüşmenin ardından iki lider 17 günde 2'nci kez bir araya geldi.
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesine ilişkin "Suriye'deki gelişmeleri bu vesileyle özellikle ele almamız inanıyorum ki bölgeye ayrıca rahatlama getirecektir." dedi.
Başkan Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ile Rus Sanatoryum'da bir araya geldi.
Görüşmenin basına açık bölümünde konuşan Başkan Erdoğan, Putin'e teşekkür ederek Tahran ziyaretinin ardından 17 gün aradan sonra tekrar bir araya gelişleri sebebiyle memnuniyetini ifade etti.
NE KONUŞULDU?
Ortak basın açıklamasında şu ifadeler kullanıldı:
"Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin 5 Ağustos 2022 tarihinde Rusya'nın Soçi kentinde bir araya gelmişlerdir.
İki lider, Türkiye-Rusya ilişkilerinin, mevcut bölgesel ve küresel tüm sınamalara rağmen, karşılıklı saygı ve mütekabil çıkarların tanınması temelinde ve uluslararası yükümlülüklerle uyumlu olarak ilerletilmesi yönündeki ortak iradelerini teyit etmişlerdir.
İKİLİ İLİŞKİLER
Bu anlayış çerçevesinde Türkiye-Rusya ikili ilişkilerinin gündeminde yer alan konular üzerinde kapsamlı istişarelerde bulunan Liderler; iki ülke arasındaki ticaret hacminin tespit edilen hedefler doğrultusunda ve dengeli bir temelde artırılması; ekonomi ve enerji alanlarında iki ülkenin birbirlerinden beklentilerinin mütekabiliyet çerçevesinde karşılanması; ulaştırma, ticaret, tarım, sanayi, finans, turizm ve inşaat gibi sektörlerde uzun süredir iki ülke gündeminde bulunan konularda işbirliğinin güçlendirilmesi yönünde somut adımlar atılması üzerinde mutabık kalmışlardır.
Bölgesel konular bağlamında, Liderler, Türkiye ile Rusya arasında var olan samimi, açık sözlü ve güvene dayalı ilişkilerin bölgesel ve uluslararası istikrarın tesisi açısından taşıdığı kilit öneme işaret etmişledir.
TAHIL KORİDORU
İki lider bu çerçevede, Ukrayna limanlarından tahıl ve gıda ürünlerinin emniyetli taşınmasına yönelik İstanbul Mutabakatına varılmasında iki ülke arasındaki yapıcı ilişkilerin rol oynadığını teyit etmişlerdir.
İki lider, Rusya'nın tahıl, gübre ve gübre üretimi için gerekli hammaddenin kesintisiz ihracı dahil, İstanbul mutabakatının lafzı ve ruhuna uygun şekilde tam olarak uygulanması lazım geldiğinin altını çizmişlerdir.
SURİYE'DE OPERASYON OLACAK MI?
Suriye'deki son gelişmeler üzerinde durulan görüşmede Liderler, ülkede kalıcı çözüme ulaşılması için siyasi sürecin ilerletilmesine atfettikleri önemin altını çizmişlerdir. Liderler, Suriye'nin siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunmasına atfettikleri öneme işaretle, Suriye'de tüm terör örgütlerine karşı mücadelede dayanışma ve eşgüdüm içinde hareket etme kararlılıklarını teyit etmişlerdir.
İki lider, Libya'nın egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve ulusal birliğine olan güçlü bağlılıklarını vurgulamışlardır. Libyalılar arasında mümkün olan en geniş mutabakat temelinde serbest, adil ve muteber seçimlerin düzenlenmesinin önemini vurgulamış ve BM himayesinde yürütülen Libya liderliğindeki ve Libya sahipliğindeki siyasi sürece desteklerini yinelemişlerdir.
Liderler, Türkiye-Rusya Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi'nin müteakip toplantısının Türkiye'de gerçekleştirilmesi üzerinde mutabık kalmışlardır."
Her iki ülke heyetinin Türkiye'de yaptığı görüşmelerin de verimli geçtiğini bildiren Erdoğan, "Siyasi, ekonomik ve ticari alanlarda birçok konuları ele aldılar ve şimdi de bizim bu konulardan sonra buna bir adeta nokta koymamız inanıyorum ki Türkiye-Rusya ilişkilerinde çok farklı bir sayfayı da açacaktır. Gerek enerjide gerek Karadeniz hattının tarımda, tahılda buradan atılan adımlar, turizmde yapılan görüşmeler, ulaşımla ilgili olarak atılan adımlar ki bütün bunlarla beraber bölgedeki bazı adımların atılması, bunlar gerek heyetlerimizin yaptığı ama bizim de bugün başa baş ikili bu görüşmeyi yapmak suretiyle Türkiye ve Rusya'nın bölgede oynadığı rolü ortaya koyması bakımından çok önemli." ifadelerini kullandı.
Başkan Erdoğan, konuşmasında şunları kaydetti: "Suriye'deki gelişmeleri bu vesileyle özellikle ele almamız inanıyorum ki bölgeye ayrıca rahatlama getirecektir. Terörle mücadelede dayanışmamız büyük önem arz ediyor ve bu konuyla ilgili olarak da atacağımız adımlar, yapacağımız görüşmelerle inanıyorum ki bir güç kazanacaktır. Yine bugün tabii dünyanın gözü Soçi'de. 'Acaba Soçi'de ne görüştüler, ne yaptılar?' Burayı takip ediyorlar. Bizim de yapacağımız bu görüşmelerden sonra da bunlara verilecek olan cevaplar onları belli istikamette yönlendirecektir.
Sizin de ifade ettiğiniz gibi Akkuyu konusu büyük önem arz ediyor. Enerji alanında Akkuyu konusunu bugün sizlerle bir noktaya getirmemiz onu belli bir yerde gerçekten değerlendirerek, karara bağlanmamız Akkuyu'daki süreci ertelemeye fırsat vermeyecektir. Çünkü belirlenen takvimin işlemesi ve Akkuyu'nun belirlenen zamanda bitirilmesi çok çok büyük önem arz ediyor. Zira Türkiye'nin enerji temininde yüzde 10 enerji potansiyelini Akkuyu Enerji Santrali halledecek ve bu konuyla ilgili olarak da etraflıca bir görüşme yapmamızın faydalı olacağına inanıyorum. Ben de bugün böyle bir fırsatı bulduğumuz için memnuniyetimi özellikle ifade etmek istiyorum."
PUTIN: AVRUPA ERDOĞAN'A MİNNETTAR OLMALI
Zirveden önce açıklamalarda bulunan Putin, "Avrupa Erdoğan'a minnettar olmalı" dedi.
"Ukrayna tahıllarının Karadeniz limanlarından sevkiyatını başlatma konusunda başarılar elde edildi" diyen Putin açıklamasında şu ifadelere verdi:
"İkili işbirliğimizin kilit boyutlarını ele aldılar Türkiye'deki görüşmelerde. Birçok konu var görüşülmesi gereken. Ticaret hacmimiz arttır. Gerçekleştirdiğimiz birçok stratejik projemiz var. Türk akımı hattının inşaatını tamamladık, önemli bir güzergah. Türk akımı düzenli şekilde, eksiksiz şekilde çalışmaya devam ediyor. Sadece Türkiye'ye doğal gaz sevk etmiyor. Türkiye'nin kendisinde petrol, kömür, doğal gaz herhangi bir sıkıntı çekmeden hepsini Türkiye'ye ihraç ediyoruz."
Putin, "Rus gıda ürünleri, Rus gübresi dünyaya açılmış oldu. Gelişmekte olan ülkeler için bu hassas bir mesele" dedi. Putin sözlerine şöyle devam etti;
"Gıda krizi yüzünden ciddi bir problemle karşı karşıya gelebilirler. Kişisel katkılarınız yüzünden mümkün oldu bunlar. Türkiye'de uzlaşılar sayesinde mutabakat metnini imzalama şansımız oldu. Suriye krizi başta olmak üzere Türkiye ve Rusya burada oradaki krizin düzelmesi için ciddi katkılar sağlıyor."
SURİYE TAVRI OLUMLUYA DÖNDÜ!
Başkan Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in bir araya geldiği Soçi Zirvesi'ni Terör ve Güvenlik Uzmanı Abdullah Ağar değerlendirdi. Ağar, Türkiye ile Rusya arasında ilişkilerin güçlendirilmesi ve mevcut sorunların çözülmesi adına zirvenininm önemini vurgularken, Akkuyu projesinin bu görüşmedeki en önemli maddelerden biri olacağınını söyledi.
Muhtemel Suriye harekatının masaya yatıralacağını söyleyen Ağar, Rusya'nın sıcak mesajlarının Madrid Zirvesi'nin ardından 180 derece değiştiğini ancak Putin bugünkü zirve öncesi ifadelerinin yeniden olumlu hale geldiğini belirtti. Ağar bu olumlu tavrın, Türkiye'nin operasyonunda önemli katkı sağlayacağını vurguladı.
ORTAK SİHA AÇLIŞMASI MASADA
Bir diğer zorlu konunun da ortak SİHA çalışmaları olacağını belirten Ağar, bu çalışmanın Blinken'in dün Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile yaptığı görüşmesiyle bağlantısına dikkat çekti. Ağar, Blinken'in muhtemel olarak, Atlantik'in bu konuyla ilgili çekincelerini ilettiğini söyledi.
TÜRKİYE'YE DOĞAL GAZ TEKLİFİ
Karabağ'da ateşkes ve anlaşmaya karşın ilerleme kaydedilemesi ve zaman zaman yaşanan çatışmaların Başkan Erdoğan tarafından zirvedeki görüşme konularından biri olarak Putin'e iletileceğini belirten Ağar, Ukrayna savaşının ardından doğal gaz silahını Avrupa'ya çeviren Putin'in bu konuda Türkiye'ye çok önemli bir teklif sunacağını söyledi.
BAŞKAN ERDOĞAN SOÇİ'DE!
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in daveti üzerine "TC-TUR" uçağı ile saat 14.25'te Rusya'nın Soçi kentine geldi.
Başkan Erdoğan'ı Soçi Uluslararası Havalimanı'nda Krasnador Bölge İdaresi Başkan Yardımcısı Aleksandr Ruppel, Soçi Belediye Başkanı Aleksey Kopaygorodskiy, Rusya Devlet Protokolü Genel Müdür Yardımcısı Aleksandr Prusov, Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Mehmet Samsar, Novorossisk Başkonsolosu Fırat Bayar ve diğer yetkililer karşıladı.
Başkan Erdoğan ile Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir de Soçi'ye geldi.
Başkan Erdoğan'ın, günübirlik program kapsamında Rus Sanatoryum'da Putin ile yapacağı görüşmelerde Türkiye-Rusya ikili ilişkilerinin yanı sıra güncel küresel ve bölgesel meseleler hakkında fikir teatisinde bulunulacağı bildirildi.
KREMLİN'DEN GÖRÜŞME ÖNCESİ FLAŞ AÇIKLAMA
Kritik görüşme hakkında açıklama yapan Kremlin, "Bugünkü görüşmede Suriye konusu ele alınacak, Türkiye'nin güvenlik endişelerini dikkate alıyoruz. Tahıl anlaşmasının metalleri de kapsaması Rus metal üreticisine yaptırımın kalkmasıyla olur." ifadelerine yer verdi.
SURİYE'NİN KUZEYİNE OLASI HAREKAT ÖNCELİKLİ GÜNDEMDE
Suriye'nin kuzeyine olası askeri harekat toplantının gündemindeki öncelikli başlık olacak.
Başkan Recep Tayyip Erdoğan görüşmede, Rusya ile 2019'da imzalanan 10 maddelik anlaşmayı hatırlatacak. Rusya'dan sorumluluklarını yerine getirmesini isteyecek.
TAHIL KORİDORU ANLAŞMASI
Soçi'deki görüşmede, Türkiye'nin girişimleri ile Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan anlaşma sonrası oluşturulan tahıl koridoru da ele alınacak. Sahadaki son duruma mercek tutulacak.
İlk geminin yola çıkmasının ardından yeni sevkiyatların da sorun yaşanmadan gerçekleşebilmesi ve uluslararası pazarlara ulaşması adına atılacak adımlar konuşulacak.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI DA GÜNDEME GELECEK
Rusya-Ukrayna savaşı da Başkan Erdoğan ve Putin'in gündeminde olacak.
Erdoğan, savaşın son bulması adına, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonda da Türkiye'nin üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu ifade edecek. Kalıcı ateşkesin sağlanması yönündeki çabaların sürdürüleceğini belirtecek.
Liderler, iki ülke ilişkilerini ve iş birliği konularını değerlendirecek.
İKİLİ İLİŞKİLER
Erdoğan ve Putin, daha önce belirlenen ortak ticaret hacmi hedefi doğrultusunda ekonomik ilişkileri değerlendirecek.
Enerji ve savunma alanlarındaki mevcut projelerin yanı sıra iş birliği alanlarının daha da genişletilmesine yönelik konular gözden geçirilecek.
VİZE SERBESTİSİ
Toplantıya yakın kaynaklar konseyin toplantıda ele aldığı konular arasında Türk vatandaşlarına Rusya vizesinin kaldırılmasının da bulunduğunu dile getiriliyor.