Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark'ta kurulan ve depremin yıkıcı etkilerinin minimuma indirilmesi amacıyla geliştirilen Emergency Disaster Information System (EDIS-Acil Afet Bilgi Sistemleri) isimli yazılım, depremi saniyeler öncesinden tespit ediyor.
İstanbul'da Adalar ve Yeşilköy ile Yalova ve Marmara Ereğlisi'nde yerin 50 cm altına yerleştirilen istasyonlarda bulunan sensörlerden gelen dalgalar, 200 milisaniyede merkeze ulaşıyor. Depremin büyüklüğünü ve olası hasarını anında hesaplayan EDIS, kullanıcılarına uyarı sinyalleri gönderiyor.
YIKICI DALGAYI HESAPLADI
EDIS'ın kurucusu ve geliştiricisi Dr. Süleyman Tunç, Düzce'deki depremi 20 saniye önce tespit ettiklerini belirterek, sistemin nasıl çalıştığını anlattı.
Tunç şunları söyledi: Fay hattının harekete geçmesiyle iki ana enerji akımı meydana gelir. Bunlardan biri primary (P dalgası) dediğimiz, insanların depremde 'alttan vurdu' dediği ilk gelen enerji dalgasıdır. Ardından da ikinci ve yıkıcı olabilecek dalga gelir. Biz P dalgasını takip ederek depremden erken haberdar olabiliyoruz. Yıkıcı dalgaların geldiğini tespit eder etmez, depremin yerini ve büyüklüğünü otomatik olarak hesaplayabiliyoruz.
SENSÖRLER UYARDI
İstanbul'da erken uyarı sistemimizi haziran ayında kurmuştuk. Bu sistem İstanbul'daki herhangi bir kişinin evinde olmuş olsaydı, 19-20 saniye öncesinden depremden haberdar olacaktı. Düzce depreminde uyarıyı Büyükada ve Yalova'dan aldık.
Sistem, her iki istasyon üzerinden depremin yerini, büyüklüğünü hesaplayarak İstanbul için ne kadar ciddi bir sarsıntı olacağına karar verdi.
