Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu yıl sonu değerlendirme toplantısı düzenledi.
Bakan Çavuşoğlu Yunan basınında Girit'in çevresinde kara sularının 12 mile çıkarılacağına dair yer alan haberlere sert bir dille yanıt vererek Yunanistan'ı uyardı.
Çavuşoğlu'nun açıklamalarından öne çıkanlar şöyle;
Bakan Çavuşoğlu, 2022'de küresel belirsizliklerin arttığını belirterek, "Rusya-Ukrayna savaşı ve akabinde patlak veren gıda ve enerji kriziyle küresel ekonomik durgunluk ve enflasyon yıla damgasını vurdu. Kronikleşmiş bazı sorunlar gündemimizi meşgul etmeye devam etti. Afrika, Balkanlar, Kafkasya'daki sorunlar, Afganistan, Libya, Suriye, Yemen, Lübnan, Filistin, iklim değişikliği ve küresel salgın, düzensiz göç, terörizm, ırkçılık ve yabancı düşmanlığı bunlardan bazıları. Küresel sistem, çoklu kriz dönemi yaşıyor. Bir yanda çok kutupluluk olarak adlandırdığımız bir küresel dönüşüm süreci var. Diğer yanda ABD-Çin ayrışması ve batıya karşı Çin-Rusya yakınlaşması ile gevşek bir çift kutuplu sitem ihtimali söz konusu. Aslında bunlar yeni bir sitemin doğum sancıları. Sistemin ne yöne evrileceğini birlikte göreceğiz ve değerlendireceğiz" dedi.
Türk dış politikasının temel ilkelerine değinen Çavuşoğlu, "Küresel ölçekte aktif tutum sergilemek, krizlerin çözümüne katkı sağlamak, krizlerle mücadele ederken fırsatları değerlendirmek. Sadece değişime ayak uydurmak değil değişimi öngörmek ve şekillendirmek. Bu anlayışla 2022'de yoğun bir diplomasi trafiğimiz oldu" diye konuştu.
'MISIR'LA NORMALLEŞME YAVAŞ DA OLSA İLERLİYOR'
Normalleşme ve ara buluculuğun iki önemli başlıkları olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, "Normalleşme çalışmamız kapsamında emirlikler ve Suudi Arabistan'la önemli mesafe aldık. İsrail'le büyükelçileri karşılıklı olarak atadık. Mısır'la normalleşme süreci daha yavaş olsa da ilerliyor. Ara buluculuk alanında Rusya-Ukrayna dışında da aktif olduk. Bosna Hersek, Kosova-Sırbistan, Kırgızistan-Tacikistan, Etiyopya, Somali, Somaliland, Venezuela ve Filipinler gibi dosyalarda yıl boyunca gayret gösterdik" dedi.
'MASADA DESTEĞİ VERİYORUZ'
Çavuşoğlu, yoğun gayretleri sonucunda NATO Stratejik Konsepti'nin terörizmi ittifaka temel 2 tehditten biri olarak teyit ettiğini belirterek, "İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelikleri bağlamında teröre ilişkin kaygılarımızı müttefiklerin gündemine tekrar soktuk. PKK'nın yanı sına PYD-YPG ve FETÖ'yü ismen belirten bir metne ilk kez Zirve Bildirisi'nde atıf yapıldı. İstanbul'daki hain saldırıdan sonra güvenlik güçlerimizin Pençe-Kilit Harekatı ile sahadaki mücadelesine biz de masada gerekli desteği veriyoruz. BM, ABD, Rusya, Irak ve rejimle temaslarımız sürüyor. Hulusi paşa ve Hakan bey dün Moskova'daydı malumunuz. Ben de Lavrov'la görüşeceğim. Bölgede Yezidilerle Süryanilerle Kürtlerle Türkmenlerle görüşüyoruz. Herkes 'Bizi PKK'dan kurtarın' diyor. Müttefiklerimiz ise maalesef destek değil, köstek olmaya devam ediyorlar. Paris'teki saldırılar, teröristle kol kola girmenin bedelini bir kez daha gösterdi. Hep söyledik. Ateşle oynayan bir gün kendini de yakar. Umarız, müttefiklerimiz bundan gerekli dersleri çıkarır ve terörle mücadelede daha samimi davranır" açıklamasında bulundu.
'SONU SİZİN İÇİN HİÇ İYİ OLMAZ'
Çavuşoğlu, Doğu Akdeniz ve Ege Denizi'ndeki gelişmelere ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:
"Libya'da 2019'dan bu yana ortaya koyduğumuz iradenin somut sonuçlarını almaya devam ettik. Libya'da, Türkiye'nin rolünü oynayabilecek başka bir aktör yok. Ekimdeki ziyaretimizde imzaladığımız Hidrokarbonlar Mutabakat Muhtırası önemli bir kazanım oldu. Libya'nın tüm kesimlerinin 2019 'Deniz Yetki Alanları Mutabakat Muhtırası'na sahip çıkması önemlidir. Ege ve Doğu Akdeniz'de hak ve çıkarlarımızı korumaya devam ediyoruz. Milli Savunma Bakanlığı'mız sahada, biz de diplomasi mecrasında haklarımızı kayda geçiriyoruz.
Yunanistan'la yılın başında diyalog kanallarını işletmeye çalıştık. İstişari görüşmelerin 64'üncüsünü şubat ayında gerçekleştirdik. Ancak daha sonra Miçotakis'in Türkiye aleyhine kampanya başlatması, Ege'deki tahrikler, soykırım iddiaları ve Batı Trakya Türklerine baskılar nedeniyle diyaloğu askıya aldık. Yunanistan'ın gayriaskeri statüdeki adalarda yaptığı ihlaller konusunda BM'ye 2021'de 2 mektup vermiştik.
Yunanistan'ın Lozan ve Paris antlaşmalarından kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediği takdirde, egemenlik haklarını ülkemize karşı öne süremeyeceğini kayda geçirdik. Yunanistan'ın bize cevaben verdiği mektuplar siyasi içerikliydi. Her seferinde, uzmanlarla birlikte hazırladığımız hukuki karşı argümanlarımızı kayda geçirdik.
"DEĞİL 12, EGE'DE 1 MİL DAHİ KARA SUYU GENİŞLEMESİNE İZİN VERMEYİZ"
Yunanistan'ın 2'nci mektubuna cevaben, eylül ayında 3'üncü mektubumuzu BM'ye ilettik. Son günlerde, Yunan basınında özellikle Girit'in çevresinde kara sularının 12 mile çıkarılacağına dair haberler var. Bizim bu konudaki tutumumuz net. Değil 12, Ege'de 1 mil dahi kara suyu genişlemesine izin vermeyiz. Meclis'imizin bu konuda 1995'de aldığı karar nettir ve halen geçerlidir.
SONU SİZİN İÇİN HİÇ İYİ OLMAZ
Yunanistan'ı bir kez daha uyarıyoruz. Arkana almaya çalıştıklarına güvenerek, sahte kahramanlık peşinde koşma. Maceraya atılma. Sonu sizin için hiç iyi olmaz. KKTC konusunda 2 devletli çözüm politikamız güçlü şekilde devam etti. KKTC, yıl içinde 2 devletin işbirliğini temel alan önerilerde bulundu. KKTC'nin Türk Devletler Teşkilatı'na (TDT) gözlemci üye olması tarihi bir kazanım oldu. Bu tabi Rum-Yunan ikilisini çıldırttı."
Bakan Çavuşoğlu, ABD ile ilişkilere yönelik ise "ABD'yle ilişkilerde, PKK-PYD-YPG'ye Suriye'de verilen destek FETÖ, CAATSA yaptırımları gibi anlaşmazlıklara ve Türkiye düşmanı lobilerin çabalarına rağmen 2022'de mesafe aldık. 'Stratejik Mekanizma'yı hayata geçirdik. Biri bakan seviyesinde olmak üzere 3 tur görüşme gerçekleştirdik. Ocakta bakanlar düzeyinde 2'nci toplantımızı yapacağız. F-16 tedarikinde, girişimlerimiz sonucu kongre kısıtlayıcı şartları kaldırdı. Şu anda süreç olumlu ilerliyor" ifadelerini kullandı.
ÇAVUŞOĞLU SORULARI YANITLADI
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ankara'da yıl sonu değerlendirme toplantısında basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Çavuşoğlu, dün gerçekleştirilen Türkiye, Rusya ve Esed rejimi arasındaki üçlü toplantıya ilişkin, "faydalı bir görüşme olduğunu söyleyebilirim" ifadesini kullanarak, kalıcı bir barış ve istikrar için rejimle angajmanın önemli olduğunu söyledi.
"PKK/YPG terör örgütü bizim için tehdit, aslında daha fazla Suriye için tehdit çünkü bölücü ajandası var." ifadesini kullanan Çavuşoğlu, göçmenlerin güvenli bir şekilde Suriye'ye dönebilmesi için Suriye ile angajmanın önemli olduğunu kaydetti.
Çavuşoğlu, gelecek dönemde yol haritasının ikinci aşaması olarak dışişleri bakanları düzeyinde bir toplantının planlandığını ama toplantının zamanı ile ilgili somut bir tarihin olmadığını belirterek, "Esad'la da bakan düzeyinde ya da siyasi düzeyde bir görüşmemiz olmadı." dedi.
Türkiye'nin terörle mücadelesinin kararlılıkla devam ettiğini vurgulayan Çavuşoğlu, "Rejim de bu tehdidi çok iyi görüyor fakat bizimle ihtilaflarından dolayı terörle mücadelede bugüne kadar herhangi somut bir işbirliğimiz olmadı. Önümüzdeki süreçte terörle mücadelede ortak zemin olabilirse bu mücadelede ortak da hareket edilebilir. Rejimle olan şuan ki angajman doğrudan veya dolaylı temaslar terörle mücadelemize engel değil." ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, Esed rejiminin Türkiye'ye yönelik genel anlamda "topraklarımızdan çıkın" açıklamalarında bulunduğunu aktararak, "Biz de buralarda terör örgütlerinin olduğunu, kendilerinin de hakimiyet sağlayamadığını, siyasi bir istikrar olduğu zaman, ülkede her şey yoluna girdiği zaman buraları Suriye'ye devredeceğimizi söylüyoruz. Suriye'nin toprak bütünlüğüne, siyasi birliğine verdiğimiz önemi de zaten tüm açıklamalarımızda vurguladığımızı tekrar hatırlatıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
"Suriye rejimi, Suriyelilerin ülkesine dönmesini istiyor, bunu açıklamalarında da görüyoruz. Bunların olumlu bir şekilde, can güvenliği sağlanarak dönmesi de önemli. Bu konuda uluslararası sistemin, BM'nin angajmanı da önemli." diyen Çavuşoğlu, "Daha konuşmalarımızın başındayız" ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu, Halep'teki tahliyelerde Türkiye-Rusya arasındaki işbirliğinin ardından Astana Formatı'nı oluşturduklarını İran ve rejimin de bu formattaki toplantılara dahil olduğunu kaydetti.
Bakan Çavuşoğlu, Türkiye-Esed rejimi arasındaki görüşmelere ilişkin, "Bu angajman sürecini destekleyen ülkeler çok. Buna karşı olanlar da var temkinli yaklaşanlar da var. Bunun somut adıma dönüşmesini arzu edenler de var." ifadelerini kullandı.
Rejimle ilgili siyasi süreç için bir çok farklı grubun oluştuğunu hatırlatan Çavuşoğlu, "Astana süreci olmasa, Suriye ile ilgili siyasi süreç ilerlemiyor." dedi.
MISIRLA İLİŞKİLER
Normalleşme süreçlerine değinen Çavuşoğlu, "Normalleşme sürecindeki hız ya da yavaşlamanın seçimle bir ilgisi yok. Geçen yıl seçim konuşulmuyordu ama bu normalleşmenin sinyallerini vermiştik. Mısır'la yavaşlama bizden kaynaklanmıyor, seçimle de ilgisi yok." diye konuştu.
Çavuşoğlu, Mısır-Türkiye normalleşme adımlarına değinerek, "Şu an herhangi bir sorun yok, uluslararası alanda birbirimize karşı olmama prensibini koruyoruz. Arap Ligi'nde uzun yıllardan sonra Türkiye aleyhinde olan karar tasarıları geçmedi, zirve bildirgesinde de Türkiye'den bahsedilmedi. Eskiden olumsuz bir şekilde bahsedilirdi. Süreç sağlıklı bir şekilde ilerliyor." ifadelerini kullandı.
Ermenistan-Türkiye arasındaki normalleşme sürecine değinen Çavuşoğlu, Ermenistan'ın Türkiye'nin beklediği adımları atmadığını vurguladı.
BALKANLARDAKİ DURUM
Bakan Çavuşoğlu, Balkanlarda yaşanan gerginliklere ilişkin, "Soydaşlarımızın her zaman yanındayız. Onların huzuru, refahı bizim için Türkiye'de yaşayan vatandaşlarımızın huzur ve refahı kadar önemli, dolayısıyla kendilerini yalnız hissetmiyorlar. Özellikle son 20 yıldır, bunu açıklıkla söyleyebilirim." diye konuştu.
Sırbistan-Kosova arasındaki barikat gerginliğinin azaltılması için çalışmalarının devam ettiğini belirten Çavuşoğlu, iki ülkeyle temaslarının da devam ettiğini söyledi.