Türkiye, 6 Şubat 2023'te 'Yüzyılın felaketi' olarak tanımlanabilecek depremlerle karşı karşıya kaldı. Merkez üssü Kahramanmaraş olan 7.7 ve 7.6'lık depremler 10 ilde yıkıma neden oldu. Binlerce vatandaşımız yaşamını yitirdi.
81 il tek yürek olup yaralarını sarmaya çalışırken; acıdan rant devşiren sosyal medya manipülatörleri kirli dezenformasyonlarla sahneye çıktı.
"Enkaz alanında asker yok", "Devlet çadır, yemek dağıtmıyor", "AFAD çalışmıyor" gibi yalan furyaları dolaşıma sokuldu, yürütülen çalışmalar aksatılmak istendi.
Geride bıraktığımız gün Masterchef yarışması ile ön plana çıkan Uğur Kardaş, "Enkazdan ceset çıkarıp kenara koyuyorlar. Afganlı biri gelip kolunu kesiyor, altınlarını alıyor" iddiasını sosyal medyada yaymıştı.
İnfiale sebep olan bu iddianın asılsız çıkması üzerine Kardaş, çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak cezaevine gönderildi.
"YARSELİ BARAJI PATLADI" YALANI: OĞUZHAN UĞUR'A SORUŞTURMA
Babala TV isimli platformun eliyle yayılan "Yarseli Barajı patladı" iddiası da yalan çıkmıştı. Mesnetsiz iddia sonrası bölgedeki depremzedeler paniğe kapılmış, çalışmalar aksamıştı.
Savcılık Oğuzhan Uğur hakkında 'Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma' suçundan resen soruşturma başlattı.
Bugün de deprem bölgesindeki esas sorunun 'yağma' değil 'yalan' olduğunu gözler önüne seren bir olay yaşandı.
HIZLA YAYILAN BİLGİ KİRLİLİĞİNE EN BARİZ ÖRNEK
Twitter'da Serbestiyet isimli platformda deprem sonrası Adıyaman'da çekildiği iddia edilen bir görüntü paylaşıldı.
Söz konusu paylaşımda "Bir baba depremde ölen oğlu için ağıt yakıyor, yaşlı bir kadın çökmüş ağlıyor, bir asker namaz kılıyor ve bir çocuk sırtlandığı çuvalı taşıyor" ifadeleri yer aldı.
Ancak videonun yeni olmadığı, söylendiği gibi Adıyaman'da çekilmediği çok geçmeden anlaşıldı.
Videoyu 3 yıl önce kayda aldığını belirten Erhan İdiz isimli sosyal medya kullancısı, depremdeki bilgi kirliliğine dikkat çekti.
"ADIYAMAN" DEDİLER VAN ÇIKTI! 3 YILLIK VİDEOYU YENİ DİYE PAYLAŞTILAR
İdiz, "Üç yıl önceki bir depremde çektiğim video nasıl Adıyaman'a dönüştü? Depremdeki bilgi kirliliğinin en masum örneklerinden biri. Yer Van, adam Kızılay aşçısı, kadın genç biri. Buralarda çok yayılmasa da tiktok ve whatsap gruplarında milyonlarca kez izlendi" dedi.
İlgili video çeşitli mecralarda da yayıldı. Ancak her seferinde hikaye başkaydı. Kiminde görüntülerin Malatya'da çekildiği iddia edildi, kiminde ise Adıyaman'da... Görüntülerdeki adam bir paylaşımda 'kızını kaybetti' olarak lanse edildi bir başka paylaşımda oğlunu...
Videonun orijinal halinin ise 29 Şubat 2020 günü paylaşıldığı anlaşıldı.
TWİTTER ARACILIĞIYLA YAYILAN MANİPÜLATİF PAYLAŞIMLAR
Türkiye, yüzyılın afetinin yaşadığı kritik süreçte ciddi bir dezenformasyonla da karşı karşıya. Yetkililer geride bıraktığımız günlerde Twitter temsilcileriyle bir görüştürme gerçekleştirmiş; sorumluluklarını hatırlatarak dezenformasyona müsaade edilmemesi gerektiğini vurgulaşmıştı.
Ancak bugün gelinen noktada manipülatif içerikler ve kargaşaya yol açacak paylaşımların yine Twitter aracılığıyla yayıldığı gözlemlendi.
FON ABD'DEN TETİKÇİLİK KLAVYELERİNDEN...
Gelelim 3 yıl önce Van'da kayda alınan videoyu yeniymiş gibi paylaşıp Adıyaman'da kayıtlara geçtiğini öne süren Serbestiyet isimli fondaş mecraya...
"Fondaş" diyoruz çünkü Serbestiyet, ABD'li Chrest Vakfı'nın fonladığı mecralar arasında yer alıyor. 2021 yılında 49.995 dolar destek aldığı görülen Serbestiyet, Davutoğlu ve Babacan yanlısı haberleriyle dikkat çekiyor.
Peki, Chrest Vakfı'nın fonuyla başka nereler fonlanıyor? Detaylıca göz atalım;
ABD'de çevre ile ilgili kurumlara verdiği destekle dikkat çeken vakfın Türkiye'deki tercihi ağırlıklı olarak medya alanı.
On binlerce dolarlık destek alan kurumlar arasında Anadolu Kültür Derneği, Hrant Dink Vakfı, Filmmor Kadın Kooperatifi, 140Journos, Mezopotamya Vakfı, IKSV, Serbestiyet, Hafıza Merkezi, Sivil Sayfalar, Sabancı Üniversitesi, Bağımsız Gazetecilik Platformu P24, Mekanda Adalet Derneği, Mor Çatı Kadın Derneği, Ekonomi ve Dış Politikalar Merkezi (EDAM) ile TESEV, Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı (TAPV), Yurttaşlık Derneği ve Diyarbakır Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (DİSA) bulunuyor.
BIANET VE SIDA...
İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı da (SIDA) Chrest Foundation gibi belli yayın organlarını fonlamaya devam ediyor.
BIANET isimli kuruluşun 2019-2021 yılları arasında SIDA'dan toplamda 1.8 milyon dolarlık destek aldığı ortaya çıkmıştı.
Fotoğrafta: Medyascope'un Chrest Foundation'ın tarafından 2022 yılının ilk aylarında 80 bin 462 dolar fonlandığını gösteren belge
KILIÇDAROĞLU'NUN 'BAĞIMSIZ' DEDİĞİ MEDYASCOPE 500 BİN DOLAR FONLANMIŞ
Chrest Foundation, Diyarbakır Kültür Tabiat Varlıklarını Koruma ve Yaşatma Derneği'ne 89,935 dolar, Hrant Dink Vakfı'na 69,105 dolar, Medyascope'a 80,462 dolar, "Bağımsız Gazetecilik Platformu" (P24)'e 65,305 dolar daha aktardı.
Destek alan kuruluşlar arasında en dikkat çekeni ise gazeteci Ruşen Çakır'ın kurucusu olduğu Medyascope... Yayın hayatına 2015 yılında başlayan kurum, derneğin açıkladığı kayıtlara göre Chrest Foundation'dan bir yıl sonra destek almaya başlıyor.
ABD'DEN MUHALİF MEDYA ORGANLARINA HİBE
ABD merkezli vakıf olan Chrest Foundation'ın ülkemizdeki muhalif medya organlarına yüz binlerce dolarlık hibe sağlamıştı. Daha önceki fonlarda da en yüksek payın Medyascope tarafından alınması dikkatlerden kaçmadı.
Bu kuruluşlardan alınan "destek" miktarları şöyle:
Medyascope'un 2016-2020 arasında aldığı hibe (Fotoğrafı detaylı görmek için lürfen üzerine tıklayın)
P24
140 journos
Serbestiyet