Değişen algoritmalarıyla Twitter | Seçim ağzı "SANA ÖZEL" dayatmasının madde madde şifreleri: "Türkiye için tehdit var"

Türkiye, ikinci yüzyılının en önemli dönemeci olan 2023 seçimleri için gün sayıyor. Cumhur İttifakı'nın adayı Başkan Recep Tayyip Erdoğan olarak karşımıza çıkarken, Milet İttifakı'nın adayı binbir tartışmanın gölgesinde Kemal Kılıçdaroğlu oldu.

14 Mayıs'ta yapılacak seçimler dünya tarafından yakından takip edilirken bu süreçte önemli bir propaganda mekanizması olan sosyal medya platformları kilit taşı pozisyonunda yer alıyor.

Dezenformatif bilgiler ve yürütülen algılarla seçmenler manipüle edilmek isteniyor.

ALGORİTMA DEĞİŞİKLİĞİ İDDİALARI
Tüm bu gelişmelerin ışığında geride bıraktığımız günlerde bazı siyasi çevrelerin girişimi sonucu Twitter'a yapılan teknik müdahalelerle algı operasyonları yürütüldüğü konuşulmaya başlandı.

Twitter kullanıcılarını "SANA ÖZEL" ve "TAKİP EDİLENLER" sayfalarıyla karşılamaya başladı. Birçok kullanıcı ilgi duymadığı görüş ve içeriklere maruz kaldı.

Takvim.com.tr'den Ahmet Zeren bu durumu uzmanına, siber istihbarat, siber silahlar ve devlet destekli (state-sponsored) siber operasyonlar konularında çalışmalar yapan Ersin Çahmutoğlu'na sordu.

- Son günlerde Twitter'da algoritmalarla oynanıp teknik müdahalelerle bir algı operasyonu yürütüldüğüne dair söylentiler mevcut. Takip etmediğimiz hesaplar "SANA ÖZEL" başlığı adı altında karşımıza çıkıyor. Birçok kullanıcı ilgi duymadığı görüş ve içeriklere maruz kalıyor. Bu olayın teknik detaylarını bizimle paylaşır mısınız?

Elon Musk'ın Twitter'ı satın almasından sonra, Twitter'da algoritmalarda ciddi değişiklikler yapıldı. İster mobil uygulamadan ister tarayıcıdan Twitter'ı açtığımızda karşımıza "SANA ÖZEL" ve "TAKİP EDİLENLER" kısmı çıkıyor. Twitter bunların ne olduğunu, nasıl belirlendiğini kendisi açıklıyor zaten.

Fotoğrafta: Ersin Çahmutoğlu

- Nasıl yapıyorlar peki bunu?

Özellikle belirli ülkelerdeki kullanıcılar, en çok hangi konuyu konuşuyorlar, hangi konuda tweet atıyorlar, bu paylaşımlara yapılan yorumlar, retweetler, beğeniler... Bunların hepsinin bir sinyal sıralaması var. Bu sinyal sıralamasına göre belirlenen bir düzen var.

İdeolojik olarak size yakın bir siyasi görüşü takip ediyorsunuz, ama o hesap farklı partilerle ilgili de tweetler atıp içerikler paylaşıyordur... Sırf bundan dolayı sizin önünüze de bu tweetler düşebiliyor. Olumsuz yorumlar bile etki ediyor. Örneğin X bir partinin tweetine 100 olumlu yorum vardır ama 300 tane olumsuz yorum vardır. Bu durum bile "SANA ÖZEL" kısmına tweetlerin gelmesini tetikleyen unsurdur.

Twitter diyor ki; Bu kişiler demek ki bu konuya ilgi duyuyor. Dolayısıyla ben bu kullancıya, takip ettiklerinin karşısına bu tweetleri çıkaracağım diyor. Twitter otamatikman arka planda işaretleme yapıyor. Ve sizin karşınıza bu tweetleri çıkarıyor.

"DEĞİŞEN ALGORİTMALARIN YANSIMASI"

- "SANA ÖZEL" kısmını Elon Musk sonrası Twitter'da değişen algoritmaların bir yansıması olarak yorumlayabilir miyiz?

Kesinlikle yorumlayabiliriz. Çünkü öncesinde bu kadar değildi. Kullacılar şu yorumu yapıyor; "Musk iyi mi yaptı, kötü mü? Bize tuzak kurdu"

Bu bütün dünyada olan bir şey, sadece Türkiye ile ilgili değil. Herkes şikayetçi.

ALGORİTMA DEĞİŞİKLİĞİNİ BAŞLATAN TALİMAT...
Şöyle de bir iddia var; Elon Musk Twitter'ı aldıktan sonra talimat veriyor. Attığı tweetlerin en çok okunan, en çok görülen paylaşımlardan olmasını istiyor. İşte Algoritma değişikliği bu talimatla birlikte başlıyor.

Sonrasında kullanıcıların ilgi duyduğu konulara karşı 'Bu algoritmayı tekrardan düzenleyelim' diyorlar. O günün gündemi neyse, örneğin seçim... Türkiye'de seçimle alakalı neler konuşuluyor, Hangi etiketler var? Bu etiketlerin doğal olup olmamasına da bakmıyorlar bu arada. Birisi bot hesaplarla devleti hedef alan bir kampanya başlatıyor. Bu kampanya sonrası Twitter diyor ki "Türkiye'de böyle bir gündem var, bütün kullancıların karşısına bu içerikleri çıkaralım"...

- Yani özetle Twitter "Ben etkilişimime bakarım, bot, doğru, yanlış bakmam" diyor değil mi?

Evet, aynen öyle. Twitter algoritması atılan tweete, beğeni sayılarına, yorumlara bakıyor. Bunların hepsini birleştirerek, toplam etkileşimi neyse ona göre bir sıralama yapıp karşımıza çıkartıyor. En çok etkileşim alandan en az etkileşim alana kadar.

- Jack Dorsey dönemi sonrası Elon Musk elinde bir lavabo ile Twitter binasına giriş yaptı hatırlasınız. Akabinde bazı Twitter ifşaları dolaşıma sokuldu. Musk'tan sonra Twitter'da ne değişti? Twitter'ı bir propaganda makinesi olarak tanımlayabilir miyiz?

Twitter'ın Musk'tan öncesi ve Must'tan sonrası diye dönemleri var. Jack Dorsey döneminde Twitter ifşalarında gördük ki aslında ABD, FBI, CIA ve Pentagon'la ve diğer istihbarat kurumlarıyla çok sıkı bir şekilde çalışmışlar. Hatta resmen Twitter'ı onlara vermişler. Amerikan devleti Twitter'ı dış politikada istediği gibi yönlendiriyor, istediği hesapları bastırıyor, istediği hesapları da öne çıkartıyor.

Pentagon'un Orta Doğu'da yürüttüğü askeri faaliyetlerin övülmesi, alkışlanması, öne çıkarılması gibi meseleler var.

TWİTTER PROPAGANDA ARACI OLARAK KULLANILIYOR
ABD seçimlerinde de kendi çıkarları doğrultusunda 'Clinton'lar, Demokratlar diyelim Trump aleyhine, Cumhuriyetçiler aleyhine Twitter'ı kullanmışlar.

Twitter bir propaganda aracı olarak kullanılıyor. Musk öncesinde de vardı bu durum.

Dünya bu durumdan şikayetçi. Biz de Türkiye olarak şikayetçiyiz. Nasıl bir sistem dizayn ettilerse görmek istemediğimiz içerikler karşımıza çıkıyor. İster istemez akıllara "Bir operasyon mu var?, Farklı bir algı mı var?" soruları geliyor.

FETÖ VE PKK GİBİ OLUŞUMLARIN DEZENFORMASYON YAYANLARLA İŞBİRLİĞİ YAPMASI MUHTEMEL

- Günümüzde birtakım şirketlerin gelişmiş program ağlarıyla ülkelerdeki seçmenleri manipüle ettiği biliniyor. Bunun son örneğini İsrail menşeili bir programın birçok ülkede dezenformatif bilgiler yayarak seçimlere müdahale etmesi ile görmüş olduk. Türkiye'de de seçimlere sayılı bir zaman kaldı. Seçmenleri manipüle etmek isteyenler olacaktır. Bu durum sürece nasıl etki eder? Türkiye karşı FETÖ ve PKK gibi oluşumların bu tarz programlara sahip şirketlerle işbirliği yapması muhtemel bir senaryo mu?

Kesinlikle! Türkiye karşıtı oluşumların böyle bir oluşumlarla işbirliği yapması mümkün. İsrail'deki şirket dışında birkaç örnek daha mevcut.

Türkiye de seçimlere gidiyor. Uzun zamandır bu tarz siyasi kampanyalar yürütülüyor. Dezenformasyonlar yapılıyor. Bu programlar dezenformasyonun sistematik hale gelmesini sağlıyor. Ülkede seçim sürecine müdahale edebiliyorlar.

ÖRNEKLERLE DEZENFORMASYONUN YAYILMA SÜRECİ

- Bunu nasıl yapıyorlar, örnek verir misiniz?

Programa 4 tane kelime tanımlıyorlar. Bu kelimelerin bir tanesi örneğin devlet başkanının ismi... Programa "Devlet başkanı ile ilgili onlarca olumsuz tweet üret" komutu veriliyor. Saniyeler içerisinde bu tweetler üretiliyor.

Programın bünyesinde 'avatar' dediğimi robot ağlar var. Önceki adıyla bot hesaplar. Hepsine 'Bunları yayın' diye talimat veriliyor. Twitter'da bunlar yayılıyor. Gerçek bir gündemmiş gibi o ülkenin gündemine sokuluyor. Böylece karamala kampanyası başlamış oluyor, kimse bilgiler doğru mu değil mi diye sorgulama yapmıyor. Herkes paylaşmaya başlıyor.

"BU TEHDİT TÜRKİYE İÇİN VAR"
Hatta ve hatta bu avatar programların sahte web ve blog siteleri üzerinden sahte haberler paylaştığı biliniyor. Çok ciddi ve sistematik bir dezenformasyon süreci var burada. Tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de böyle bir tehdit mevcut, birileri uygulayabilir. Dışarıdan veya içeriden birileri bunu kullanabilir.

ABD MÜESSES NİZAMININ ELİNDE: HEPSİ İSTEDİĞİ GİBİ KULLANIYOR
- Propagandaların ve manipülasyonların vazgeçilmez zemini olan Twitter kimin tekelinde?

ABD müesses nizamı... Twitter, Facebook, Instagram gibi platformlar Amerikan devletinin bir aparatı. Twitter ifşalarından şunu gördük, FBI, CIA, NASA, Pentagon... hepsi Twitter'ı istediği gibi kullanabiliyor.

Peki, Twitter merkezli son zamanlarda neler yaşanıyor? "SANA ÖZEL" başlıklı dayatmaya karşı hangi önlemler alınabilir? Ersin Çahmutoğlu madde madde detayları anlattı;

- Ülkemiz seçimlere giderken, neredeyse çoğu kullanıcı hep aynı şikayeti dile getiriyor; Takip etmediğim ve ilgi duymadığım halde bazı siyasi hesaplar ve içerikleri neden sayfama düşüyor? Hatta spor, sanat ve başka alanlardaki hesap ve içerikler de sıkça karşımıza çıkıyor.