Düşman işgali altındaki Anadolu ve Rumeli topraklarında, Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde Kurtuluş Savaşı'nı başlatacak ve Cumhuriyete giden yolda önemli adımlar atılmasını sağlayacak Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 103 yıl önce 23 Nisan'da açıldı. TBMM'nin açılışı, kurtuluş mücadelesinin en önemli safhalarından birisi oldu.
Osmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmasının ardından, Mondros Mütarekesi'ne rağmen ülkenin işgal edilmeye başlanması üzerine Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı.
Amasya Tamimi ile Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararlar, ''ulusun egemenliğini yine ulusun sağlayacağı''nı ortaya koydu.
1919 sonbaharında yapılan seçimlerden sonra Osmanlı Mebusan Meclisi 12 Ocak 1920'de, 168 üyesinden 162'sinin katılımıyla toplandı. Mustafa Kemal, Erzurum mebusu seçilmişti ancak o Ankara'da kaldı. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti yanlısı milletvekillerinin çoğunlukta olduğu bu Meclis, 28 Ocak 1920'de yaptığı gizli oturumda Misakımilli'yi kabul etti.
İstanbul'un 16 Mart'ta işgali ve Milli Mücadele yanlılarının tutuklanmaya başlamaları üzerine milletvekilleri ve aydınlar, Ankara'ya kaçmaya başladı.
Mebusan Meclisi de 18 Mart'ta son kez toplanarak, Meclisin süresiz olarak tatil edilmesini kararlaştırdı.
Mustafa Kemal, 19 Mart 1920'de yayımladığı genelgeyle ''Ankara'da olağanüstü yetkili bir Meclis''in toplanacağını duyurdu.
Genelgede, ''Ulusun bağımsızlığını ve devletin kurtarılmasını sağlayacak önlemleri düşünüp uygulamak üzere ulusça olağanüstü yetki verilecek bir Meclisin Ankara'da toplantıya çağrılması ve dağıtılmış olan mebuslardan Ankara'ya gelebileceklerin de bu Meclise katılmaları'' istendi.
Bu amaçla yapılacak seçimle belirlenen milletvekilleri ile dağıtılan Osmanlı Mebusan Meclisinden kaçarak Ankara'ya gelebilenlerden 84'ü, ilk Mecliste yer aldı. Mustafa Kemal, 22 Nisan 1920'de Büyük Millet Meclisi'nin açılışını duyurduğu genelgesinde ise bundan böyle ''bütün sivil ve askeri makamların ve bütün ulusun emir alacağı en yüksek kat''ın bu Meclis olacağını kaydetti.
23 Nisan 1920'de, Hacıbayram Camisi'nde cuma namazı kılınıp, kurbanlar kesildikten sonra ilk TBMM, İttihat ve Terakki Kulübü olarak yapılan binada açıldı. Cumhuriyete giden yolda büyük adımlar atılmasını sağlayacak Türkiye Büyük Millet Meclisinin 103 yıl önce 23 Nisan'da açılması, Türkiye Cumhuriyetinin kurtuluş mücadelesinin en önemli safhalarından birisi oldu.
MİLLİ İRADE
TBMM, açıldığından bu yana milli iradenin yansımasının simgesi oldu. TBMM'nin ilk Başkanı Mustafa Kemal Atatürk, 1 Mart 1920 tarihinde Meclisin 4. toplantı yılının açılışında da bunun önemine dikkati çekti.
Atatürk'ün sözleri tutanaklara şöyle yansıdı:
"Hep birlikte bakışlarımızı, vicdanımızın merkezi olan millete dikelim. Orada erdemin, vefa ve içten bağlılığın, yenileme arzusunun, egemenlik aşkının ve geleceğin sönmeyen ateşi yanmaktadır. Bu kutsal ateş, kendi içindeki bilgisizlik ve karanlığı yakacak ve bağımsızlığımızın önüne dikilecek olan bütün engelleri yıkacaktır. Efendiler, millet önünde, onun hak ettiği bağımsızlığın önünde, onun layık olduğu gelişme ve yenileme arzusu önünde, her kuvvet ancak milletin irade ve amaçlarına uymak şartıyla yaşayabilir. Milletin irade ve amaçlarına uymayanların talihi hüsrandır, çökmedir.''
Türk milletinin iradesini temsil eden TBMM, bundan tam 103 yıl önce, 23 Nisan 1920'de açıldı. Mustafa Kemal Atatürk, 23 Nisan 1924'te '23 Nisan' gününün bayram olarak kutlanmasına karar verdi. Bu tarihten 5 yıl sonra Atatürk bu bayramı çocuklara armağan etti ve 23 Nisan, ilk defa 1929'da Çocuk Bayramı olarak kutlanmaya başladı. Dünya çocuklarına bayram hediye eden ve bayramı bütün dünya ile paylaşan ilk ve tek ülke Türkiye oldu.
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, her yıl Türkiye'de ve yurtdışındaki temsilciliklerde, bütün kurumlarda, okullarda, evlerde çeşitli etkinliklerle kutlanıyor.
MECLİS, 23 NİSAN GÜNDEMİYLE TOPLANIYOR
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ile TBMM'nin 103. açılış yılı nedeniyle Meclis Genel Kurulu bugün özel gündemle toplanacak. TBMM Genel Kurulu'nda, "Milletin Çocukları Meclisin Çocukları Projesi" kapsamında, 12.00'de "Çocuk Özel Oturumu" düzenlenecek.
Oturuma, depremzede çocukların da yer alacağı 134 çocuk katılacak. Meclis Genel Kurulu ise saat 14.00'te özel gündemle toplanacak. Partilerin milletvekili aday listelerinde yer almayan 328 milletvekili, son kez Genel Kurul'da yer alacak. TBMM'nin açılışının 103. yılı kutlama programı kapsamında, bugün saat 09.00'da TBMM'de Atatürk Anıtı'nda tören düzenlenecek. TBMM Başkanı Mustafa Şentop'un anıta çelenk bırakacağı törende saygı duruşunda bulunulacak, İstiklal Marşı okunacak. Şentop başkanlığındaki heyet, daha sonra 09.15'te Anıtkabir'i ziyaret edecek. Kutlamalar kapsamında Meclis'te, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara Üniversitesi Çocuk Bilim Merkezi ve TÜBİTAK işbirliği ile "Meclis Bahçesi Çocuk Bahçesi ve Bilim Şenliği" etkinliği düzenlenecek. Söz konusu etkinlik 23-26 Nisan tarihlerinde devam edecek. TBMM bahçesinde, farklı temalarda bilim stantları açılacak ve oyun alanları kurulacak. Bilim Şenliği etkinliğine Ankara'da bulunan depremzede çocukların da katılımı sağlanacak. Etkinliği yaklaşık 1000 çocuğun ziyaret etmesi bekleniyor.