Türkiye, dünya ekonomilerinin mali suçlarla mücadeleye uyumunu tespit eden Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF)'ın gri listesinden çıktı.
Singapur'un iki yıl süreyle üstlendiği dönem başkanlığında bu yıl 23-28 Haziran'da 6'ncısı düzenlenen ve Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) bünyesinde faaliyet yürüten FATF Genel Kurulu tamamlandı.
TÜRKİYE GRİ LİSTEDEN RESMEN ÇIKTI
OECD'nin açıklamasına göre, FATF Genel Kurulu iki ülkeyi "gri liste" olarak tabir edilen "artırılmış izleme sürecinden" çıkardı.
Genel Kurul, daha önce karşılıklı değerlendirmeler sırasında tespit edilen stratejik karapara aklama ve terörün finansmanıyla mücadelede (AML/CFT) eksikliklerini giderme konusunda kaydettikleri ilerlemeden dolayı, Türkiye ve Jamaika'yı tebrik etti.
Genel Kurul, Türkiye ve Jamaika'nin artık FATF'ın artırılmış izleme sürecine tabi olmayacağına karar verdi.
Bir hafta süren FATF Genel Kurul toplantılarına 200'ün üzerinde hükümet ve Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu, INTERPOL ve Egmont Mali İstihbarat Birimleri de dahil olmak üzere gözlemci kuruluşları temsil eden delegeler katıldı.
FAFT yaptığı açıklamada, "Türkiye'nin ilerlemelerini memniyetle karşılıyoruz" ifadelerini kullandı.
BAKAN ŞİMŞEK SİNGAPUR'DAN PAYLAŞTI: BAŞARDIK
FATF'ın kararını duyurduğu Singapur'da bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek karadan önce paylaşım yaparak Türkiye'nin gri listeden çıktığının sinyalini verdi.
Sosyal medya üzerinden "Başardık" ifadelerini kullananan Şimşek bir de Türk bayrağı paylaştı.
FATF KARARINDA 8 BAŞLIK
FATF'ın Türkiye'nin gri listeden çıktığına ilişkin karar metninde sekiz başlık yer aldı.
İlk başlıkta mali istihbarat biriminde, yüksek riskli sektörlerin kara para aklama/terörizmin finansmanıyla mücadele uyumluluğunun denetlenmesine daha fazla kaynak ayrılması ve genel olarak yerinde denetimlerin artırılması konusunda ilerleme sağlandığı belirtildi.
İkinci olarak özellikle kayıt dışı para transferi hizmetleri ve Döviz büroları için ve yeterli, doğru ve güncel gerçek sahiplik bilgisi gereklilikleri ile ilgili olarak kara para aklama/terörizmin finansmanı ile mücadele ihlalleri için caydırıcı yaptırımlar uygulanması konusuna vurgu yapıldı.
Takip eden maddede kara para aklama soruşturmalarını desteklemek için mali istihbarat kullanımının geliştirilmesi ve mali istihbarat birimi tarafından proaktif yayılımların artırılması konusundaki ilerleme gösterildi.
Daha karmaşık kara para aklama soruşturmaları ve kovuşturmaları yürütmek de FATF'ın dikkat çektiği maddelerden biri oldu.
Suçtan kaynaklanan varlıkların geri alınması ve terörizmin finansmanı davalarının takibinden sorumlu makamlar için net sorumluluklar ve ölçülebilir performans hedefleri ve ölçütler belirlemek ve risk değerlendirmelerini güncellemek ve politikayı bilgilendirmek için istatistikleri kullanmak da FATF'ın karar metninde yazdığı unsurlardan biri oldu.
Terörizm davalarında daha fazla mali soruşturma yürütmek, BM tarafından belirlenmiş gruplarla ilgili terörizmin finansmanı soruşturmalarına ve kovuşturmalarına öncelik vermek ve terörizmin finansmanı soruşturmalarının finansman ve destek ağlarını belirleyecek şekilde genişletilmesini sağlamak konusunda da ilerleme sağlandığı belirtildi.
FATF'ın BM Güvenlik Konseyi'nin 1373 ve 1267 sayılı kararları kapsamındaki hedefli mali yaptırımlara ilişkin olarak, Türkiye'nin risk profiline uygun olarak, BM tarafından belirlenmiş gruplara ilişkin yurt dışı talepleri ve yurt içi atamaları takip etmek konusunda da eksikliklerin giderilmesi konusunda ilerlemeye vurgu yapıldı.
Son olarak kararda terörün finansmanı için kötüye kullanılmalarını önlemek amacıyla kâr amacı gütmeyen kuruluşların gözetimine yönelik risk temelli bir yaklaşım uygulamak, sektördeki çok çeşitli kâr amacı gütmeyen kuruluşlara erişim sağlamak ve geri bildirimlerini almak, uygulanan yaptırımların herhangi bir ihlalle orantılı olmasını sağlamak ve denetimin kâr amacı gütmeyen kuruluşların bağış toplama gibi meşru faaliyetlerini aksatmamasını veya caydırmamasını sağlamak için adımlar atmak konusundaki gelişmelere dikkat çekildi.
BAKANLIKTAN FATF KARARINA İLİŞKİN AÇIKLAMA: SİSTEME GÜVEN ARTACAK
Hazine ve Maliye Bakanlığı da karar sonrası açıklama yaptı.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) bugünkü toplantısında ülkemiz Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Mehmet Şimşek tarafından temsil edilmiştir. Atılan doğru adımlar sayesinde Türkiye gri listeden çıkarılmıştır. Ülkemize ve milletimize hayırlı olsun.
Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Adalet, İçişleri ve Dışişleri Bakanlıklarımız başta olmak üzere tüm kamu ve özel sektör paydaşlarımızın katkısıyla elde edilen bu sonuç, finansal sistemimize güveni daha da artırarak program hedeflerine ulaşmamızı kolaylaştıracaktır.
Bu sürece katkı sağlayan tüm kurum ve kuruluşlara teşekkür ediyoruz.
Türkiye terörizmin finansmanı ve kara paranın aklanmasıyla mücadelesini bundan sonra da uluslararası standartlarla tam uyum içinde kararlılıkla yürütecektir.
Bu çerçevede, MASAK ve diğer kurumların idari ve teknik kapasitesi daha da güçlendirilecek; gerektiğinde yasal ve idari düzenlemeler aynı hassasiyetle hayata geçirilecektir."
CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI CEVDET YILMAZ: KAYNAK GİRİŞİ HIZLANACAK
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz karara ilişkin yaptığı açıklamada, "Kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanının engellenmesine yönelik tamamlamış olduğumuz eylem planı sayesinde, Türkiye bugün gri listeden çıkmıştır. Bu gelişme ile birlikte uluslararası yatırımcıların ülkemizin finansal sistemine olan güveni daha da güçlenmiştir. Kararın, hem finans sektörümüz hem de reel sektörümüz açısından son derece olumlu sonuçları olacaktır. Türkiye'nin gri listeden çıkmış olması, uluslararası kaynak girişini hızlandıracak ve borçlanma maliyetleri üzerinde pozitif etki yaratacaktır. Ülkemize yönelik sermaye akışının ivmelenmesiyle Türk lirası varlıklara olan ilginin artması, dezenflasyon sürecini de hızlandıracaktır. Hazine ve Maliye Bakanlığımız başta olmak üzere, bu süreçte emeği geçen tüm kurum ve kuruluşlarımıza teşekkür ediyoruz." ifadelerini kullandı.
İÇİŞLERİ BAKANI ALİ YERLİKAYA: MÜCADELEMİZ SÜRECEK
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, "Ülkemizin "Gri Liste"den çıkmasında emeği olan herkese teşekkür ediyorum. Başta terör ve o hainlerin finansmanına yönelik olmak üzere, organize suç örgütleriyle, zehir tacirleriyle, göçmen kaçakçılığı organizatörleriyle, kara para aklayan suç odaklarıyla mücadelemizi kararlılıkla sürdürmeye devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.
BAKAN BOLAT: UYGULANAN POLİTİKALARIN BAŞARISI
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkiye'nin, FATF'ın gri listesinden çıkarılmasına ilişkin sosyal medya hesabından paylaşımda bulundu.
Uygulanan ekonomi politikalarının, Türkiye'nin uluslararası alandaki güvenirliliğini ve ekonomik istikrarını pekiştirmeye devam ettiğini belirten Bolat, "Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından 3 yılda bir açıklanan gri listeden çıkarılmış olmak, uyguladığımız politikaların başarılı olduğunun göstergelerinden biri oldu. Kararlılıkla uyguladığımız politikalar, ihracatta yakaladığımız ivme, ithalatı ve dış ticaret açığını etkili ticaret politikaları tedbirleriyle azaltmamız ve uyguladığımız reformlar, ülkemizi her geçen gün daha da ileri taşımakta ve Türkiye'nin küresel ekonomik sistemdeki yerini sağlamlaştırmaktadır." değerlendirmesinde bulundu.
KARAR İLE NE DEĞİŞECEK?
Uluslararası yatırım fonlarının büyük bir kısmı yasal düzenlemeler nedeniyle gri listedeki ülkelere yatırım yapamıyor.
YATIRIM GELECEK
Gri listeden çıkış halinde bu fonların Türkiye'ye yatırım yapabilmeleri mümkün olacak.
Ayrıca gri listede yer almanın sınır ötesi işlemlerin kısıtlanması ve kredi alınmasını zorlaştırıcı etkileri de bulunuyor.
BORSA VE TL VARLIKLARI DEĞERLENECEK
Gri listeden çıkmamızla birlikte Borsa'da olumlu seyir yükselecek. IMF araştırmaları gri listeden çıkılmasıyla TL varlıklarının değer kazanacağını ön görüyor.
Sermaye akışının hızlanmasıyla beraber Türk Lirası'nın değerlenmesi enflasyonla mücadelede de büyük etki yaratacak.
"YABANCI SERMAYE GELİŞİ KOLAYLAŞACAK"
Takvim Gazetesi Ekonomi MüdürüFaruk Erdem de konuya ilişkin A Haber ekranlarında değerlendirmelerde bulundu. Erdem Türkiye'ye yabancı sermaye akışının kolaylaşacağını söyledi.
Erdem şu ifadeleri kullandı:
"Bu bir imaj meselesidir. O kurulun tavsiyelerine uyma mecburiyeti yok ama bir imaj söz konusu. Yanabcı yatırımcılar tek başına buna bakmıyor ama ilgilendiği konulardan bir tanesidir. Gri listeden çıkıyor olmak önemli. Bu listede olan ülkelerin sermeye girişlerinin azaldığı görülüyor. Gri listeden ülkelerde ise arttığı görünüyor. Yabancı sermayenin gelişini olumlu yönde etkiliyor. MASAK yasa dışı paraya karşı ciddi bir mücadele veriyor.
Kripto para ile ilgili düzenleme de Meclis'ten geçti. Kripto paralar da suçun finansmanında kullanılan bir yöntemdi. Onlar da SPK'nın denetimine girdi. Hapis cezaları getirildi. Önemli adımlar atıldı. İşte tüm bu hamleleri yapıyor olmak yabancı sermayenin gelişini kolaylaştıracak."
"TÜRKİYE BAŞARDI"
AB Capital Genel Müdür Yardımcısı Üzeyir Doğan ise Mehmet Şimşek'in, açıklamalarını yorumladı.
Doğan, "Evet bence bu iş tamamlandı. Bakan Mehmet Şimşek'in Singapur'da tam da gri liste konuşurken başka bir şeyi ima ederek tek kelimelik mesaj göndermesi mümkün değil. Bence artık başardık. Gri listeden çıkmış olduğumuz aslında ilan edildi. Tebrik etmek lazım gerçekten bunun üzerinde uzun süredir çalışılıyordu. Önemli bir adım. 2021 yılında Türkiye bu listeye girmişti. Gri liste ama ekonomi üzerinde kara bulutlar estiren bir durum. Gri listeden çıkılmış olması elbette uluslararası sermaye açısından önemli olacaktır. Türkiye ciddi şekilde çalışma yürüttü. Bakan Şimşek de bu çabanın görünmezden gelinmemesi gerektiğinin altını çizdi. Türkiye bunu sonunda başardı." dedi.
"TL'YE İLGİ ARTACAK"
Sabah Yazarı Dilek Güngör de bugün kaleme aldığı köşe yazısında konuya dikkat çekti.
Güngör şunları söyledi:
"Biliyorsunuz, dünya ekonomilerinin mali suçlarla mücadeleye uyumunu tespit ediyor FATF… Kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadelede yapılanlara bakıyor. 1989'da OECD bünyesinde kurulan bir örgüt… Dünyada 200'den fazla ülke FATF tavsiyelerine uyacağını taahhüt etmiş durumda… Türkiye 1991'de üye oldu. Ülkelerin FATF tavsiyelerine uyup uymama mecburiyeti yok. Ama uyarlarsa da dış yatırımcı nezninde imajları düzeliyor. Bu da yabancı yatırımcı açısından önemli bir gösterge oluyor.
Türkiye'yi 2021'de gri listeye almışlardı. Gri listeden çıkmak için bir ülkenin FAT ile üzerinde mutabakata vardığı eylem planını tamamlaması gerekiyor. Türkiye de çok uzun zaman önce eylem planındaki 40 standardın 39'unu tamamladı.
FATF, en son Şubat'taki genel kurulda 2021'den beri izledikleri Türkiye'nin eylem planını tamamladığına hükmetti. Dolayısıyla teknik olarak gri listeden çıkış için bir engel kalmamış durumda...
Tabii siyasi bir karar çıkmazsa!
Neden böyle diyorum?
Zira kurulda kararlar oybirliği ile alınıyor. Geçmişte listeye neden aldıklarını biliyoruz. Ekonomi yönetimi Türkiye'nin gri listeden çıkmasını bekliyor. Umarım da olur…
Peki gri listeden çıkılırsa ne olacak?
Yabancı yatırımın akışı hızlanacak. Yabancı yatırımcı sadece bu listeye mi bakıyor?
Elbette hayır…
Ama bu bir referans oluyor.
Şöyle bir örnekleme yapayım. IMF'nin 2021'de yayımlanan bir çalışma raporu var. 2000 ile 2017 yılları arasında gri listede yer alan 89 yükselen ve gelişmekte olan ülkeyi incelemişler.
Gri listeye alınan ülkelerde sermaye girişlerinin ortalama olarak GSYH'nin yüzde 7.6'sı, doğrudan yabancı yatırımın ise yüzde 3 oranında azaldığını ortaya koyuyor. Dolayısıyla gri listeden çıkmamız durumda TL varlıklara yabancı ilgisinin artması söz konusu olacak.
Genel Kurul'un tamamen siyasi saikle hareket etmesi durumunda ise Sermaye Piyasası Kurulu'nun son dönemde borsada yaşanan yabancı hareketini mercek altına alması gerekecek!"
FATF NEDİR NASIL ÇALIŞIYOR?
Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – "FATF"), 1989 yılında suç gelirlerinin aklanması, terörizmin finansmanı ve kitle imha silahlarının finansmanının önlenmesi amacıyla, İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı (Organization for Economic Co-operation and Development – "OECD") tarafından kurulan bir organizasyondur.
Otuz yılı aşkın bir süre önce G7'nin girişimiyle kurulan Paris merkezli FATF'ın ABD ve Çin'in yanı sıra Avrupa Komisyonu ve Körfez İşbirliği Konseyi'nin de aralarında bulunduğu yaklaşık 40 üyesi bulunuyor.
GRİ LİSTE NEDİR?
Grup, gri liste ve kara liste aracılığıyla uyumlu olmayan ülkelerdeki yatırımları caydırarak kara para aklama ve terörün finansmanıyla mücadele etmeyi amaçlıyor.
Gri liste tanımlamasından kaçınmak için, FATF üyelerinin önemli bir çoğunluğunun bir ülkenin değerlendirme döneminin başlamasından bu yana yeterli ilerleme kaydettiği konusunda hemfikir olması gerekiyor.
PİYASALARIN TEPKİSİ
Peki piyasaların karara ilk tepkisi ne oldu? İşte Altın, dolar ve euro'nun yönü...
