takvim.com.tr
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) dün(1 Ağustos) büyük bir "takas" operasyonunu başarıyla gerçekleştirdi.
7 ÜLKE 26 KİŞİ
MİT'in hakemliğinde ABD, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç, Rusya ve Belarus cezaevlerinde bulunan 26 kişinin karşılıklı değişimi gerçekleştirildi.
Ankara'da gerçekleşen takas operasyonu kapsamında ABD'den iki, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya'dan birer uçak olmak üzere 7 uçak ile 26 kişi Türkiye'ye nakledildi.
Tarihi takas Ankara'da gerçekleştirildi
Operasyon kapsamında ikisi çocuk 10 kişinin Rusya'ya, 13 kişinin Almanya'ya, 3 kişinin de ABD'ye nakli sağlandı.
KRİTİK İSİMLER TAKAS EDİLDİ
Operasyonda takas edilenler arasında The Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich, ABD'li eski Deniz Piyadesi Paul Whela, Almanya vatandaşı paralı asker Rico Krieger, Rus muhalif İlya Yashin, Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) subayı Vadim Krasikov öne çıkıyor.
Takas anlaşmasının nihai hedefinin ABD açısından Paul Whelan, Rusya açısından ise Vadim Krasikov'un serbest bırakılması olduğu öğrenildi.
Rusya'daki mahkumlar takas için Ankara'ya götürülmek üzere Moskova'daki Vnukovo Uluslararası Havalimanı'nda uçağa bindirildi
BIDEN VE PUTİN'DEN BAŞKAN ERDOĞAN'A TEŞEKKÜR
MİT'in bu tarihi başarısının ardından Türkiye'ye teşekkür eden ABD Başkanı Joe Biden, "Müttefikimiz Türkiye'ye çabaları için minnettarım" dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de MİT'in başarılı takas operasyonu için Başkan Recep Tayyip Erdoğan'a teşekkürlerini iletti.
TARİHİ OPERASYONUN ARKA PLANI
Peki tarihi operasyonun arka planında neler yaşandı? MİT bu kritik süreci nasıl yönetti? Kimler Türkiye'den yardım istedi?
Süreç, 16 Haziran 2021'de Cenevre'de gerçekleşen ABD-Rusya zirvesinde başladı. Burada bir araya gelen ABD Başkanı Joe Biden ve Rusya lideri Vladimir Putin, iki ülke arasındaki mahkûm sorunlarıyla ilgili istihbarat teşkilatları arasında diyalog hattı kurulması konusunda anlaşmaya vardı. ABD sürecin en başında 2018'de Rusya'da casusluk suçlamasıyla tutuklanan Paul Whelan'ın serbest bırakılmasını amaçlıyordu. Washington yönetiminin elinde Whelan'a karşı Rusya'yı takasa ikna edebilecek bir tutuklu ise yoktu. Aralık 2022'de Slovenya'da iki Rus casusun tutuklanması, ABD yönetimini harekete geçirdi ve CIA Rusya'ya Whelan karşılığında iki casusun takasını teklif etti ama Rusya reddetti.
ABD savunma ve dışişleri yetkilileri, Dışişleri Bakanı Antony Blinken'a küçük çaplı bir takas yerine birçok ismin dahil edileceği bir anlaşmanın Rusya'dan olumlu karşılık bulabileceğini raporladı ve Blinken bu konuyu Mart 2023'te Biden'a aktardı. Bu sırada Rusya'nın WSJ muhabiri Evan Gershkovich'i ajanlık suçlamasıyla tutuklaması, sürecin daha da zorlaşmasına neden oldu.
Olaf Scholz
PUTİN ISRARLA KRASİKOV'U İSTEDİ
Washington, Whelan'ın serbest bırakılması için çaba sarf ederken, Kremlin'in amacı ise 2019'da Berlin'de Çeçen lider Selim Han Hangoşvili'yi öldürdüğü gerekçesiyle müebbet hapse çarptırılan Vadim Krasikov'u geri almaktı. Putin'in Krasikov'u hem arkadaşı olarak hem de Almanya'daki dava sürecinde ağzını sıkı tuttuğu için görevini yerine getiren sembol bir isim olarak görmesi nedeniyle serbest bırakılmasına önem verdiği belirtiliyor. ABD'li yetkililer, Almanya'ya Rus muhalif lider Aleksey Navalni'yi de içeren bir takas anlaşmasında Krasikov'un serbest kalması teklifini yaptı.
Putin'in "olmazsa olmaz" diye şart koştuğu Krasikov, Alman ve ABD basınında "Hitman" ve "Bad Dude" olarak adlandırılıyor. Almanya'da müebbet hapse mahkûm edilmişti.
Putin'in teklifinin ardından Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile bir dizi görüşme yapıldı.
Kasım 2023'te ABD'nin başmüzakerecisi Roger Cartens, İsrail başkenti Tel Aviv'de Rus oligark Roman Abramoviç ile bir araya geldi ve Putin'in Krasikov-Navalni takasına açık olup olmayacağını sordu. Kremlin bu formüle yeşil ışık yaktı. Rusya'da tutuklu Navalni'nin 16 Şubat'taki ani ölümü anlaşmayı yine çıkmaza girme noktasına getirdi. Ancak ABD tarafı anlaşmaya Navalni'nin ekibinden siyasi tutuklular ve muhalif siyasetçi Vladimir Kara-Murza'yı dahil ederek Berlin'i ikna etti. 7 Haziran'da Scholz'un onayladığı anlaşma taslağı 25 Haziran'da CIA tarafından bir Ortadoğu başkentindeki toplantıda Rus istihbaratı FSB'ye iletildi.
Putin ve Vadim Krasikov.
TÜRKİYE BÜYÜK ROL OYNADI
Anlaşma ayrıca Rus casusların tutuklu bulunduğu Slovenya, Norveç ve Polonya'dan taahhütler gerektiriyordu. ABD Başkanı Joe Biden, anlaşmanın bu tarafındaki son onayı da 21 Temmuz'da seçimlerden çekildiğini açıklamadan 2 saat önce Slovenya Başbakanı'nı arayarak aldı. Tüm bu çetrefilli süreçte Türkiye büyük bir rol oynadı.
ABD, Rusya ve Almanya Türkiye'den yardım istedi. Türkiye'nin özellikle Rusya-Ukrayna savaşında adil ve yapıcı bir politika izlemesi, uluslararası alanda barış ve istikrarın sağlanması için attığı adımlar, geçmişte yapılan takas operasyonlarında Türkiye'nin arabuluculuktaki başarıları taraflar arasında iş birliği için Türkiye'yi tercih etmelerinde etkili oldu.
Putin takas sonrası Rusya'ya dönenleri Havalimanında karşıladı
BAŞKAN ERDOĞAN ONAY VERDİ
Türkiye'nin arabuluculuk deneyimine güvenen tarafların teklifi ve Başkan Erdoğan'ın onayı ile Milli İstihbarat Teşkilatı, takas operasyonu için başat rolü üstlendi.
ABD Başkanı Joe Biden, Milli İstihbarat Teşkilatı'nın yönetiminde Ankara'da yapılan takas operasyonunun ardından ABD'ye dönen 3 ismi Andrews Hava Üssü'nde karşıladı
MİT'İN TELEFON TRAFİĞİ
MİT'in üst düzey yetkilileri, tarihe geçen bu operasyonun gerçekleşmesi öncesinde taraflar ile sık sık bir araya geldi. Süreç içerisinde MİT Başkanı İbrahim Kalın da birçok kez muhatapları ile hem yüz yüze hem de telefon görüşmeleri yaptı.
Tarafların, takasa ilişkin çekince, anlaşmazlık ve talepleri de yine MİT'in adil ve yapıcı çözümleri sayesinde aşıldı. Takas operasyonunun her adımı MİT'in kontrolünde ilerledi.
Operasyon için müzakereler son ana kadar devam etti. Operasyon anında bile taraflar arasında oluşan anlaşmazlıklar, MİT'in sağladığı soğukkanlı ve başarılı istihbarat diplomasisi ile yönetildi.
Tarihi takas operasyonu MİT koordinesinde gerçekleşti
ADIM ADIM TAKAS OPERASYONU
MİT'in, taraflar arasında her türlü anlaşmayı sağlaması sonrasında operasyon için düğmeye basıldı. 1 Ağustos sabahının ilk saatlerinde MİT, takasın gerçekleştirileceği Ankara Esenboğa Havalimanı'nda gerekli güvenlik önlemlerini aldı. Esenboğa Havalimanı, hayatın olağan akışını bozmayacak şekilde operasyon için hazır hale getirildi.
Tarihi takas operasyonu MİT koordinesinde gerçekleşti
MİT'in koordinesindeki takas operasyonu saat 16:05'te Slovenya'dan gelen ilk uçağın tekerinin piste değmesi ile başladı.
SÜRECİN TAMAMINI MİT YÖNETTİ
Slovenya uçağın ardından sırasıyla Norveç, Rusya, Almanya ve ABD'den gelen uçakların alana inmesi ile takas aşamasına geçildi. Operasyon boyunca takası yapılacak 26 kişinin güvenliği ön planda tutuldu.
ABD Başkanı Joe Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Milli İstihbarat Teşkilatının (MİT) yönetiminde Ankara'da yapılan takas operasyonuyla ABD'ye dönen kişileri havalimanında karşıladı.
Operasyonun herhangi bir sebeple bozulmaması için sürecin tamamını MİT yönetti. Önce Rusya'nın teslim alacağı 10 kişi uçaklardan indirildi. Ardından Rusya tarafı teslim edeceği 16 kişinin uçaktan intikalini sağladı.
ABD Başkanı Joe Biden X sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımda Rusya'da tutuklu bulunan Amerika vatandaşlarının ülkelerine geri dönüş yolculuğundan görüntü paylaştı.
MİT'in gözetiminde tarafların "karşılıklı teyit" işlemlerinin tamamlanması ve sağlık kontrollerinin yapılmasının ardından 10 kişi Moskova'ya dönecek Rus uçağına, 3 kişi Washington'a dönecek ABD uçağına, 13 kişi de Almanya uçağına aktarıldı. Üç uçağın tekerlerinin pistten ayrılması ile MİT'in tarihe geçen takas operasyonu başarılı bir şekilde sona erdi.
