Söz konusu durum, Türkiye'nin siber vatanda ulusal güvenliğine ve dijital egemenliğine yönelik bir tehdit olarak görülmüş ve bu nedenle Instagram'a erişim engeli getirilmiştir. Instagram ülkemizin yasalarına ve mahkeme kararlarına uyana kadar kapalı kalacak. Instagram'ın ihlallerine ve Türkiye'nin önlemlerine ilişkin TRDiplomacy hesabı tarafından detaylı bir infografik hazırlandı.
SİBER VATANIN KORUNMASI
Siber vatan, ulusal güvenliğimizin dijital boyutudur. Dijital sınırlarımızı korumak, fiziksel sınırlarımızı korumak kadar önemlidir. Instagram, bu dijital sınırları ihlal ederek Türkiye'nin siber güvenliğini tehdit etmiştir.
TÜRK KULLANICILARINA SANSÜR
Instagram, Türk kullanıcılarının içeriklerine keyfi sansür uygulayarak ifade özgürlüğünü kısıtlamaktadır. Bu, demokratik hakların ihlalidir ve kabul edilemez.
DEVLET KURUMLARININ TALEPLERİNE YANIT VERMEME
Devlet kurumlarımız, Instagram'dan belirli taleplerde bulunmuş, ancak platform bu talepleri görmezden gelmiştir. Yasalarımızın gerekliliklerine uymayan her platform gibi, Instagram da erişime kapatılmıştır. Yasa İhlalleri Instagram, Türkiye Cumhuriyeti'nin yasalarına uymamaktadır. Dijital platformların yasalara uyması zorunludur. Kurallara uyulmadığında, gerekli yaptırımlar uygulanır.
KAMU GÜVENLİĞİ
Instagram, kamu güvenliğini tehlikeye atacak içerikleri yaymasına izin vermektedir. Ulusal güvenliğimizi tehlikeye atan bu tür İçeriklerin yayılmasını önlemek için erişim engeli uygulanmıştır.
ULUSLARARASI STANDARTLARA UYUMSUZLUK
Instagram, uluslararası dijital platform standartlarına ve Turkiye'deki yasal düzenlemelere uyum göstermemektedir. Bu nedenle, ulusal çıkarlarımızı korumak adına erişime kapatılmıştır. 87. Dijital Bağımsızlık Dijital bağımsızlığımızı korumak, dış güçlerin ve platformlann keyfi uygulamalarına karşı bir duruş sergilemeyi gerektirir. Instagramin, Türk devletinin yasal düzenlemelerine uymaması, dijital bağımsızlığımıza bir tehdit olarak görülmektedir.
YASALARA UYUM
Instagram'a erişim, platformun Türkiye Cumhuriyeti'nin yasalarına uygun hareket etmesi durumunda tekrar sağlanacaktır. Kurallara uymayan hiçbir platforma müsamaha gösterilmeyecektir. Sonuç Instagram'in erişime kapatılması, ulusal güvenlik ve dijital bağımsızlığımızın korunması adına alınmış bir karardır. Bu adım, vatandaşlarımızın dijital haklarının ve güvenliğinin korunmasını hedeflemektedir. Dijital platformlar, Türkiye'nin yasalarına uymak zorundadır ve bu kurallara uymayan platformlar için gerekli önlemler alınacaktır. Devletin egemenliğine karşı işlenen bir suça devletin sessiz kalması olası değildir.
BATI'DAKİ DÜZENLEMELER VE SOSYAL MEDYA PLATFORMLARININ TÜRKİYE'DEKİ İHLALLERİ
Başta dezenformasyon olmak üzere telif hakkı ihlali, cinsel istismar, önyargı terörizm ve şiddet içeren paylaşımlar, pek çok ülkenin ortak sorunu olarak görülüyor. Dünya genelinde birçok ülke, sosyal medyadaki ihlalleri kanunlar, düzenlemeler ve denetleyici komisyonlar eliyle minimum düzeyde tutmaya çalışıyor.
AB VE ABD'DE SOSYAL MEDYA DÜZENLEMELERİ
1. AB Ülkeleri
Dijital Hizmetler Yasası
AB'nin Dijital Hizmetler Yasası Ağustos 2023'te yürürlüğe girdi.
Yasa, teknoloji şirketlerini dijital içerideri daha sık izlemeye zorlayarak Avrupal kullanıcılan yanlış bilgilerden ve nefret söyleminden korumayı amaçlıyor.
Alibaba, Amazon, Apple AppStore, Booking.com, Facebook, Google Play. Google Maps, Google Shopping, Instagram, Linkedin, Pinterest, Snapchat, TikTok, X, Wikipedia, YouTube, Zalando, Bing ve Google gibi büyük teknoloji şirketleri yasa kapsamında yer alıyor.
Şirketlerin ilave yükümlülüklere tabi tutulduğu bazı alanlar:
Dezenformasyonu sınırlama
Yasa dışı içeriği hızla kaldırma
Reşit olmayanları daha fazla koruma
Dış denetime tabi tutulma
Algoritma ve reklam seçimi konusunda şeffaflık
Platformların kurallara uyumları AB tarafından sıkı biçimde denetlenecek.
Kurallara uymayan platformiar, küresel cirolarının %6'sına kadar para cezasına çarptınlabilecek.
İhlalleri sürdüren platformların AB ülkelerindeki faaliyetleri sonlandırılabilecek.
Büyük dijital şirketler, hizmetlerinin hüküm ve koşullarını faaliyet gösterdikleri ülkenin dilinde, anlaşılabilir ve sade bir dille sunacak.
AB Mayıs 2023'te, Facebook, instagram gibi uygulamaların sahibi Meta'nın kullanıcı verilerinin doğru kullanılmadığı gerekçesiyle 2 milyar euro ceza kesti.
Dijital Hizmetler Yasası Sonrası Şirketlerin Aldığı Önlemler
Facebook ve Instagram, mevcut içerik raporlama araçlarına erişimi kolaylaştırma karan aldı.
Amazon şüpheli ürünlerin bildirilmesi için yeni bir kanal açtı.
TikTok da kullanıcıların zararı videolan bildirmeleri için platforma yeni bir seçenek ekleyerek bu raporlan inceleyecek yeni bir uzman ekip kurdu.
Facebook, Instagram, TikTok ve Snapchat kullanıcılara profillerine uygun içerik önerilerini kapatma seçeneği de tanidi.
Google, içeriklerin denetlemesine ilişkin daha fazla "görünürlük sağladı ve kullanıcıların şirketle iletişim kurması için yeni seçenekler ekledi.
Snapchat ve TikTok, çocuklar gibi hassas kategorideki kullanıcıların reklamlarla hedef alınmasını engelleyecek düzenlemeler getirdi.
Wikipedia, şüpheli kullanıcılar ve içerikler hakkında daha fazla bilgi sağlamak için bazı politikalarında ve kullanım koşullannda küresel çapta değişiklik yapacağını açıkladı
Snapchat, yasa dışı içeriğin veya kuralları ihlal eden hesapların bildirilmesine yönelik yeni raporlama ve itiraz sürecini küresel çapta uygulamaya koyma karan aldı.
DANİMARKA
Danimarka Savunma Bakanlığı, ağır güvenlik endişeleri nedeniyle Tiktok'un resmi birliklerde kullanımını yasakladı. (6 Mart 2023)
İSVEÇ
İsveç Savunma Bakanlığı, kullanıcı bilgilerinin işlenmesi ve Çinli ByteDance şirketi hakkındaki güvenlik endişeleri nedeniyle Tik Tok'u yasakladı.
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ
İletişim Uygunluk Yasası İletişim Uygunluk Yasası 1996'da onaylandı.
Bu yasa, çocuk istismarı ve terörizm gibi yasa dışı içeriklerin kaldırılması konusunda ciddi yaptırımlar ve para cezalan uygulanmasını sağlıyor.
Çevrimiçi Sansürü Önlemeye İlişkin Kararname
Mayıs 2020 de imzalandı.
Sosyal medya platformları, 3. kişilerin yaptığı paylaşımlardan hukuken sorumlu tutuldu.
Dezenformasyon saldırılanını önlemek amacıyla iç Güvenlik Bakanlığına bağlı Dezenformasyon Yönetim Kurulu oluşturuldu. (Nisan 2022)
Florida eyaletinde 14 yaş altı çocukların sosyal medyaya erişimini kısıtlamayı amaçlayan yasa tasarısı çıkarıldı (Mart 2024)
1 Ocak 2025'te yürürlüğe girecek
Federal ticaret komisyonu 1914 yılında kuruldu.
Komisyon, büyük teknoloji şirketlerini ve diğer büyük oyuncuların piyasadaki davranışlarını denetleyerek plyasa rekabetini ve tüketici haklarını koruyor.
Bu bağlamda komisyon, son yıllarda birçok büyük şirkete karşı dava açtı.
Meta: Rekabeti bozma ve kullanıcı verilerini kötüye kullanma suçlamasıyla dava açtı. (2020)
Google: Şirkete karşı büyük bir rekabet davası açan komisyon, Google'in arama motoru pazarında hakimiyetini kötüye kullandığını ve reklam hizmetlerini rakiplerin önüne geçirecek şekilde manipüle ettiğini iddia etti. (2020)
TikTok: Çocukların Çevrimiçi Gizliliğini Koruma Yasası'na (COPPA) aykın hareket ettiği gerekçesiyle dava açtı. (2021)
Amazon: Tüketicilerin yanıltıc uygulamalaria yönlendirildiği ve şeffaflık sağlanmadığı gerekçesiyle bir dava açtı. (2023)
CEZA ÖRNEKLERİ VE YAPTIRIMLAR
Google, milyonlarca Apple kullanıcısının kişisel ayarlarını kullanıcılardan habersiz değiştirmesi gerekçesiyle 22 milyon dolar ceza aldı. (2012)
Facebook'a kişisel verilerin uygunsuz kullanımı nedeniyle 5 milyar dolar para cezası verildi. (Temmuz 2019)
Çocuklara reklam sattığı tespit edilen YouTube'a "çocuk hakları ihlalinden 170 milyon dolar ceza verildi. (Eylül 2019)
725 MİLYON DOLARLIK CEZA!
Üçüncü tarafların, kullanıcıların kişisel bilgilerine erişmesine izin vermekle suçlanan Meta Platforms inc, konuyla ilgili davanın kapanması için bugüne kadarki en yüksek meblağ olan 725 milyon dolar cezayı ödemeyi kabul etti. (Aralık 2022)
Meta'nın sahibi Mark Zuckerberg, ABD Senatosu'ndaki "sosyal medyanın çocuklar üzerindeki etkisinin" konuşulduğu oturumda, çocuklarının sosyal medyadan zarar gördüğünü söyleyen ailelerden özür diledi. Zuckerberg ile birlikte TikTok, Snap, X ve Discord şirketlerinin üst yöneticileri de her iki partiden senatörler tarafından yaklaşık 4 saat boyunca sorgulandı (Şubat 2024) birçok büyük şirkete karşı dava açtı.
İNGİLTERE
Çevrim içi Güvenlik Yasası kabul edildi. (Eylül 2023)
Yasanın kapsadığı sosyal medya suçları:
Çocuklara yönelik zorbalık ve cinsel istismar
Terörist materyal paylaşımı
İntiharı teşvik eden paylaşımlar.
Yetişkinlere ciddi fiziksel veya psikolojik zarar verebilecek paylaşımlar (aşı karşıtı söylem vb.)
Dezenformasyonla Mücadele Yasası uygulanmaya başladı (Mart 2022)
Sosyal medya şirketleri, kasıtlı olarak yayılan yanlış ve yalan içeriklerin kaldırılmasından sorumlu tutuldu.
Sorumluluğunu yerine getirmeyen platformlara, 18 milyon sterlin ya da yıllık küresel gelirlerinin %10'una kadar (hangisi daha yükserse) para cezas verilecek.
Yasaya uymayan platformlar tamamen engellenebilecek.
Platform yöneticilerine yönelik cezalar kinci bir düzenlemeyle hayata geçirilecek.
NORVEÇ
Norveç parlamentosu Mart 2023'te Tik Tok'u hükümet çalışanlanının iş cihazlanndan yasakladı.
Gerekçe olarak "Rusya ve Çin in, Norveç'in güvenlik çıkarlan açısından başlıca risk faktörleri olması gösterildi.
Norveç Parlamentosu, iş cihazlannda Telegram kullanımını da yasakladı. (23 Mart 2023)
AVUSTRALYA
Çevrimiçı güvenlik yasalarını daha geniş ve çok daha guçlü hale getirmek amacıyla bir Çevrimiçi Güvenlik Yasas (Online Safety Act) yürürlüğe girdi. (2021)
Bu güvenlik mevzuatının uygulanabilmesi için e-Güvenlik Komisyonu (E-Safety Commission) yetkilendirildi.
Yasa, hizmet sağlayıcıları, hizmetlerini kullanan kişilerin çevrimiçi güvenliği konusunda sorumlu kılıyor.
Söz konusu güvenlik, çocukların cinsel istismarını veya terör eylemlerini gösteren videolar gibi zarari materyallerden, şiddet ve çıplaklık gibi çocuklar için uygun olmayan içeriğe kadar birçok alanı kapsıyor.
Yasa uyarınca bir şikayet yapıldığında. e-Safety Komiseri sosyal medya sağlayıcısına uygunsuz içeriği kaldırması için 24 saat müddet veriyor. Komiser, gerekli gördüğü takdirde platforma erişim engeli getirebiliyor.
SOSYAL MEDYA PLATFORMLARININ TÜRKİYE'DEKİ YASA İHLALLERİ
Sosyal medya platformları Türkiye'de keyfi sansür uygularken Türkiye'nin yasalarına uymamak için de direniyor.
İşte ihlal edilen yasalar:
Mahkeme kararlanına rağmen dolandırıcılık yapan hesaplan kapatmamak.
TCK Madde 158: Nitelikli dolandırıcılık
Fuhuş yapan hesaplan kapatmamak, hatta öne çıkarmak
TCK Madde 227: Fuhuşa teşvik veya aracilik etm
İntiharı özendiren tehlikeli hesaplan korumak
TCK Modde 84: Intihara yönlendirme.
Pedofiliyi görmezden gelerek çocukların istismarına izin vermek.
TCK Madde 103: Çocuğun cinsel istismarı
TCK Madde 226: Müstehcenlik
Filistin konusunda Müslümanlara karşı ayrımcılık yapmak.
TCK Madde 122: Nefret ve ayrımcılık
Atatürk'e hakaret içeren içerikleri kaldırmamak
5816 Sayılı Kanun: Atatürk aleyhine işlenen suçlar
Uyuşturucu madde kullanımını ve ticaretini teşvik etmek.
TCK Madde 190: Uyuşturucu veya uyancı madde kullanılmasını kolaylaştırma
Yasa dışı faiz işlemlerine izin vermek.
TCK Madde 241: Tefecilik. Kumar organizasyonlarına dahil olmak
TCK Madde 228: Kumar oynanması için yer ve imkan sağlamak
Yasa dışı ilaçlanın satışı için platform sağlamak.
TCK Madde 187: Bozulmuş veya değiştirilmiş gıda ve ilaçların ticareti.
Instagram'a Türkiye'de getirilen erişim engelinin önemli gerekçelerinden biri, terör örgütü PKK/PYD propagandası yapan içeriklerin kaldırılmaması ve bu örgütlere ait hesapların kapatılmamasıdır.
Bu durum, Türkiye'nin terörle mücadele yasalarını ihlal etmektedir. İşte ilgili Türk Ceza Kanunu (TCK) maddeleri:
1. Terör Örgütü Propagandası:
TCK Madde 220/8: "Suç işlemek amacıyla örgüt kurma, yönetme veya örgüte üye olma."
TCK Madde 314: "Silahlı örgüt kurma veya yönetme."
Terörle Mücadele Kanunu Madde 7/2: "Terör örgütlerinin; cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek veya bu yöntemlere başvurmayı teşvik edecek şekilde propaganda yapmak." 2. Terör Örgütü Hesaplarının Kapatılmaması: TCK Madde 220/7: "Örgütün hiyerarşik yapısına dahil olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişi de örgüt üyesi olarak cezalandırılır."