Türkiye ile Irak arasında yeni bir dönem başlıyor.
Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması 4'üncü Toplantısı Ankara'da gerçekleştirildi.
BAKAN FİDAN TARİHİ GELİŞMEYİ DUYURDU
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin toplantı sonrası kameralar karşısında geçti.
Türkiye ve Irak'ın, iki ülke liderlerinin ortaya koyduğu iradenin gereğini ortaya koymak için yoğun bir mesafe yürüttüğünü vurgulayan Dışişleri Bakanı Fidan, terör örgütü PKK konusunda Irak'taki farkındalığın arttığının görüldüğünü söyledi.
MUTABAKAT ZAPTI İMZALANDI
Fidan, Türkiye ile Irak'ın bir süredir müzakeresini yaptığı askeri, güvenlik işbirliği ve terörle mücadeleye dair mutabakat zaptının, iki ülkenin savunma bakanları tarafından imzalandığını ve bunun tarihi önemde olduğunu kaydetti.
Anlaşmada öngörülen ortak koordinasyon ve eğitim merkezleri marifetiyle işbirliğinin bir üst seviyeye taşınacağına inanıldığını dile getiren Fidan, terörle mücadele konusunda Irak ile geliştirilmekte olan anlayış birliğini sahada somut adımlarla ilerletmenin arzu edildiğini belirtti.
Bakan Fidan, Irak ile tarihi ilişkileri daha da kurumsallaştırmak için stratejik seviyede alınan kararları hayata geçirmeye devam ettiklerini dile getirerek, Irak konusunda önemli çalışmalar yapıldığını ve hayata geçirildiğini söyledi.
Son dönemde siyasi ve teknik düzeydeki karşılıklı temasları yoğunlaştırdıklarına, ilişkileri güçlendirdiklerine dikkati çeken Fidan, bu olumlu seyrin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın nisanda Irak'a gerçekleştirdiği "tarihi ziyaretle" taçlandırıldığını vurguladı.
Fidan, Erdoğan'ın ziyaretinde 27 anlaşma ve mutabakat zaptının imzalanmasının, "ortak iradenin en önemli tezahürü" olduğunu belirterek, iki ülke arasında imzalanan Stratejik Çerçeve Anlaşması'nın, gerekli görülen işbirliği alanlarında Ortak Daimi Komiteler kurulmasını öngördüğünü anımsattı.
Komitelerin ticaret, enerji, su meselesi, ulaştırma, sağlık ve eğitim gibi alanlarda ilişkileri tüm veçheleriyle güçlendirdiğinin altını çizen Fidan, temasların kurumsallaşmasının komiteler marifetiyle gerçekleştiğini belirtti.
Fidan, Stratejik Çerçeve Anlaşması'yla oluşturulan Ortak Planlama Grubu'nun komiteleri denetlemek ve çalışmalara yön vermekle görevli olduğuna işaret ederek, iki ülkenin bakan yardımcılarının eş başkanlığında dün yapılan Ortak Planlama Grubu'nun hazırlık toplantısında, imzalanan anlaşmaların uygulanması ve daimi komitelerin faaliyete geçirilmesi bağlamında gelinen aşamaların ele alındığını aktardı.
Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması 4'üncü Toplantısı'na Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın ile İçişleri Bakan Yardımcısı Münir Karaloğlu'nun yanı sıra Iraklı üst düzey yetkililer ve mevkidaşlarının katıldığını belirten Fidan, Aralık 2023'te ve Mart 2024'te da aynı formatta bir araya geldiklerini hatırlattı.
TERÖRLE MÜCADELE
Fidan, Irak'ın, terör örgütü PKK'yı önce "ortak tehdit", ardından da "yasaklı örgüt" ilan etmesinin kıymetli olduğunu vurgulayarak, "Bugünkü toplantımızda da başta PKK ile mücadele olmak üzere ilişkilerimizin güvenlik, askeri ve istihbarat boyutunu da etraflıca ele aldık. İlave işbirliği fırsatlarını değerlendirdik. Irak tarafının yasaklı örgüt kararı uyarınca PKK iltisaklı üç siyasi parti hakkında kapatma kararı almasından duyduğumuz memnuniyeti dile getirdik." ifadelerini kullandı.
Terörle mücadele konusunda temasları kesintisiz şekilde sürdüreceklerini söyleyen Fidan, Türkiye ile Irak'ın bir süredir müzakeresini yaptığı askeri, güvenlik işbirliği ve terörle mücadeleye dair mutabakat zaptının her iki ülke için de hayırlı olmasını diledi, emeği geçenlere teşekkür etti.
Fidan, "Sayın Cumhurbaşkanımızın Bağdat'ı ziyareti sırasında mutabık kalınan 15 yaş altı ve 50 yaş üstü Iraklı kardeşlerimiz için vize serbestisi uygulamasını da 1 Eylül itibarıyla başlatma konusunda bugün karar aldık." dedi.
Bölgenin çok sancılı bir süreçten geçtiğini ve İsrail'in neredeyse bir yıldır Gazze'deki sivilleri acımasızca hedef aldığına dikkati çeken Fidan, "Biz Irak'la Filistin meselesinde tek ses, tek yüreğiz." diye konuştu.
Fidan, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın TBMM'de yaptığı konuşmaya işaret ederek, Abbas'ın Meclis çatısı altından bütün dünyaya seslendiğini kaydetti.
IRAK DIŞİŞLERİ BAKANI HÜSEYİN'İN AÇIKLAMALARI
Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin de ortak basın toplantısında konuştu.
Türkiye ve Irak arasında askeri ve güvenlik işbirliği ile terörle mücadeleye dair mutabakat zaptının imzalanması hakkında Hüseyin, "Sayın Irak Savunma Bakanı ve Sayın Türkiye Savunma Bakanı tarafından paraflar atılmıştır. Zannediyorum bu iki ülkenin tarihindeki ilk mutabakat zaptıdır." dedi.
Hüseyin, daha önce iki ülke arasında ortak işbirliğini ve askeri güvenlik işbirliğini kapsayan toplantı tutanakları olsa da bugün imzalanan zaptın ilk mutabakat zaptı olması bakımından önemine işaret etti.
Irak Anayasasına bağlı olduklarını dile getiren Hüseyin, "Irak topraklarından kaynaklı komşu ülkelere yönelik herhangi bir tehdit bizim anayasamıza aykırıdır ve ilkelerine aykırıdır." ifadesini kullandı.
Hüseyin, bu anlayışla hareket ettiklerini, bunun Irak'ın egemenliğini de korumak anlamına geldiğini, çünkü komşu ülkelere yönelik tehditlerin aynı zamanda Irak'a yönelik tehdit olduğunu söyledi.
Hüseyin, Fidan'a kendisine ve heyetine gösterilen misafirperverlikten dolayı teşekkür etti.
Irak ve Türk grubu arasında iki gün boyunca toplantıların yapıldığını kaydeden Hüseyin, "Bu tarihi ve önemli ziyaret, Sayın Cumhurbaşkanı'nın tarihi ve önemli ziyareti kapsamında taçlanmıştır. Başbakanımız Muhammed Şiya es-Sudani liderliğinde ve Iraklı yetkililerin hazır bulunmasıyla Irak sektöründeki diğer önemli taraflar ve Türk tarafından da katılımlarla bunların formülasyonu konusunda büyük gayretler gösterilmiştir." diye konuştu.
Hüseyin, mutabakat zabıtlarının yürürlüğe girilmesinin önem arz ettiğini belirterek mutabakat zabıtlarının takip edilmesi konusunda daimi komisyonun olacağını söyledi.
Irak ve Türkiye arasındaki işbirliğinin artık üst seviyeye çıktığını dile getiren Hüseyin, şöyle devam etti:
"Bundan mutluluk duyuyorum zira şu anda komiteler, komisyonlar hazırlanmış ve artık birbirinden ayrılmıştır. Bu, Irak ve Türkiye arasında artık tarihi bir gelişmedir. Su konusu, ticaret, ekonomik, elektrik konusu ve enerji konuları bütün çeşitleriyle petrol, gaz, turizm, kültür, sağlık, tarım, ulaştırma gençlik ve spor, eğitim, çalışma ve çalışma hizmetleri ve sosyal hizmetler bütün bunları kapsayacak şekildedir."
Hüseyin, iki ülke arasında güvenlik ve askeri ilişkilerin iki taraf arasında artık ileriye doğru adım attıklarını ve bu komisyonlar aracılığıyla amaçlarının ikili ilişkileri daha ileriye götürme olduğunu dile getirdi.
Komisyonların, mutabakat zabıtlarını eyleme dönüştürmek için çalışacaklarını kaydeden Hüseyin, "Bu komisyonların yanı sıra organize suç örgütleriyle özellikle de sınır aşan suç örgütleriyle nasıl mücadele edebiliriz konularını ele aldık. Bildiğiniz üzere iki ülke de birtakım saldırılara maruz kalmaktadır sadece terör saldırıları değil aynı zamanda organize suç örgütleri tarafından da tehdide maruz kalmaktadır özellikle kaçakçılık, yasadışı göç ve insan kaçakçılığı da söz konusudur." değerlendirmesinde bulundu.
Hüseyin, Irak'ın bir başka karşı koyması gereken sorunun narkotik sorunu olduğuna değinerek bu konuyla mücadele için mutlaka bir işbirliği olması gerektiğine işaret etti.
Bakan Hüseyin, Türk ve Irak tarafı olarak işbirliği çerçevesinde narkotik konusunun da ele alındığını belirtti.
Türkiye ve Irak arasında 15 yaş altı-50 yaş üstü grup için anlaşmaya varılan vize serbestisine ilişkin mutluluk duyduğunu söyleyen Hüseyin, söz konusu vize serbestisinin iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesine ve Iraklıların Türkiye'deki yatırım ve turizm faaliyetlerinin artmasına katkı sağlayacağına işaret ederek bu girişim için teşekkür etti.
Hüseyin, "bazı örgütlerin" Irak toplumunu hedef aldığını belirterek "Bunlar Irak'ın siyasi gerçeğini ve şu anda genç olan siyasi demokratik sürecini de etkilemektedir, tehdit etmektedir." dedi.
Türkiye'de yaptığı "uzun soluklu açık görüşmelerden" mutlu olduğunu dile getiren Hüseyin, Başika Kampı ile ilgili hususların da ele alınarak net bir anlaşmaya varıldığına işaret etti.
Hüseyin, "Başika Kampı konusunda açık bir uzlaşıya vardık. Buna göre Başika Kampı, Irak eğitim karargahına dönüştürülecek. Sorumluluk da Irak silahlı kuvvetlerine ait olacak." diye konuştu.
Bakan Hüseyin ayrıca şunları kaydetti:
"Diğer bir konu ise PKK unsurlarının gerek Kandil'de gerek Mahmur'da, gerek Sincar'daki mevcudiyetiyle alakalıydı. Keza diğer şehirlerde de tabii bu unsurların mevcudiyetinin tehlike arz etmeleri gerek Kürdistan bölgesi (Irak Kürt Bölgesel Yönetimi) için gerek Irak'taki diğer şehirlere yönelik tehlike oluşturuyor. Bu uzantı tehlikelidir. Belirttiğimiz üzere bizim demokratik sürecimize ve Irak toplumuna tehdit oluşturuyor tehlike oluşturuyor zira bu mevcudiyet aslında yasa dışıdır."
Hüseyin PKK'nın, Ulusal Meclis tarafından, Ulusal Güvenlik Konseyi'nde "yasaklılar listesine alındığını" belirterek "Federal mahkemeye de birtakım şikayetler de yönlendirerek, davalar açılarak bunun uzantısı paravanları olanlarla ilgili davalar açılmıştır ve federal mahkeme bu paravan tarafların da faaliyetlerini yasaklamıştır. Federal mahkemenin aldığı kararla bu örgütün, Irak sahasında faaliyet göstermesi ve Irak topraklarında faaliyet göstermesinin kabul edilir olmadığını sadece Irak toplumu değil, aynı zamanda partiler açısından ve bütün toplum açısından da kabul edilir olmadığını gösteriyor." değerlendirmesini yaptı.
"HANİYE'NİN TAHRAN'DA SUİKASTA MARUZ KALMASI NEDENİYLE BÖLGE, ŞU ANDA NEREDEYSE NAMLUNUN UCUNDA"
Toplantıda bölgede gerilimin artması ve Gazze'ye yönelik saldırıları da ele aldıklarını aktaran Hüseyin, Türkiye ve Irak'ın, ateşkesin sağlanması için çaba gösterdiklerini ve Gazze'de ateşkesin sağlanmasını arzuladıklarını aktardı.
Hüseyin, Türkiye ve Irak'ın bakış açılarının mutabık olduğunu belirterek "İsmail Heniyye'nin Tahran'da suikasta maruz kalması nedeniyle bölge, şu anda neredeyse namlunun ucunda bulunuyor." ifadesini kullandı.
Irak'ın savaşlardan çok acı çektiğini hatırlatan Hüseyin, savaşlar neticesinde ülkenin altyapısının ve toplumunun tahrip edildiğini, halen bunun bedelini ödediklerini ve ilkesel olarak savaşlara karşı olduklarını kaydetti.
ORTAK GÜVENLİK KOORDİNASYON MERKEZİ İLE ORTAK EĞİTİM VE İŞBİRLİĞİ MERKEZİ KURULACAK
Öte yandan Türkiye ile Irak arasında, terörle mücadele için Bağdat'ta Ortak Güvenlik Koordinasyon Merkezi ve Başika'da da Ortak Eğitim ve İşbirliği Merkezi kurulacak.
Diplomatik kaynaklar, Türkiye ile Irak'ın, Bağdat'ta Ortak Güvenlik Koordinasyon Merkezi ve Başika'da Ortak Eğitim ve İşbirliği Merkezi kuracağını bildirdi.
Kaynaklar, bu merkezlerin, iki ülkenin başta terör örgütü PKK olmak üzere, terörle mücadelesinde ortak çalışmasına imkan sağlayacağını belirtti.
MSB'DEN TOPLANTI ÖNCESİ AÇIKLAMA GELMİŞTİ
Ankara'da gerçekleştirilen toplantıda nelerin görüşüleceğine dair sorular üzerine Milli Savunma Bakanlığı kaynakları, şunları aktarmıştı:
"Sayın Cumhurbaşkanımızın Mayıs 2019'da Türkiye'yi ziyaret eden dönemin Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi'yi kabullerinde, iki ülke arasındaki askeri ve güvenlik işbirliğinin ahdi temelinin güçlendirilmesi hususunda anlayış birliği oluşmuştu. Bu kapsamdaki müzakerelerin, her iki ülkenin dışişleri bakanları, savunma bakanları ile istihbarat başkanları tarafından yürütülmesi öngörülmüş ve bu formattaki ilk toplantı 2019 yılında yapılmıştı. Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması olarak tanımlanan işbirliği platformunun ikinci toplantısı, 19 Aralık 2023'te iki ülke dışişleri bakanlarının başkanlığında Ankara'da düzenlenmişti. Söz konusu toplantı sonucunda, Irak'ın terör örgütü PKK'yı yazılı bir metinde ilk defa 'ortak tehdit' olarak tanımlaması sağlanmıştı."
TERÖRLE MÜCADELE VE HUDUT GÜVENLİĞİ MASADA
"Terörle mücadelede ülkelerimiz arasındaki işbirliğini kalıcı hale getirmek için karşılıklı görüşmelerimize devam ediyoruz. Bu kapsamda ülkemiz ile Irak arasında sonuncusu Bağdat'ta düzenlenen Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması toplantılarının dördüncüsü bugün Ankara'da icra edilecektir. Söz konusu toplantıda başta terörle mücadele ve hudut güvenliği olmak üzere iki ülke arasında ortak işbirliği alanları, askeri ilişkiler ile bölgede yaşanan son gelişmeler görüşülecektir."
ADIM ADIM OPERASYON
Bölgede büyük harekattan önce üs bölgeleri tahkim edilmesi hedefler arasında yer alıyor. Çelik konstrüksiyonlu üsler ve gözetleme kuleleri inşasına başlanacak. Üs bölgeleri arasındaki ulaşımı kolaylaştırmak için yol, köprü yapılacak. İletişim ağları ve enerji hatları kurulacak.
Irak'ın kuzeyinde Suriye'deki M4 karayolu gibi nüfuz alanını belirleyen güvenli bir hat oluşturulacak. Yani Türkiye'nin Suriye'de olduğu gibi terör koridorunun diğer adımı Irak olacak.
TERÖR ÖRGÜTÜ KÖŞEYE SIKIŞTIRILACAK
Irak'ta güvenli bölgeler kurulurken, PKK'nın dağlık bölgeden düz araziye inmesi hedefleniyor. Böylece PKK köşeye sıkıştırılacak. Terör örgütünün etkin olduğu bölgelerdeki yerleşim yerleriyle bağlantısı kesilecek ve o bölgeler kontrol altına alınacak.
IRAK'TAN PKK KARARI: RESMİ YAZIŞMALARDA YASAKLI ÖRGÜT İFADESİ KULLANILACAK
Bilindiği gibi geçtiğimiz ay Irak hükümeti, devlet kurumlarındaki resmi yazışmalarda terör örgütü PKK'nın "yasaklı örgüt" şeklinde tanımlanması talimatı verdi.
Irak Meclisi'ne ulaşan resmi yazıda, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin terör örgütü PKK ile ilgili yeni talimatı yer aldı.
PERDE ARKASINDA KARAR NASIL ALINDI?
Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın, son Irak ziyaretindeki temasları ile Irak Başbakanı Muhammed Şia Sudani ve Iraklı üst düzey yetkililerle gerçekleştirdiği görüşmeler neticesinde Türkiye - Irak arasındaki ilişkiler yeni bir boyuta taşınmıştı.
GÜVENLİK ZİRVESİ DÜZENLENDİ
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın'ın katılımıyla Mart ayında Irak'ın başkenti Bağdat'ta güvenlik zirvesi düzenlendi. Zirvede terörle mücadele, güvenlik ve askeri iş birliği konuları görüşüldü.
Bunun yanı sıra, Türkiye'nin Irak ile yürüttüğü istihbarat diplomasisi de Irak hükümetinin aldığı bu yeni kararda önemli bir etken oldu.
RESMİ EVRAKTA YASAKLI TERÖR ÖRGÜTÜ İBARESİ KULLANILDI
Bunun sonucunda, Irak Başbakalığı'nın 23 Temmuz 2024'te Irak Temsilciler Meclisi Başkanlığı'na gönderdiği belgede, "PKK terör örgütünün resmi yazışmalarda 'yasaklı örgüt PKK' olarak kullanılması" ifadesi yer aldı.
IRAK BAKANLAR KURULU'NUN KARARI
Söz konusu gelişmenin, Irak Bakanlar Kurulu'nun 28.05.2024 tarihli "PKK'nın resmi yazışmalarda 'yasaklı örgüt PKK' olarak kullanılması" kararına dayandırıldığı bildirildi. Irak hükümeti tarafından verilen bu karar, terör örgütü PKK'nın Irak'taki faaliyetlerinin sonlandırılmasına yönelik atılan ciddi bir adım oldu.
Türkiye, Irak hükümetinin attığı bu adımı gelecekte alınacak tedbirler için de umut verici bir adım olarak değerlendiriyor. Bu adımla terörle mücadelede devam eden mevcut askeri doktrin bağlamında stratejik bir yenilgi içerisinde olan PKK'nın, uluslararası arenada da gücünü kaybettiği ortaya koyuyor.
Buna göre, Başbakan Sudani, resmi kurumlardaki yazışmalarda terör örgütü PKK için "yasaklı örgüt" ifadesinin kullanılmasını istedi.
YASAKLI ÖRGÜT İLAN EDİLMİŞTİ
Irak hükümeti, daha önce terör örgütü PKK'yı "yasaklı örgüt" ilan etmişti.
BAŞKAN ERDOĞAN AÇIKLAMIŞTI: TERÖR ÖRGÜTÜ İLAN EDİLSİN MEVCUDİYETİ SONLANDIRILSIN
Başkan 22 Nisan'da gerçekleştirdiği Irak ziyareti dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlamış ve terörle mücadelede kararlılık vurgusu yapmıştı.
Erdoğan, "Biz terörü öyle ya da böyle yok edeceğiz. Biz bu konuda kararlıyız. Terörle ve terör örgütleriyle birlikte yol yürüyenlere, terör örgütlerini maşa olarak kullananlara meydanı asla bırakmayacağız" ifadelerini kullandı.
Terörle mücadele, ticaret, ulaştırma, enerji ve iklim değişikliğinin etkileri gibi başlıklarda görüşme yaptıklarını söyleyen Başkan Erdoğan, "Biliyorsunuz Irak kısa süre önce terör örgütü PKK'yı yasaklı örgüt ilan etti. Ülkemizin bundan duyduğu memnuniyeti dile getirdik. PKK'nın resmen terör örgütü ilan edilerek Irak'taki mevcudiyetinin sonlandırılması yönündeki beklentimizi bir kez daha vurguladık" diye konuştu.
"BİZ KARARLIYIZ"
"Irak ile ortak operasyon yapılacak mı?" sorusu üzerine Erdoğan, şu açıklamalarda bulundu:
"Irak'ta da Suriye'de de özellikle terör bataklığı sadece bizim çalışmamızla değil, buradaki her iki ülke yönetiminin müşterek gayretleriyle kurutulacaktır. Bunun yanında biz bütün terör örgütleriyle ayrımsız bir şekilde aralıksız mücadelemizi sürdürüyoruz. Özellikle Irak ve Suriye'de yuvalanmış PKK/PYD/YPG ile ilgili mücadelemiz uzun yıllardır bildiğiniz gibi kapsamlı bir şekilde sürüyor. Bundan sonra da yine aynı kararlılıkla bu devam edecek. Gerek yurt içinde gerek sınırlarımızın hemen ötesinde, uluslararası hukukun içinde ve komşularımızın toprak bütünlüğü noktasındaki hukukuna da saygılı olarak bu mücadele devam edecektir.
Gönül ister ki komşularımız topraklarından bize yönelen tehditler karşısında gereken tavrı kendileri koysun ve müşterek olarak bu mücadeleyi sürdürelim. PKK/PYD/YPG terör örgütü Irak'ın da istikrarına, kalkınmasına, huzuruna bir tehdittir. Bu tehdidin ortadan kaldırılması Irak'ın da çıkarınadır. Ben inanıyorum ki bu gerçeği görüyorlar ve artık bu pürüzün yok edilmesi için irade ortaya koyacaklardır. Irak'ın kalkınma vizyonunun, uluslararası yatırımların güvenliği için bu terör çukurlarının dümdüz edilmesi ve Irak için öngörülebilir yarınların inşa edilmesi şarttır. Biz terörü öyle ya da böyle yok edeceğiz. Biz bu konuda kararlıyız. Terörle ve terör örgütleriyle birlikte yol yürüyenlere, terör örgütlerini maşa olarak kullananlara meydanı asla bırakmayacağız."