İblis başı Fetullah Gülen, 20 Ekim 2024 saat 21.20 sularında sığındığı ABD'de vatansız olarak geberdi. Gülen'in hayatı Türkiye Cumhuriyeti'ne kumpas kurmakla geçti. Dine, devlete, millete ve topluma en büyük zararı verdi.
TÜRK EKONOMİSİNE 500 MİLYAR DOLARLIK ZARAR VERDİ
Elebaşı Gülen'in ölümü sonrası hain terör örgütünün Türkiye ekonomisine ağır faturası yeniden gündeme geldi.
FETÖ'nün hükümeti hedef aldığı 17-25 Aralık operasyonları ve ülke yönetimini ele geçirmek amacıyla planladığı ancak başarısız sonuçlanan 15 Temmuz hain darbe girişiminin Türk ekonomisine maliyeti ağır oldu.
Normal şartlarda bir ülke ekonomisini derinden etkileyebilecek bu iki olaydan sonra Türkiye ekonomisi, uyguladığı başarılı politikalarla hızlı bir şekilde toparlandı. Hükümetin akılcı ve proaktif adımları ile bu iki olayın ekonomide yarattığı hasar hızla giderildi.
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, 7 Ocak 2015'teki Büyükelçiler Konferansı'nda, "En mütevazı hesaplamayla 17 ve 25 Aralık darbe girişiminin Türkiye'ye maliyeti 120 milyar dolar oldu. Eğer başarılı olsaydılar, eğer azmettikleri gibi başbakanı, 'dönemin başbakanı' yapabilselerdi, inanın bu maliyet kat kat fazla olacaktı." ifadelerini kullanmıştı.
15 Temmuz darbe girişiminin faturasının da 400 milyar doları aştığı tahmin ediliyor.
REKOR SEVİYELERİ GÖREN BORSADA SERT DÜŞÜŞLER GÖRÜLDÜ
17-25 Aralık operasyonları sonrası dolar kuru yükselişe geçti. 16 Aralık 2013 gününü 1,94 seviyesinde kapatan dolar/TL, hükümeti hedef alan operasyonların başlamasıyla yılı 2,15 seviyesinde kapattı.
Ekonomik alanda operasyonların etkilerinin yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladığı bu dönemde, küresel yatırımcıların gözü de Türkiye'deki gelişmelere çevrilmişti.
Söz konusu gelişmeler, dolar/TL'nin yükseliş trendine girmesine sebep oldu. Kur, 2014 yılının mart ayında 2,30 seviyesine yaklaştı.
Operasyonların ekonomiye olumsuz etkileri sermaye piyasalarına da ciddi şekilde yansıdı. Bu dönemde, 93.178,87 puanla tarihi zirvesine ulaşan BİST 100 endeksi, 2013 yılının son işlem gününde 67.801,73 puandan kapandı.
Ayrıca, Türkiye'de yüzde 4,61'e inen devlet borçlanma faizi, 2014 yılının mart ayında yüzde 12 seviyelerine çıktı.
Mart 2014'te, o dönem AK Parti Genel Başkan Yardımcısı görevinde olan Numan Kurtulmuş, katıldığı bir etkinlikte yaptığı açıklamada, paralel yapının hain operasyonlarının ekonomiye olan etkilerini değerlendirirken, 17 Aralık operasyonun ekonomiye ne kadar ve nasıl etkisi olduğunu gün gün takip ettiklerini söylemişti.
Kurtulmuş, "Bu olayları bahane ederek Türkiye ekonomisini istikrarsızlaştırmak isteyen çevrelerin de bunda çok ciddi şekilde katkısı olduğunu ifade etmek lazım." diye konuşmuştu.
Operasyonların Türkiye'de ciddi etki yarattığını vurgulayan Kurtulmuş, bunlardan birinin döviz kurlarındaki yükseliş olduğuna işaret etmişti. Döviz kurlarının takip eden yılın mart ayında 2,21, 2,23 seviyelerine yükseldiğini belirten Kurtulmuş, "Bu fevkalade ciddi bir yükselmedir." ifadesini kullanmıştı.
Kurtulmuş, diğer etkinin faiz oranlarının yükselişi olduğunu, mayıs ayının ortasında Türkiye'de devletin borçlanma faizinin tarihi olarak en düşük seviyesine, yüzde 4,61'e inmişken, Mart 2014'te bu oranın yüzde 12'ler seviyesine çıktığını aktararak, "Yine bu faiz meselesi 17 Aralık'tan önce 7,8'ler seviyesindeyken, bu büyük bir baskıyla 12'ler seviyesine çıkarılmıştır. Dolayısıyla faizlerde de neredeyse 2-3 katına yaklaşan ciddi bir yükseliş oldu" yorumunda bulunmuştu.
EKONOMİ, 2016 YILINDA TEKNİK RESESYONDAN SIYRILDI
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, 15 Temmuz 2016 sonrasındaki ilk işlem gününde yüzde 7,08 ile tarihinin en sert düşüşlerinden birini yaşamış ve düşüş eğilimi bir hafta boyunca devam etmişti.
Haftalık bazda yüzde 13,4 değer kaybederek 70.426 puana kadar gerileyen BIST 100 endeksi, başta Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Borsa İstanbul ile ekonomi yönetiminin proaktif adımları sayesinde sonraki haftalarda kayıplarını hızlıca telafi etmiş ve yükselişe geçmişti.
Döviz kurları ve tahvil faizleri ise darbe girişimi sonrasındaki hafta hızlı yükselişe geçse de gerek Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) önlemleri gerekse ekonomi yönetiminin piyasaları sakinleştiren açıklamaları, yatırımcıya güven vererek Türk lirası (TL) varlıklarından kaçışı durdurmuştu.
Türk ekonomisi, 2016'nın 3. çeyreğinde yüzde 0,8 daralsa da 4. çeyrekte tekrar büyüme başarısı göstermiş ve teknik olarak resesyona girmeden darbe girişiminin negatif etkisinden sıyrılmıştı.
Hain darbe girişiminin ardından 2016'nın ikinci yarısında Borsa İstanbul pay piyasalarına alım yapmaya yanaşmayan yabancı yatırımcıların, ekonomi ve para politikasında sağlanan güvenle 2017'de güçlü bir şekilde hisse alımına geçtiği ve yılı 1 milyar 781 milyon dolarlık net alımla tamamladıkları görüldü.
2016 yılında FETÖ'nün hain darbe girişimi sonrası piyasalar bir anda artan risk algısı sebebiyle zorlu bir döneme girdi. Ülkede yaşanan olağanüstü durum sebebiyle artan riskler, ekonomik göstergeleri negatif yönde etkilemiş, bunun ilk emareleri de döviz kuru üzerinde görülmüştü.
14 Temmuz 2016'da günü 2,8778'den kapatan dolar/TL, 15 Temmuz'daki FETÖ'nün hain darbe girişiminin basına yansıması sonucu yurt dışı piyasalarda satış ağırlıklı bir seyir izleyerek yüzde 5,1'lik artışla 3,0250 seviyesine yükselmişti.
Araya giren hafta sonu sebebiyle uluslararası piyasaların kapalı olması ve darbe girişiminin kısa sürede bastırılması, göstergelerin daha da kötüleşmesini engelleyen unsurlar olmuştu.
Hain FETÖ darbe girişiminin büyük oranda bastırıldığı pazartesi günü, BIST 100 endeksi, 15 Temmuz cuma günkü kapanışa göre günü yüzde 7,08 düşüşle 76.957,61 puandan günü tamamlamıştı. Haftanın devamında da düşüş eğilimini sürdüren endeks, haftayı yüzde 13,39'luk değer kaybıyla kapatmıştı.
MASAK FETÖ'YE GÖZ AÇTIRMADI
FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in ölümünün ardından gözler, Türkiye'nin, FETÖ/PDY'nin mali yapılanmasına yönelik mücadelesine çevrildi.
Bu kapsamda MASAK, FETÖ/PDY'nin finansal yapısına yönelik yürütülen soruşturma ve incelemelere 17-25 Aralık 2013 sonrası savcılıklar ve kolluk birimleriyle koordineli başladı.
Başkanlık, 15 Temmuz 2016 darbe girişimine kadar geçen süreçte ve sonrasında mali soruşturmalar gerçekleştirdi. MASAK, 2021 sonuna kadar FETÖ/PDY hakkında 72 bin 173 analiz dosyasını tamamlarken toplam 293 bin 848 gerçek ve tüzel kişi hakkında düzenlenen raporları adli makamlara sundu.
SON İKİ YILDA 693 GERÇEK VE TÜZEL KİŞİNİN MAL VARLIĞI DONDURULDU
Terörizmin finansmanı suçuna ilişkin analiz ve değerlendirme çalışmaları kapsamında adli birimler ve kolluk kuvvetlerinden iletilen talepler doğrultusunda 2022-2024 yıllarında FETÖ/PDY ile irtibatlı 6 bin 936 rapor düzenlenirken, 18 bin 22 gerçek ve tüzel kişi analiz edildi.
MASAK'ın şüpheli işlem bildirimlerini analiz etme görev ve yetkisi çerçevesinde FETÖ/PDY'ye ilişkin 3 bin 308 gerçek ve tüzel kişiyle ilgili 92 bilgi notu hazırlandı. Söz konusu dönemde 693 gerçek ve tüzel kişinin mal varlığının dondurulmasına karar verildi.
784 ŞİRKET TMSF'NİN YÖNETİMİNE GEÇTİ
FETÖ/PDY'nin finansal sektördeki ve bağlantılı şirketlerine kayyum atandı. Yapılan incelemeler kapsamında örgütün finans sektöründeki önemli enstrümanları arasında yer alan Asya Katılım Bankası AŞ, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna (TMSF) devredildi.
Ayrıca, bu süreçte 35 sağlık kurum ve kuruluşu, 934 okul, 109 öğrenci yurdu, 104 vakıf, 1125 dernek, 15 üniversite ve 19 sendika kapatıldı. Devralındığındaki toplam aktif büyüklüğü 42,3 milyar lira seviyesinde olan 784 şirket, TMSF'nin yönetimine geçti. Soruşturmalarla FETÖ/PDY'nin finansal yapısını oluşturan insan kaynağına da müdahale edildi.
SEKRETARYA HİZMETİ VERİYOR
Bu arada MASAK, aklama ve terörün finansmanı suçlarına ilişkin toplanan verileri ve şüpheli işlem bildirimlerini analiz, değerlendirme ve ilgili birimlere sevk faaliyetlerini yürütüyor. Başkanlık, kolluk ve adli birimlerle işbirliği içinde çalışarak FETÖ/PDY yapılanmasında yer alan kişilere ilişkin savcılık ve mahkemelerden intikal eden talepler kapsamında örgütle organik bağlantısı olup olmadığını tespite yönelik erişim sağlanabilen her türlü verinin analizini gerçekleştiriyor.
Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun ile terörizmden kaynaklı mal varlığının dondurulmasına ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Kanun uyarınca Türkiye'deki mahkemelerce terör örgütü olduğuna kesin olarak karar verildikten sonra kapsama giren fiilleri gerçekleştirdiği hususunda makul sebeplerin varlığına istinaden kişi, kuruluş veya organizasyonların ülkede bulunan mal varlığının dondurulmasına, sekretaryası MASAK Başkanlığı tarafından yürütülen Değerlendirme Komisyonunun önerisi üzerine Hazine ve Maliye ile İçişleri bakanları tarafından karar veriliyor.