Türkiye, çocukları sosyal medya platformlarındaki tehlikelerden korumak adına çözümler arıyor. Diğer ülkelerde uygulamaya konulması planlanan modeller araştırılıyor. Sosyal medyanın 13 yaşından küçükler tarafından kullanılmamasını öngören kanun teklifi TBMM'nin önemli konularından biri olacak.
Meclis'e sunulması için hazırlıkları devam eden yasa teklifi için ABD'nin Florida eyaletinde 1 Ocak 2025 sonrasında yürürlüğe girecek yasa metninin incelendiği kaydedildi. Yasaya göre Florida'da 14 yaşından küçükler sosyal medya profili veya hesabı açamayacak. Sosyal medya platformları 14 yaşından küçük çocukların hesaplarını silecek.
AVUSTRALYA MODELİ NE?
İncelenen bir diğer model ise Avustralya'da 16 yaşından küçüklerin sosyal medyaya erişimini engelleyen kanun teklifinin taslağı. Yasayla Avustralya'da çocuklar sosyal medyayı 16 yaşından önce kullanamayacak. Sabah'ta yer alan habere göre, Bu yaşın altındaki çocukların sosyal medya platformlarında hesap açmaları halinde sorumluluk, platformlara ait olacak.
CEZA VERİLEBİLECEK
Türkiye'nin iki modeli de incelemeye aldığı öğrenildi. Edinilen bilgiye göre, Meclis'e gönderilmek üzere taslağı oluşturulan teklifte, sosyal medya şirketlerinden, asgari yaşın altındaki çocukların hesap sahibi olmasını önlemek için "makul adımlar atması" istenecek. Böylelikle yaş sınırı ihlal edilirse dünyanın büyük teknoloji ve sosyal medya platformlarına ceza kesilebilecek.
İLK CEZA META'YA
Düzenleme gündemdeyken ilk ceza KVKK'dan geldi.
Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK), çocukların kullandığı hesaplarla ilgili, 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine aykırı davranışta bulunan Instagram'ın sahibi Meta'ya 11 milyon 500 bin lira idari para cezası uygulanmasını kararlaştırdı.
KVKK'nin kararına göre, 18 yaş altı kullanıcılar tarafından açılan gizli Instagram hesaplarının işletme hesabına çevrilerek kamuya açık hale gelmesine imkan tanınması ve çocukların kişisel verilerinin herkes tarafından erişilebilir kılınması nedeniyle, çocuk kullanıcıların kişisel verilerinin ve mahremiyetinin ihlal edildiği iddiaları üzerine resen inceleme başlatıldı.
İnceleme sonucu, Instagram işletme hesaplarındaki e-posta adresi ve telefon numarası bilgilerinin Instagram'ın HTML kaynak kodunda yer alması, bu bilgilerin herkes tarafından toplanabilir hale gelmesi sebebiyle çocuk kullanıcıların "çevrim içi ortamdaki risklere karşı savunmasız hale geldiği" tespit edildi.
Veri sorumlusu konumundaki Meta'nın, veri güvenliğini sağlamaya yönelik teknik tedbirleri alma noktasında yetersiz kaldığını belirleyen KVKK, çocukların kişisel verilerinin herkes tarafından erişilebilir olmasının çocuklar üzerinde olumsuz etkilere sebep olabileceğini tespit etti.
KVKK, veri güvenliğini sağlamaya yönelik gerekli teknik ve idari tedbirleri almayan ve konuyla ilgili yasal düzenlemeler kapsamında bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen Meta'ya 2 milyon 500 bin lira idari para cezası verdi.
Çocuk kullanıcılara ait gizli Instagram hesaplarının işletme hesabına çevrilmesi sürecinde yaş kriterinin sorgulamaması, işletme hesabına ebeveynlerin bilgisi ve kontrolü doğrultusunda geçiş yapılmasına yönelik bugüne kadar herhangi bir tedbir alınmaması nedeniyle de Meta'ya 9 milyon lira idari para cezası uyguladı.
Böylece, Türkiye'de 50 milyondan fazla kullanıcısı bulunan Meta'ya, toplam 11 milyon 500 bin lira idari para cezası verildi.
13 YAŞ ALTI GENÇLERE SOSYAL MEDYA KISITLAMASI OLACAK MI?
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, konuyla ilgili katıldığı bir canlı yayında detayları aktarmıştı.
Uraloğlu, "13 yaş dünyada daha çok kabul görmüş bir yaş. 16 yaş da konuşulan" demişti.
Bakan Uraloğlu'nun açıklamaları şu şekilde:
"Ben yasak lafını sevmiyorum, bir düzenleme, belki erişime engel getirme. Bir engellik tanımı da değişebilir ama dünyada 13 yaş sınır kriteri alınarak birçok düzenleme yapıldı ve yapılma ile ilgili de hazırlıklar var. 16 yaş ile ilgili bazı düzenlemeler yapıldı. Biz de Türkiye'de bu konuyu tartışıyoruz. 13 yaş dünyada daha çok kabul görmüş bir yaş. 16 yaş da konuşulan.
"BAKANLIK VE KURUMLARLA GÖRÜŞÜYORUZ, KARAR VERECEĞİZ"
Benim şahsi görüşüm 16 yaştır ancak verilmiş bir karar yok. Hem Bakanlığımız hem de ilgili diğer Bakanlık ve kurumlarla görüşüyoruz, bir karar vereceğiz.
"AİLE RIZA GÖSTERİYORSA GİRSİN"
Biz o yaşın altındakilerin tek başlarına bu işlere girişleri, kendilerinin üyeliğini ortadan kaldırmış olacağız. 13 yaşın altında bir erişim olmasın istiyoruz. 13 ve 16 yaş arasında ailenin rızası olsun, bunu tartışıyoruz. Aile rıza gösteriyorsa girsin.
"DİJİTAL ORTAMA ERİŞİMİN ENGELLENMESİ SÖZ KONUSU DEĞİL"
Dijital ortama erişimin engellenmesi söz konusu değil. Bir oyun platformunda çok masumane giren bir çocuğu alıp farklı mecralara götürebiliyorlar. Onu sanal kumardan tutun da fuhuşa kadar, cinsel içeriklere kadar, akran zorbalığına kadar götürebilir. Biz içerik çıkarılmasını genel düşünüyoruz. Sadece çocuklara yönelik değil, güvenlik konusunu dikkate alırız.
YASAK GELDİĞİNDE BU NASIL DENETLENECEK?
Biz kişisel bilgilerin paylaşılmasını asla doğru bulmuyoruz. Doğum tarihi, T.C. kimlik numarası falan kişisel bilgilerdir. Biz o yükümlülüğü sosyal medya platformuna yükleyeceğiz diyeceğiz ki bunu üye yapmayacaksın. Nasıl yapacak? Yapay zeka öyle gelişti ki giren kişinin yönelimlerinden, kullanımlarından vs. yaşını tahmin edecek. Ona göre sen bu yaşta değilsin, bunu kullanmamalısın deyip onu engelleyecek.
DÜZENLEME NE ZAMAN DEVREYE GİRER?
Önümüzdeki senenin içerisinde olur diye düşünüyorum.