Avrupa, Kiev ile Moskova arasındaki transit gaz anlaşmasının sona ermesiyle kışın ortasında gaz sıkıntısıyla karşı karşıya kaldı.
Avrupa gaz fiyatları son bir yılın en yüksek seviyesine çıktı. Rusya ile Ukrayna arasındaki anlaşmayla gelen gaz Avrupa Birliği'nin toplam gaz ithalatının yaklaşık yüzde 5'ini temsil ediyor. Anlaşma, ağırlıklı olarak Avusturya, Macaristan, Slovakya ve Moldova'ya gaz tedariki sağlıyordu.
Bu nedenle, anlaşmanın sona ermesi en çok Doğu Avrupa'da bir enerji krizi yaratacak. Avrupa'da da daha yüksek gaz ve elektrik fiyatlarına yol açacak.
Avrupa'yı doğal gaz krizi sardı. (AA)
DEPODAKİ STOKLAR DÜŞÜYOR
Avrupa kıtasının genelinde stoklar halihazırda, gaz krizinin yeni patlak vermeye başladığı 2021'den bu yana en hızlı şekilde düşüyor.
Avrupa Birliği'nde (AB) depoların doluluk oranı halen yüzde 72 seviyesinde. Ancak bazı ülkelerde bu oran daha düşük. 31 Aralık itibarıyla Almanya'da doluluk oranı yüzde 79.76, İtalya'da yüzde 78.80 ve Fransa'da yüzde 59.72. Avrupa ülkeleri gaz sıkıntısı yaşamamak için Rusya-Ukrayna savaşının başladığı dönemden bu yana alternatif kaynaklara yöneldi.
Boşluğu doldurmak için, Avrupa, ABD ve Norveç'ten boru hattı gazının yanı sıra, deniz tankerleri aracılığıyla LNG ithal etti. Norveç ve ABD, 2023'te en büyük gaz tedarikçileriydi.
Norveç, Avrupa'nın tüm gaz ithalatının neredeyse yüzde 30'unu sağladı. Ek tedarikçiler arasında Kuzey Afrika ülkeleri, İngiltere ve Katar yer aldı. Ancak hem LNG hem de ABD'nin gazı fiyat açısından Avrupa'ya daha pahalıya mal oldu. Fransa 30 milyar metreküp, İspanya 25 milyar metreküp LNG ithal etti. Hollanda, İtalya ve Belçika bu ülkeleri takip etti. Avrupa Birliği (AB) ülkeleri son 2 yılda sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatına 75.1 milyar eurosu ABD'ye olmak üzere 171.5 milyar euro ödedi. Söz konusu kaynak için Rusya'ya 8.1 milyar, Katar'a 7.7 milyar, Cezayir'e 6.1 milyar, Norveç'e 2.9 milyar ve Nijerya'ya 2.8 milyar euro ödendi. Avrupa doğal gaza göre daha pahalı olan LNG'de ABD'ye mahkum olurken, gaz ihtiyacının yüzde 40'ını LNG olarak karşılamaya başladı.
Türkiye'nin LNG'yi gazlaştırarak Turkishblend (Türk Harmanı) yöntemiyle Avrupa'ya ihraç edebileceği belirtiliyor. (AA)
GÖZLER TÜRKİYE'DE
Sabah'tan Barış Şimşek'in haberine göre; Ukrayna'nın kendi topraklarından Avrupa'ya gönderilen Rus gazına ilişkin anlaşmayı sonlandırmasının ardından gözler yine bölgenin en güvenilir ülkesi olan Türkiye'ye çevrilmiş durumda. Avrupa'nın güvenilir tedarik sisteminin de merkezinde konumlanan Türkiye'nin, Rusya, Azerbaycan, İran, Türkmenistan gibi ülkelerden ithal edeceği doğal gaz ve ABD'den aldığı LNG'yi gazlaştırarak Turkishblend (Türk Harmanı) yöntemiyle Avrupa'ya ihraç edebileceği belirtiliyor. Avrupa'nın Türkiye'den doğal gaz ihracatını artırması Avrupa'nın enerji faturasına da büyük katkı sunacak.
TÜRKİYE ÖNEMLİ HAMLELERE İMZA ATMIŞTI
Karadeniz'de 710 milyar metreküplük doğal gaz keşfi gerçekleştirerek kendisi de artık ciddi bir üreticiye dönüşen ve bugünleri çok önceden gören Türkiye, Nisan 2023'te Bulgaristan ile 13 yıllığına imzaladığı doğal gaz anlaşması çerçevesinde Batı Hattı'nda kapasitenin artırılmasına yönelik çalışmalara aylar önce başlamıştı. Batı Hattı üzerindeki Türkiye- Bulgaristan enterkonneksiyon kapasitesinin Bulgar tarafında artırılması ile mevcutta 3.5 milyar metreküplük kapasitenin ilk etapta 7 milyara ardından da 10 milyar metreküpe çıkarılması hedefleniyor. Kapasitenin artırılması ile gönderilecek doğal gaz Slovakya, Macaristan, Moldova gibi ülkelere de aktarılabilecek.
EN ÇOK ETKİLENEN ÜLKE: MOLDOVA
Anlaşmanın sonlanmasının en çok etkilenecek ülkelerin başında Moldova geliyor. Ülke elektriğinin çoğunu Rusya'dan ve Ukrayna üzerinden satın aldığı gaz aracılığıyla üretiyor. Rusya'nın desteklediği ayrılıkçı Transdinyester bölgesine de elektrik bu şekilde gönderiliyor. Moldova aralık ayı ortasında enerji sektöründe 60 gün acil durum ilan edilmişti, Enerji Bakanı Constantin Borosan halka enerji tasarrufu yapmaları çağrısında bulunmuştu.
