Her sene Ramazan ayında pek çok kişi zekat hakkında araştırmalar yapmaya başlıyor. Kelime anlamı bakımından bereket ve çoğaltma olarak bilinen zekat maddi yönden durumu yeterli olanlara farzdır. Ramazan ayında oruç tutan müslümanlar bir yandan da zekat vermekle yükümlüdür. Zekatla birlikte ihtiyaç sahiplerine yardım edilmiş olur. Peki Diyanet zekat hesaplama nasıl yapılır? Zekat kimlere verilir, şartları nedir? Kaç gram altına zekat düşer? 80, 100 gram altına ne kadar zekat verilir? İşte ayrıntılı yanıtları...
ZEKAT NEDİR?
İslamın 5 şartından biri olan zekat için Diyanet sayfında, ''Zekât, dinen zenginlik ölçüsü kabul edilen miktarda (nisap) mala sahip olan kimselerin Allah rızası için muayyen kişilere vermesi gereken belli miktarı ifade eder. Zekâtın farz olması için şartlar; malların nisaba ulaşması yanında nâmî (üreyici/artıcı) olması, sahip olunduğu andan itibaren üzerinden bir yıl geçmesi, bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlardan fazla olmasıdır.
Nisap, zekâtla yükümlü olmak için esas alınan zenginlik ölçüsüdür. Bu ölçü, altında 20 miskal (80.18 gr), devede 5, sığırda 30, koyun ve keçide 40 adettir.
Zekâtın kimlere verileceği Kur'an-ı Kerim'de ayrıntılı şekilde açıklanmış (Tevbe, 9/60), nisabı da hadislerde belirtilmiştir (Buhârî, Zekât, 32, 36, 38, 43). Buna göre temel ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişi diğer şartlar da yerine gelmişse bu mallarının zekâtını vermesi gerekir (Kâsânî, Bedâî', II, 4 vd).'' bilgilerini paylaşmıştır.
ZEKAT HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Kabaca zekat malın 40'da 1'idir. Yani 40 lirası olan kişinin 1 lirasını vermesi gerekir. Zekat için en önemli şart malın üzerinden 1 yıl geçmiş olması gerekir. Yani bir yıldır kasada bekleyen 80.18 gr altın bir yıl dolunca 40'da 1 nisbetinde zekatının verilmesi gerekmektedir. Gümüşte, hayvanlarda ve ürünlerde de aynı şekilde zekat verilmelidir.
80 GRAM ALTIN NE KADAR EDER? 80 GRAM ALTIN FİYATI!
Zekat verebilmek için zenginlik ölçüsü olarak belirtilen nisap miktarı 80.18 gramdır. 4 Nisan 2022'de 80 gram altının değeri 72.705,68 TL'dir. Bu rakam göz önünde bulundurulduğunda 1.066,39 TL zekat bedeli ortaya çıkıyor. Bu rakamdan kişiler borçlarını düştükten sonra kalan rakamı zekat olarak ödeyebilir. Diyanet İşleri Başkanlığı'nın zekat hesaplama sayfasından tüm mal varlığınıza göre hesaplama yapabilirsiniz.
ZEKATLIK MALLAR NELERDİR?
İslam'a göre 80.18 gr altını olan herkes zekat mükellefidir. Ayrıca 561 gr gümüşü olan, 5 devesi, 30 sığırı ve 40 koyunu olan kişiler de zekat vermek zorundadır. Ürünlerde ise sınır 650 kilodur. 80.18 gr altına denk gelen ticari ürünler de zekat kategorisinde değerlendirilmektedir.
Zekat için bir yıllık sürenin dolması yeterlidir ancak genel itibariyle Ramazan Ayı içerisinde zekatlar dağıtılmaktadır. Bu ayda verilen sadakanın çok sevap olması nedeniyle genel anlamda bu ayda zekat dağıtımı yapılmaktadır.
ZEKAT KİMLERE VERİLMEZ?
Hanefilere göre aşağıda sayılanlara zekât ve fitre verilmez:
a) Ana, baba, büyük ana ve büyük babalara,
b) Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara,
c) Eşine,
d) Müslüman olmayanlara,
e) Zengine yani aslî ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişiye,
f) Babası zengin olan ergen olmamış çocuğa (Merğinânî, el-Hidâye, II, 223-228)
ZEKAT KİMLERE VERİLİR?
Zekatı verecek kişinin borcu olmaması gerekir ve zekatlık malında başkasının hakkı olmaması gerekir. Akıl baliğ olan, hür olan, deli olmayan ve akli dengesini kaybetmemiş bütün Müslümanlar zekat vermektedir. Zorunlu ibadetler içerisindedir.
Bu mali ibadet Müslümanlara özeldir. Müslüman olmayanlardan cizye alınırken, Müslümanlardan da zekat alınmaktadır. Günlük maişetini karşılayamayan kişiler zekat konusunda önceliklidir. Günümüzde de kirasını ödeyemeyen ve her hangi bir geliri olmayanlar önceliklidir. Bu kişilerin İslam'ın gereklerini yerine getiren Müslümanlardan olmalıdır.
Müslüman olmayan kişilere zekat verilmez. Verildiyse bu durumda verdiğiniz sadaka hükmündedir. Zekat sorumluluğu ortadan kalkmaz. Bu nedenle kişinin zekatını kendi vermesi ve verdiği kişiyi bizzat tanıması daha iyi olur.
ZEKAT VERİLİRKEN HANGİ BORÇLAR DÜŞER?
Zekât vermekle yükümlü olan kişi, elindeki zekâta tâbi olan malından kul haklarına müteallik borçlarını düşer.
Hanefî mezhebinin genel görüşüne göre ödeme günü gelmiş veya gelmemiş olan borçlar bu konuda aynı hükme tâbidir fakat Hanefîlerden bir kısım âlimlerin görüşüne göre, sadece vadesi gelmiş olarak birikmiş ve alacaklısı tarafından talep edilen borçlar düşülür; henüz ödeme günü gelmemiş olan borçlar düşülmez. Bu durumda, bu tür veresiye borçlar genellikle alacaklıları tarafından istenmez; ödeme günü gelmiş olan borçlar istenir.
Şâfiî mezhebinin meşhur olan görüşüne göre ise hiçbir borç, zekâta tâbi olan malların hiçbirisinden düşülmez, dolayısıyla borçluluk hâli zekât vermeye engel değildir.
Günümüzde ödeme planı uzun bir takvime bağlanmış olan ve ileriki yıllarda düzenli olarak ödenecek olan kamu, TOKİ, kooperatif, kredi türü borçlar, bütünüyle zekât malından düşülmemelidir. Bu borçların ödeme takvimleri 10-20 yıllık çok uzun vadeleri kapsamakta ve insanlar bu borçları hemen o yılda ödeme durumuyla karşı karşıya kalamamaktadırlar. Bu sebeple, kişinin elinde bulunan zekâta tabi mallardan, sadece "o zekât yılına ait olan birikmiş borçlar, vadesi o yıl içinde dolmuş veya dolacak olan ve dolayısıyla o zekât yılı içinde hemen ödenmesi gereken borçlar" düşülmelidir çünkü zekât, yıllık bir ibadettir.