Son dakika haberi...Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, fahiş kira artışına yönelik yeni dönemde yaptırım getirmenin söz konusu olduğunu söyledi. Kira artışlarındaki %25'lik sınır düzenlemesinin uzatılacağını belirten Bakan Bozdağ, "Fahiş kira artışı yapanlara hapis cezası gündemde. Fahiş kira artışını önlemek için 3 alternatif hazırladık." dedi.
"FİYATLARI ETKİLEME MADDESİ VAR"
Bakan Bozdağ, yaptırım getirmek için de yasal düzenleme yapılacağını vurguladı.
Bakan Bozdağ sözlerine şöyle devam etti:
"Ayrıca bir yaptırım getirme durumu söz konusu. Siz bir şeye şunun üstüne çıkamazsınız dediniz. Eğer ona bir müeyyide koymazsanız çıktığı zaman işte sadece hukuk davasının dava konusu ederseniz o dava sizin lehinize sonuçlanabilir. Ama bir müeyyidesi olmazsa onu göze alabilir insanlar. Fakat müeyyide olursa neyi kastediyorum? Hapis cezası ya da adli para cezası ya da idari para cezası gibi bir müeyyideyle, müeyyidelendirildiği takdirde o zaman insanlar bu yasağa, bu kurala uyma konusunda daha özenli davranırlar.
Şimdi burada bir yandan sürenin uzatılması, bir yandan da Fahiş Kira artışlarını yani haklı bir neden olmadan, piyasadaki, piyasa koşullarına aykırı bir biçimde sırf fahiş kazanç elde etmek sebebiyle daha doğrusu haksız kazanç elde etmek maksadıyla buna girişiyorsa bunu kanun, bir yaptırıma bağlayabilir. Fiyatları etkileme maddesi var.
"ETKİN ŞEKİLDE UYGULAYACAĞIZ"
Fahiş fiyat 237'nci madde Türk Ceza Kanunu. Biz orada bir 237/a diye bir yeni madde ihdas ederek burada bu gibi konular sadece kirada değil, bunun içinde başka da özellikle tüketim maddeleriyle ilgili de bazı değerlendirmelerimiz var. Dünya örneklerini de biz inceleyerek, Türkiye'de de bakarak bu piyasada girdilerde hiçbir artış olmadığı halde, maliyette hiçbir artış olmadığı halde yani makul olanın piyasanın o günkü cereyan eden cari şartlarının dışında ve üstünde fahiş bir artış yaptığı takdirde sadece yasak değil aynı zamanda bunun bir yaptırıma bağlanması son derece önemli. Yeni dönemde bunu yaptırıma bağlayarak bu konudaki kararı etkin bir şekilde uygulayacağız.
"ÜÇ ALTERNATİF HAZIRLADIK"
Biz üç alternatif hazırladık. Hapis cezası olabilir. Adli para cezası olabilir. İdari para cezası öngörülebilir. İdari para cezası olursa kabahat olur. O ayrı bir kanun da düzenlenmesi gerekir ama diğerleri Türk Ceza Kanunu'nda. Şimdi bizim öngörümüz Türk Ceza Kanunu'nda bu alanda bir değişikliğin yapılması yönündedir. Bu konuda bir adım atacağımızı aziz milletimizin bilinmesinde fayda var."
TÜM SEÇENEKLER MASADA
Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın fahiş kira artışına karşı yasal düzenleme mesajının ardından gözler 8 milyon kiracıyı korumaya alacak adımlara çevrildi. Kira artışına yasal fren çalışması Adalet Bakanlığı koordinasyonunda ilgili bakanlıkların katkılarıyla yürütülecek. Mevcut sistemde kira artışında temel alınan TÜFE 12 aylık ortalaması yerine üst sınır getirilmesi de seçenekler arasında bulunuyor. Taşınmazın yaşı, metrekaresi, bulunduğu kat, konumu, niteliği dikkate alınarak bölge değerleri belirlenecek.
Hükümetin kiracıları korumak için uygulamaya aldığı yüzde 25'lik tavan uygulaması temmuz ayında sona erecek. Yasal düzenlemeye rağmen özellikle ev sahipleri eski kiracılarına "ya fiyatı artır ya da evden çık" baskısı yapıyor. Kira baskısıyla karşılaşan kiracılar ilgili bakanlık, kurumları şikâyet yağmuruna tutarken, binlerce dosya da yargıya taşındı. Mevcut yasada ise kira artışlarında 12 aylık TÜFE ortalaması dikkate alınıyor. Kira artışlarına üst tavan sınırının devam etmesi, 5 yılı dolan kiracıdan rayiç bedel isteme süresinin uzatılması masadaki seçenekler arasında bulunuyor.
BÖLGE DEĞERİ, KONUTUN KARNESİNE BAKILMALI
"Gayrimenkul Hukuk Derneği Başkanı Ali Güvenç Kiraz, batı ülkelerinde olduğu gibi kiraya üst sınır uygulamasında taşınmazın konumu, metrekaresi, taşınmazın yaşı, niteliği (daire, ofis işyeri gibi) kriterlerin de yer aldığı bölge değerinin dikkate alınması gerektiğini söyledi. Kiraz, "Bu uygulama 5. katta, 100 metrekarelik bir dairenin bölge rayici ve ortalaması 10 bin liraysa 4 bin lira bedelle verilsin anlamına gelmiyor. O bölgede 20 bin liraya verilmesine müsaade edilmeyerek fırsatçılıkla mücadele edilmiş oluyor. Bakanlık tarafından toplanan verilerle sokak, mahalle rayiçleri belirleniyor. Bir sokakta 20 yıllık daireyle 5 yıllık daire için ya da zemin katla üst kat için aynı değer belirlenmiyor. Bu sistem geçerli olursa 12 aylık TÜFE ortalamasıyla değil emlak vergisinde var olan sistem gibi 4 yılda belirlenen değer ve bu süre içinde de devam eden yıllarda yeniden değerleme oranında artış şeklinde olacaktır" dedi.
SÖZLEŞME SONA ERDİRİLEMEZ
Kiracı ve kiralayan arasındaki anlaşma, kiracının hakları mevcut sistemde Borçlar Kanunu'na göre belirleniyor. Kanuna göre, Kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine herhangi bir değişiklik yapılamıyor. Konut ya da işyeri kiralarında kiracı, sözleşme süresinin bitiminden en az 15 gün önce bildirimde bulanmazsa sözleşme aynen devam ediyor. Yenilenmeyen kontratlar aynı şekilde 1 yıl süreyle daha geçerli oluyor. Bu durumda mal sahibi, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremiyor. "Çocuğum evleniyor, kendim taşınacağım" gerekçesiyle evin boşaltılmasını isteyen ev sahiplerinden noterden yazı istenmesinde fayda bulunuyor.
SINIFLANDIRMA VE PUANLAMA SİSTEMİ
Dünyada kira kontrolü amacıyla en yaygın yöntem olarak sınıflandırma ve puanlama yöntemi ön plana çıkıyor. Benzer özelliklere sahip konutlarda uygulanabilecek en yüksek kira bedeli yasayla belirleniyor. Bu konudaki ilk uygulamalarda kira bedeli belli bir yıla göre sabitlenirken, sonraki uygulamalarda belirli bir artış oranı dikkate alınarak kira bedelinin belirlenmesi esas alınıyor. Hollanda'da uygulanan puanlama sistemi ile de konutların kira bedelleri bir değerlendirme ile tespit ediliyor. Konutlar boyutu, yaşı, oda sayısı, mutfağı, banyosu, bahçesi, enerji verimliliği gibi çok sayıda farklı kriterle bir puan alıyor. Bu unsurlar sonucu ortaya çıkan puanın toplamı belirli sınırın altında kalıyorsa ev "sosyal konut" kapsamına giriyor.
AVRUPA'DA YÜKSEK KİRA DA BÜYÜK SORUN
İsviçre, Portekiz başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde de konut fiyatlarının yüksekliği nedeniyle protesto gösterileri gerçekleşti. Hollanda'da kira artışlarına tavan sınırlaması getirildi. Avusturya, toplu konutlarda yaşayanların kira bedeli olarak gelirlerinin üçte birinden fazlasını vermelerini yasakladı.
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, önümüzdeki günlerde özellikle İstanbul'un depreme hazırlanmasında önemli bir dönüm noktası olacak "Bir Senden Bir Benden" projesi ile engelli vatandaşlar için "Emin Eller" projesini kamuoyu ile paylaşacak.
KENTEL DÖNÜŞÜME BÜYÜK DESTEK
Büyük İstanbul depremi başta olmak üzere Türkiye'nin dört bir yanında depreme dayanıklı binalar yapılması için kentsel dönüşüme ağırlık verilecek. Bu alandaki engellerin kaldırılması için arka arkaya adımlar atılacak. Vatandaşların oturdukları sağlıksız binaları dönüştürmesine dönük Çevre Şehircilik ve İklim Bakanlığı tarafından uzun süredir çalışılan projede son aşamaya gelindi. Başkan Erdoğan da "Bayramın ilk günü kentsel dönüşüme ivme katacak yeni bir müjdeyi milletimizle paylaşacağız" demişti.
Başkan Erdoğan'ın "Bir Senden Bir Benden" ismi altında açıklayacağı projenin detayları ortaya çıktı. Projeye göre kentsel dönüşüm kapsamında vatandaşa yapılacak evlerin maliyetini devlet ve vatandaş yarı yarıya paylaşacak. Sabah'ta yer alan habere göre, örneğin bir evin maliyeti bir milyon lira ise bunun 500 bin lirasını devlet verecek 500 bin lirası da vatandaştan alınacak. Bunun TOKİ'nin yaptığı evler için geçerli olması planlanıyor.
EMİN ELLER
Başkan Erdoğan'ın önümüzdeki günlerde vatandaş ile paylaşacağı projelerden bir diğeri ise "Emin Eller." Proje kapsamında engelli vatandaşların ve ailelerinin sorunları ortadan kaldırılırken, devletin doğumdan ölüme kadar elinin engelli vatandaşların üzerinde olması sağlanacak. Engelli çocuğa sahip olan ailelerin en büyük kaygılarını "biz öldükten sonra çocuklarımıza ne olacak" oluşturuyor. Proje kapsamında ailelerin kaybeden engellilerin devlet korumasına alınması üzerinde duruluyor. Engellilerin kalabileceği bakımevi tarzı yerler açılması düşünülüyor. Engellilere dönük bir televizyon kurulması üzerinde de çalışılıyor.