Türkiye'nin elektriğinin yüzde 10'unu karşılayacak Mersin'deki Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde (NGS) çalışmalar dört koldan devam ediyor.
4. ÜNİTEYE GEÇİLDİ
Nükleer yakıtın nisanda sahaya teslim edildiği tesisin 1. Ünite'si bu yıl tamamlanacak. 2. Ünite'de kor tutucu kuruldu, reaktör bölümünün ve türbin binasının temel plakaları betonlandı. 3. Ünite'de reaktör binası ve türbin binasının temelleri betonlandı. 4. Ünite'de ise ana güç ünitesi tesisleri için kazı yapıldı. Türkiye'ye 50 milyar dolarlık katkı sağlayacak olan Akkuyu Nükleer A.Ş.'nin Üretim ve İnşaat Organizasyon Direktörü Denis Sezemin son durumu anlattı.
Sezemin, Sabah gazetesinden Betül Alakent'in sorularını yanıtladı...
BİNA İNŞA EDİLİYOR
Proje şu anda hangi aşamada?
Bu yıl, 1. Ünite'deki inşaatı tamamlayacağız. Projemiz şu anda en aktif aşamasında. Sahada toplam 560 farklı bina ve tesis inşa edilecek. Nükleer santral çalışanlarının işe başlamadan önce eğitilip sertifikalandırılacağı eğitim merkezinin inşaatını da bu yıl tamamlayacağız.
Nisanda sahaya ulaşan yakıtın durumu nedir? Nasıl depolanıyor?
1. Ünite için yakıt, taze yakıt depolama tesisine yerleştirildi. Ünite yüklenmeye hazır olduğunda, uzmanlar yakıtı reaktöre yerleştirecek ve ünitenin ömründeki en önemli aşama olan ve reaktörün kontrol edilebilir minimum güç seviyesine getirildiği fiziksel başlatma işlemi gerçekleşecek.
MALİYETİN % 40'I GÜVENLİKTEN
Gelecek yıl sahada neler olacak?
1. Ünite'de reaktör binası kubbesinin beton dökme işlemini tamamladık. Bu yıl genel kurulum işlerini tamamlamamız ve güç aktarım tesislerinin, kara tesislerinin ve yardımcı binaların işletmeye alma öncesi operasyonların başlaması için hazır olmasını sağlamamız gerekiyor.
Kullanılan teknolojinin özellikleri neler?
Akkuyu NGS'de kullanılan VVER-1200 reaktör teknolojisi en çok aranan, güvenli, modern ve aynı zamanda kendini kanıtlamış bir teknoloji. Şu anda dünyada VVER-1200 reaktörlü 6 güç ünitesi faaliyette. Üniteler en son güvenlik sınıfı olan "3+"ya ait. NGS'lerin maliyetinin yüzde 40'ı güvenlik sistemlerinden oluşuyor.
Akkuyu, dağlık alanda inşa edilen az sayıdaki nükleer santral projelerinden biri. İnşaatçılar, sahayı şekillendirmek için çıkış yolu buldular: NGS'nin inşasında mayınlı kaya kullanılmasına izin veren sıfır arazi dengesi...
KÜRESEL ISINMA HESABI DAHİ YAPILDI
6 Şubat'taki deprem Mersin'de de hissedildi. Bölge deprem bölgesi… Tesiste böyle bir riske karşı ne gibi önlemler alınıyor? Akkuyu NGS ünitelerinin reaktör binaları, MSK-64 ölçeğinde 9 büyüklüğüne kadar olan depremler, tsunamiler, kasırgalar ve bu faktörlerin kombinasyonları olmak üzere aşırı dış etkilere dayanacak şekilde tasarlandı.
Santralde bugün dünyanın en güvenli reaktörleri olan Rus tasarımı VVER-1200 nesil 3+ reaktörleri kullanılacak. Bunlar, aşırı yükler için tasarlanmış bir muhafaza sistemine sahip.
Muhafaza, bir dış betonarme duvar ve bir sızdırmazlık sağlayan ve 30 kPa'lık bir basınç yaratan bir şok dalgasının dış etkisine dayanabilen bir iç muhafaza kabuğundan oluşur. Bu amaçla, kabuk 'ön gerilmeli beton'dan yapılır. Beton, kabuğun içine gerilmiş metal kablolar yapıya ek monolitik güç vererek deprem sırasında da direncini artırır.
İnşaat sahasındaki bir dizi mühendislik koruma önlemi, Akkuyu NGS'yi yağış, çamur akıntıları ve sellerin yanı sıra yükselen deniz seviyesinin etkilerinden koruyor.
Akkuyu Ulusal Stres Testi Raporu'na göre, Akkuyu NGS tasarımı, santralin ömrü boyunca küresel ısınmaya bağlı olarak küresel deniz seviyesinin 1 metre yükselmesine karşı bir güvenlik marjı içeriyor. Tasarım ayrıca küresel deniz seviyesi yükselmesi, rüzgâr dalgası oluşumu, gelgit, fırtına kabarması, barometrik etkiler ve mevsimsel su seviyesi dalgalanmaları gibi faktörlerin bir araya gelme olasılığını da dikkate alıyor.
Santralin açık deniz hidrolik yapılarının etkisi dikkate alındığında, nükleer santral inşaat sahası bölgesindeki potansiyel bir tsunaminin maksimum yüksekliğinin 6.55 m'ye kadar çıkabileceği ve böyle bir tsunaminin her 10 bin yılda bir meydana gelme olasılığı olduğu hesaplandı.
50 MİLYAR DOLAR GELİR
Tesisin Türkiye ekonomisine katkısını hesapladınız mı?
4 güç ünitesinin işletilmesi sırasında Türkiye bütçesine yaklaşık 50 milyar dolar katkı sunulacak. Projenin toplam GSYH üzerindeki kümülatif etkisi bu tutarı aşacak. Santralin 60 yıllık ömrü boyunca Türkiye, elektrik satışından elde edilen gelirin bir kısmını alacak. Her bir ünitenin işletmeye alınmasından 15 yıl sonra satıştan elde edilen net kâr payının yüzde 20'si ekonomiye kazandırılacak.
26 BİN KİŞİ ÇALIŞIYOR
Akkuyu'da kaç kişi çalışıyor? Tesisin bölgeye ekonomik katkısı nedir?
Akkuyu NGS projesi 26 binden fazla kişiye istihdam sağlıyor. Bu, bırakın bölgeyi, ulusal ölçekte bile çok büyük bir istihdam sayısı. Dört ünitenin tamamı devreye girdiğinde, sadece işletme personeli olarak yaklaşık 4 bin kişiye istihdam sağlanacak. Bölgeye işçi ve uzman akını, çözücü nüfusunun artması ve dolayısıyla diğer sektörlerde de istihdam yaratılması anlamına geliyor. Bu da bölgedeki mal ve hizmetlere olan talebin artmasını, otel işletmeciliğinin gelişmesini sağlayacak.
YÜZDE 40'INI TÜRK ŞİRKETLER YAPIYOR
Projede Türk şirketler ne kadar etkin?
Türk şirketleri proje için malzeme, ekipman ve hizmet tedarik ediyor, çeşitli inşaat ve montaj işlerini yürütüyor ve şantiye çevresinde ekipman taşıyor. Toplam proje işlerinin yaklaşık yüzde 40'ı Türk şirketleri tarafından gerçekleştirilecek. Türk inşaatçılar ve tasarımcılar projeye önemli katkılarda bulunuyor. Kompleks, Türk ve Rus mühendislerin ortak çalışması sonucunda tasarlandı. Türk endüstrisi de projede aktif olarak yer alıyor, şantiyelerdeki inşaat malzemelerinin çoğu Türk yapımı.
6.5 MİLYAR DOLARLIK YERLİ SİPARİŞ
Türk sanayisinin nükleer enerjiye ilgisi nasıl?
Türk tedarikçileri projeye çekmeye özel önem veriyoruz. Yerlileştirme sürecini desteklemek için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Akkuyu Nükleer A.Ş., TITAN2 IC IÇTAŞ ve Türk Standartları Enstitüsü'nden oluşan bir çalışma grubumuz var. Projenin toplam yerlileştirme potansiyeli tahmini 6.5 milyar dolar. Bugüne kadar 4.3 milyar dolar tutarında sipariş sözleşmeye bağlandı. Türk sanayisinin nükleer enerjiye olan ilgisi büyük.
12.35 SENT İSTİKRARLI BİR FİYAT
Projede ilk 15 yıl için belirlenen 12.35 sentlik alım fiyatına yönelik eleştiriler geldi. Nasıl değerlendiriyorsunuz?
Rusya ile Türkiye arasındaki hükümetler arası anlaşmada bir kilovat (kilovatsaat) elektriğin maliyeti 12.35 sent. Bugün fiyat 18-20 sente kadar ulaşıyor ve sabit maliyet artık o kadar yüksek görünmüyor. Üstelik kilovat başına 12.35 sent istikrarlı ve öngörülebilir bir fiyat.
SANTRAL NE DURUMDA?
1. ÜNİTE: Tüm ana ekipmanların, kor tutucu, reaktör kabı, buhar jeneratörleri, ana sirkülasyon boru hattı, basınç kompansatörü, iç koruma kabuğu, kor soğutma sistemi montajı, türbin binasının çatı kaplaması ve gezer vinç montajı tamamlandı.
2.ÜNİTE: Kor tutucu kuruldu, reaktör bölümünün ve türbin binasının temel plakaları betonlandı, İKK'nin beş katmanı monte edildi, reaktör kabı tasarım konumuna yerleştirildi ve reaktör şaftı kaplandı. Bu yıl 2'inci Ünite'de ana sirkülasyon boru hattının kaynağına başlanacak.
3. ÜNİTE: Reaktör binası ve türbin binasının temelleri betonlandı, kor tutucu kuruldu ve koruma kabuğunun üç katmanı monte edildi. Ana binaların dış ve iç duvarları şu anda inşa ediliyor ve reaktör kuru muhafazası montaj için hazır hale getiriliyor.
4. ÜNİTE: Ana güç ünitesi tesisleri için kazı tamamlandı ve reaktör binası için temel plakası tamamlanmak üzere.