Ramazan orucu sağlıklı Müslüman bireyler için zorunlu kılınmıştır. Bazı durumlardan dolayı oruç tutamayan kişiler vardır. Sağlık, hamilelik, ağır iş yükü gibi sebeplerle oruç tutması zorunlu olmayabilir. Sağlık problemlerinden dolayı sürekli iğne vurdurmak zorunda olan kişiler iğne yaptırmanın orucu bozup bozmadığını merak ediyor. Bunun yanı sıra aşı olmak, kan vermek gibi sebeplerle de orucun bozulup bozulmama durumunu araştırıyor.
İĞNE VURDURMAK ORUCU BOZAR MI?
Oruç; yemek, içmek, cinsel ilişki ve bunların kapsamına giren şeylerle bozulur. Bu sebeple, besin değeri taşımayan aşılar orucu bozmaz.
Tedavisi devam eden hastalar, sağlıklarına kavuşup tedavileri sona erinceye kadar oruçlarını erteleyebilirler. Bununla birlikte, Ramazan ayında herkesle birlikte oruca devam etmeyi arzu ediyorlar ve oruç tutmalarına da başka bir engel bulunmuyorsa iğnelerini iftardan sonra yaptırmaları yerinde olur. Bu imkâna sahip olmayanlar, tedavi ve aşı amaçlı iğne yaptırabilirler. Ancak, oruçlu iken gıda ve vitamin iğneleri yaptıranların, ağızdan aşı alanların damardan serum ve kan verilenlerin orucu bozulur. Daha sonra bu oruç kaza edilir.
ORUÇLUYKEN KAN ALMAK YA DA KAN VERMEK ORUCU BOZAR MI?
Ramazan'da oruçlu iken kan verenin orucu bozulmaz (İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 50-52). Vücuda kan almak ise, beslenme, gıda alma kapsamına girdiği için orucu bozar. Kan vermenin orucu bozup bozmaması ile ilgili olarak birbirine zıt iki rivayet vardır. Bunlardan birine göre Hz. Peygamber (s.a.s.), "Hacamat yapanın ve yaptıranın (vücuttan tedavi maksadıyla kan alanın ve aynı amaçla vücudundan kan aldıranın) orucu bozulur." (Ebû Dâvûd, Savm, 28) buyurmuştur. Öte yandan Resûlullah'ın (s.a.s.) oruçlu iken hacamat yaptırdığı rivayet edilmiştir (Buhârî, Savm, 32; Ebû Dâvûd, Savm, 29).
Bu iki hadisi birlikte değerlendiren bilginlerin çoğu, birinci hadisi "Hacamat yapan kişinin, kanı özel alet ile emerken ağzına kaçırabileceği, hacamat yaptıran ise kan verdiği için zayıf düşerek hasta olabileceği için oruçları bozulma tehlikesi ile karşı karşıya kalır." şeklinde yorumlamış ve ikinci hadisi esas alarak kan vermenin orucu bozmayacağı sonucuna varmışlardır.
ORUCU BOZAN DURUMLAR NELERDİR?
Orucun temel unsuru, yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak, nefsi bunlardan mahrum bırakmak olduğu için, oruçlu iken bunlar ve bu anlama gelecek davranışlar orucu bozar. Yemek ve içmek, yenilip içilmesi mûtat olan her şeyi kapsamı içine alır.
Unutarak yemek içmek orucu bozmaz. Hz. Peygamber (s.a.s.), "Bir kimse oruçlu olduğunu unutarak yer, içerse orucunu tamamlasın, bozmasın. Çünkü onu, Allah yedirmiş, içirmiştir." (Buhârî, Savm, 26) buyurmuştur.
KİMLER ORUÇ TUTAMAZ?
- Gece yola çıkacak olan kişiler aradaki mesafenin (90 km) olduğu durumlarda oruç tutmayabilir. Ancak gündüz yola çıkılırsa ve gece niyet edilmişse, önemli bir mazereti olmadığı sürece oruç tutulmalıdır.
- Uzman bir doktor kontrolü altında kişi eğer oruç tutamayacak kadar sağlıksız olunduğuna karar verilirse, o zaman birey Ramazan ayından muaf tutulur. Eğer hastalık geçici ise daha sonra kişi oruçlarını kaza eder.
- Gebelik ve çocuk emzirmek de aynı şekilde Ramazan ayında oruç tutmama ruhsatına sahip olma durumudur. Sadece çocuğun etkilenmeyeceği ve anne adayının dayanabileceği bir durum söz konusuysa oruç tutulabilir. Burada uzman bir hekimden alınacak rapor önemlidir.
- Oruç tutamayacak kadar yaşlı olan kişiler bunun yerine fitre verebilir. Gücünü oruca yetiremeyen kişiler her bir gün adına fitre vererek bunu karşılayabilir.
- Kişinin normal ibadetlerini yerine getirilmesinde zorluk yaratacak ağır işlerde çalışma, oruç tutmak konusunda muaf tutulma ruhsatı sağlar. Sadece eğer kişi sağlığını tehlikeye atmayacak bir ortam yaratabilmiş ise böyle zamanlarda oruç tutabilir.