Nazar Nur Kaya'nın lupus hastalığı veya SLE hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmesinin ardından en çok aranan konulardan biri lupus hastalığı nedir oldu. SLE hastalığı halk arasında lupus kızarıklığı olarak da bilinmektedir. Bu nedenle daha çok lupus hastalığı olarak anılıyor. Peki lupus hastalığı nedir, belirtileri nelerdir? Lupus hastalığı ölümcül müdür? İşte çağımızın çaresiz hastalıklarından biri olan lupus hastalığı hakkında tüm detaylar.
LUPUS HASTALIĞI NEDİR?
Sebebi bilinmeyen cilt, eklem, böbrek ve kalp zarı gibi birçok doku ve organ iltahabı gibi bulgularla devam eden SLE hastalığı vücudun değişik organlarını etkileyen bir hastalık olarak belirlenmiştir.
LUPUS HASTALIĞI (SLE HASTALIĞI) NEDEN OLUR?
Sistemik Lupus Eritematozus (SLE) (Systemical Lupus Erythematosus) ya da Yaygın Lupus Kızarıklığı, Sistemik Lupus Eritematozus (SLE, doktorlar arasında Lupus olarak da adlandırılır), sebebi bilinmeyen cilt, eklem, böbrek, kalp zarı (perikard), akciğer zarı (plevra) gibi birçok doku ve organ iltihabına bağlı çok sayıda bulgularla giden, değişik seyir gösteren ve bağışıklık sisteminin bozuk çalışması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Lupus sözcüğü, Latincede "kurt" anlamında olup ciltte çıkan yaraların tahrip edici özelliğini ifade eder. 1872 yılında Kaposi, hastalığın sadece cildi değil vücudun değişik organlarını etkileyen bir hastalık olduğunu fark etmiştir.
Antif SLE bulaşıcı olmayan, bağışıklık sisteminin yabancı bir madde ile kişinin kendi doku ve hücreleri arasındaki farkı ayırtetme yeteneğinin kaybolduğu otoimmün bir hastalıktır. Bağışıklık sistemi, başka maddelerin yanı sıra yanlışlıkla kişinin normal hücrelerini yabancı olarak algılayan otoantikorlar üretir ve hücrelere saldırır. Bunun sonucunda bazı organlarda (eklemler, deri, böbrekler vs.) iltihaba neden olan otoimmün bir reaksiyon ortaya çıkar. İltihaplanmanın anlamı, etkilenen vücut kısımlarının ısınmış, kızarmış, şiş ve bazen hassas hale gelmesidir. SLE'de olabileceği gibi, iltihap belirtileri uzun süre devam ederse dokularda hasar meydana gelebilir ve normal işlevleri bozulur. Bu nedenle, SLE'de tedavi, iltihabı azaltmayı amaçlar.
Rastgele çevresel faktörlerle birlikte çok sayıda kalıtımsal risk faktörünün, bahsettiğimiz anormal bağışıklık yanıtından sorumlu olduğu düşünülmektedir. Ergenlikteki hormonal düzensizlikler ve stresin yanı sıra güneşe maruziyet, viral enfeksiyonlar ve ilaçlar (örn. izoniazid, hidralazin, prokainamid, nöbet önleyici ilaçlar) gibi çevresel faktörler tarafından SLE'nin tetiklenebildiği bilinmektedir.
LUPUS HASTALIĞI BULAŞICI MIDIR?
SLE bulaşıcı değildir. Yani bir kişiden başka bir kişiye geçmez.
LUPUS HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalık, yeni belirtilerin haftalar, aylar ve hatta yıllar içinde belirmesiyle yavaş yavaş başlayabilir. SLE'li çocuklarda yorgunluk ve halsizlik gibi bu hastalığa özgü olmayan yakınmalar en sık başlangıç yakınmalarıdır. SLE hastası çocukların çoğunda aralıklı veya sürekli ateş, kilo kaybı ve iştah kaybı vardır.
Zamanla, birçok çocukta bir veya birkaç organın tutulumunun yol açtığı, hastalığa özgü yakınmalar gelişir. Deri ve mukoza tutulumu çok yaygındır ve değişik deri döküntüleri, ışığa duyarlılık (güneş ışığına maruziyet döküntüyü tetikler) ile burun veya ağız içinde ülserler bulunabilir. Burun ve yanakların etrafındaki tipik 'kelebek' döküntü, etkilenmiş çocukların üçte biri ile yarısında görülür. Bazen artmış saç dökülmesi (alopesi) fark edilebilir. Soğuğa maruz kalındığında ellerde kızarma, beyazlaşma ve morarma görülebilir (Reynaud fenomeni). Belirtiler arasında eklem şişliği ve katılığı, kas ağrısı, kansızlık, kolay morarma, baş ağrısı, nöbetler ve göğüs ağrısı olabilir. SLE'li çocukların çoğunda bir dereceye kadar böbrek tutulumu olur ve bu tutulum, hastalığın uzun dönemli sonucunu belirleyen başlıca faktördür.
Böbrekte tutulumunun en yaygın belirtileri yüksek kan basıncı, idrarda kan ve protein ile özellikle ayak, bacak ve göz kapaklarında şişliktir.
LUPUS HASTALIĞININ TEDAVİSİ NEDİR?
– Tedavisi olmadığından lupus tanısı koymak ve lupusun kontrol altında tutulması için mümkün olan en kısa zamanda tedaviye başlamak.
– Her kişinin lupusu farklı olduğu için, tedavi hastaya özel olarak hazırlanır. Genel olarak, doktorlar semptomları hafifletmek, alevlenmeleri önlemek ve organ hasarını en aza indirmek için ilaçlar verebilir.
– Örneğin, aspirin, asetaminofen, ibuprofen ve naproksen sodyum gibi anti-enflamatuar ilaçların ağrı ve ateşi hafifletmesi için önerilir.
– Ağrıyı azaltmak ve vücuttaki iltihapların şişmesini azaltmak için prednizon gibi kortikosteroidler verilebilir.
– Sıtma tedavisi için kullanılan ilaçların, vücudun kendi organlarına ve dokularına saldıran antikorların üretimini azaltmada etkili olduğunu göstermiştir.
– Bağışıklık sistemini sakinleştirmek ve vücuttaki lupus miktarını en aza indirmek için başka tedaviler verilebilir.
– Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar, steroidler semptomları kontrol edemediğinde veya hastalar yüksek dozda steroidleri tolere edemediğinde faydalıdır. Bununla birlikte, immünosüpresan alan insanlar yakından izlenmelidir, çünkü bu ilaçlar vücudun enfeksiyonlarla savaşma kabiliyetini azaltmaktadır.
– Kan pıhtıları riski altında olan Lupus hastalarına düşük doz aspirin, varfarin veya heparin verilebilir.
– Belimumab (Benlysta), ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından özellikle lupus hastalarına tedavi için onaylanan ilk ilaçtır.
Lupus hastalığına daha önce, dünyaca ünlü şarkıcı Selena Gomez yakalanmıştı.