Bağışıklık sistemi, tüketilen besinler başta olmak üzere birçok faktörden etkileniyor. Özellikle haftasonu ve yaklaşan yılbaşı kısıtlama dönemlerinde evde yapılacak hataların bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebileceğini söyleyen Beslenme ve Diyetetik Uzmanı Hilal Karaca, "Yeterli miktarda, çeşitli besin gruplarını tüketmek, bağışıklık hücreleri dahil tüm hücrelerin sağlığı ve işlevi için gereklidir. Uyumakta güçlük çekiyorsanız, yatmadan önce ekran süresini bir saat için sınırlamayı deneyin, çünkü telefonunuzdan, televizyonunuzdan ve bilgisayarınızdan yayılan mavi ışık vücudunuzun doğal uyanma-uyku döngüsünü bozabilir" dedi.
Sağlıklı beslenme, düzenli uyku, hareketli yaşam ve düşük stres gibi yaşam tarzı gibi faktörler bağışıklık sistemini, vücudu enfeksiyon ve hastalıklarla savaşmaya hazırlıyor. Yeditepe Üniversitesi Bağdat Caddesi Polikliniği Beslenme ve Diyetetik Uzmanı Hilal Karaca, evde geçirilen uzun saatlerde yapılacak hataların bağışıklık sistemini olumsuz etkileyeceğini belirtti.
"PAKETLİ ÜRÜNLERİ EVİNİZE ALMAYAYA ÇALIŞIN"
Sağlıksız atıştırmalıkların artmasının bağışıklık sistemini kötü etkilediğini söyleyen Karaca, "Evde kaldığımız bu dönemlerde, ekran karşısında işlerimizi tamamladığımızda elimiz sürekli atıştırmalıkla gidiyor olabilir. Bir de bunun yanında eve sipariş verme kolaylığının artması bizleri sağlıksız seçimler yapmaya yönlendiriyor. Gün içerisinde fark etmeden yaptığımız atıştırmalıklar günlük şeker, tuz ve doymuş yağ tüketimimizin artmasına ve bağışıklık sistemimizin baskılanması ile sonuçlanabilir. Daha olumlu etkiler için; paketli ürünleri olabildiğinde evinize almamaya çalışın. Bunun yerine, meyve sebze tüketimini desteklemeye çalışın. Gözünüzün önüne koyabileceğimiz bir meyve sepeti ile çiğ kuruyemiş kasesi veya sağlıklı tariflerden yapılmış atıştırmalıklar bu konuda size yardımcı olabilir" paketli ürünlerden kaçılması gerektiğini vurguladı.
YANLIŞ DİYET VE TAKVİYELERE DİKKAT
Pandemi döneminde birçok kişinin kilo aldığını ve bu dönemde alınan bu kiloları vermek için çaba içine girdiklerini söyleyen Karaca, buna yönelim yapılan hataların da sağlık açısından risk oluşturabileceğini belirterek, "Kilo vermek için uygulayacağınız kısıtlı ve sağlıksız diyet senaryoları, bağışıklık sistemimizi güçlendirecek besin öğelerinden yoksun olması nedeniyle hastalıklara karşı gücünüzü azaltacaktır. Yeterli miktarda, çeşitli besin gruplarını tüketmek, bağışıklık hücreleri dahil tüm hücrelerin sağlığı ve işlevi için gereklidir. Bununla beraber yine bağışıklığımızı korumak adına hekim önerisi olmadan aldığımız multivitamin, vitamin ve besin desteklerinin toksik etki yaratması veya kullanılan diğer ilaçlarla etkileşime girmesi de mümkün. Bu nedenle Hipokrates'in dediği gibi; besinler ilaçlarımız olsun" dedi.
"EKRAN SÜRESİNİ SINIRLAYIN"
Uyku ve bağışıklığın da birbirine sıkı sıkıya bağlı olduğunu hatırlatan Beslenme ve Diyetetik Uzmanı Hilal Karaca, "Yetersiz veya kalitesiz uykun, beslenme düzenini kötü yönde etkileyerek hastalıklara yakalanma riskinizi arttırabilir. Yeterince dinlenerek doğal bağışıklığı güçlendirmek mümkün. Uyumakta güçlük çekiyorsanız, yatmadan önce ekran süresini bir saat için sınırlamayı deneyin, çünkü telefonunuzdan, televizyonunuzdan ve bilgisayarınızdan yayılan mavi ışık vücudunuzun doğal uyanma-uyku döngüsünü bozabilir. Çoğu yetişkinin gece başına en az 7 saat uyuması gerekir" diye konuştu.
"YETERLİ SU İÇTİĞİNİZDEN EMİN OLUN"
Su, bağışıklık sisteminizi desteklemek de dahil olmak üzere vücudumuzda birçok önemli rol oynuyor. Vücudumuzda enfeksiyonla savaşan önemli bağışıklık hücrelerini taşıyan ve dolaşım sisteminizdeki lenf adı verilen bir sıvı büyük ölçüde sudan oluşuyor. Bu nedende susuz kalmak, lenf hareketini yavaşlattığı gibi bağışıklık sisteminin de bozulmasına olabiliyor. Beslenme ve Diyetetik Uzmanı Hilal Karaca, bu nedenle egzersiz yapılması veya terleme olmadan da nefes alıp vererek ve idrar ve bağırsak hareketleriyle sürekli olarak su kaybedildiğini söyledi. "Susuz kalmak baş ağrısına neden olabilir ve fiziksel performansınızı, odaklanmanızı, ruh halinizi, sindiriminizi ve kalp ve böbrek fonksiyonunuzun düzgün çalışmasını engelleyebilir. Susuz kalmak sizi hastalığa daha yatkın hale getirebilir, her gün yeterli miktarda su içtiğinizden emin olun" dedi.
STRES SEVİYESİNİ YÖNETMEK ÖNEMLİ
Stresin de bağışıklık sistemi üzerinde çok büyük etkisi olan unsurlardan biri olduğunu dile getiren Karaca, "Normalde vücudumuzun yarattığı stres faydalı ancak özellikle karantina dönemleri gibi dönemlerde uzun süreli stres bağışıklık sistemimizde dengesizliklere sebep olabilir. Kaygı, depresyon, sindirim sorunları, kalp hastalığı, uyku bozuklukları, fazla kilo alımı, hafıza ve konsantrasyon sorunları dahil sağlık sorunları riskinizi artırır. Karantinada, evde yapabileceğimiz stres yönetimi aktiviteleri sınırlı olduğundan, stres size daha fazla sağlıksız besin tüketmenize yol açabilir. Buda bağışıklık sisteminizle beraber vücudunuzun sağlıklı çalışma şeklini bozabilir. Meditasyon, yoga, egzersiz, toprakla ilgilenme, çeşitli hobiler gibi aktiviteler yapabilirsiniz" diyerek stres seviyesinin azaltılabileceğini ve böylece bağışıklık sisteminin güçleneceğini söyledi.
SPOR VE EGZERSİZ YAPMAK ÖNEMLİ
Fiziksel aktivite, sadece kas yapımı ve stresten kurtulmak için değil, aynı zamanda sağlıklı olmanın ve sağlıklı bir bağışıklık sistemini desteklemenin önemli bir parçası olduğunu vurgulayan Karaca, "Egzersiz genel bağışıklık hücrelerinin ve diğer enfeksiyonla savaşan moleküllerin vücutta daha kolay dolaşmasını sağlayarak bağışıklığınızı destekler. Araştırmaların her gün 30 dakika kadar kısa bir süre orta-şiddetli egzersiz yapmanın bağışıklık sisteminizi canlandırmaya yardımcı olduğunu gösterir. Karantina döneminde, gün içerisinde evde daha hareketli hale kalmaya çalışabilirsiniz. Dans edebilir, temizlik yapabilir, egzersiz veya spor aletlerinden faydalanabilirsiniz" diye konuştu.
SİGARA VE ALKOL KULLANIMI BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ DÜŞÜRÜYOR
Sigara ve alkol kullanımının da bağışıklık sistemini kötü etkileyen iki önemli faktör olduğunun altını çizen Karaca, "Tütün kullanımı ile akciğer kapasitesinde ve besin emiliminde azalma olur. Kovid-19'un ortaya çıkması ile 1 milyondan fazla sigara kullanıcısı sigarayı bıraktı ve bağışıklık sistemlerini bloke etmemek için çok faydalı bir adım attı. Ayrıca sigara tüketimi tat duyusunu değiştirerek, yediğimiz besinlerden düzgün tat alamamamıza böylece daha fazla besin tüketmemize neden olur" dedi.
Karaca, sözlerine şöyle devam etti: "Kısa sürede tüketilen yüksek miktardaki alkol ve düzenli tüketilen alkol bağışıklık hücrelerimizi baskıladığı için enfeksiyon ve hastalık dönemlerinde tüketilmemesi gerekir. Alkol kullanımı arttıkça, su tüketimi azalır ve riskli davranışların gelişme ihtimali artar."