Günümüzde çikolata kisti olan kadınların üçte biri çocuk sahibi olabilmek için üremeye yardımcı tedavi yollarına başvuruyor. Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Bahçeci, kadınların korktuğu hastalık hakkında önemli bilgiler veriyor: Rahim içini döşeyen endometrium adı verilen dokunun bir nedenle karın içine, periton zarı, yumurtalık ve tüplere sıçraması olarak özetlenebilen endometriozis, yumurtalıklarda kist oluşturduğunda çikolata kisti olarak adlandırılır.
Çikolata kistleri genel olarak üreme çağındaki kadınlarda görülür ve görülme sıklığı oldukça yüksektir. Üreme çağındaki kadınların yüzde 10'unda bu hastalığa dair bulgular görülmektedir. Endometriozisin en sık görülen belirtileri adetten önce ve adet esnasında görülen ağrı, cinsel temas sırasında ve sonrasında görülen ağrı, kısırlık ve düzensiz veya fazla miktarda kanamalardır. Diğer belirtiler ise yorgunluk, adet sırasında ağrılı bağırsak hareketleri, sırtın alt tarafına yayılan ağrı, adet sırasında ishal veya kabızlık ve diğer bağırsak rahatsızlıkları olarak sıralanabilir.
LAPAROSKOPİK TANI
Hastadan alınan hikaye ve görüntüleme teknikleriyle tanısı konabilen çikolata kistlerinde kalıtsal ve çevresel faktörler hastalığın gelişimini etkilemektedir. Endometriozis tanısının konulması için hastalık odaklarının görülmesi ve dokudan alınan parçaya patolojik inceleme yapılması gerekmektedir. Bunun için hastaya laparoskopik cerrahi yapılır. Laparoskopik cerrahi ile hem kesin tanı konulabilir hem de tedavi uygulanabilir. Hastanın şikayetlerinden çikolata kisti şüphesi duyulması ya da hastada kısırlık sorunu olması durumunda tanı amaçlı laparoskopi yapılabilir. Laparoskopi öncesi, vajinal ultrasonografi de tanı için yardımcı olabilir.
HANGİ DURUMLARDA AMELİYAT GEREKLİ?
Çikolata kisti, üreme sağlığını tehdit eden ve kısırlığa neden olabilen bir hastalıktır. Eğer çikolata kisti ileri seviyelerdeyse ve cerrahi müdahaleyle iyileşme saplanamamışsa hasta, tüp bebek tedavisi ile bebek sahibi olabilir. Çikolata kisti tedavisinde laparaskopik ya da klasik yöntemle yapılan cerrahi ile endometriozis lezyonlarının çıkartılması veya yok edilmesi mümkündür. Çikolata kisti olan hastalarda ilk seçenek medikal tedavilerdir. Her çikolata kistinin ameliyat edilmemesi gerekir çünkü bu kistler ameliyat edildiği takdirde hastanın yumurtalık rezervi azalabilmektedir. 3 santimin altında olan kistlerin ameliyat edilmesi önerilmez.
NASIL OLUŞUYOR?
Normalde rahim iç tabakasında bulunması gereken endometrium'a benzeyen doku, bu hastalarda rahim dışında da bulunuyor. Adet döneminde bu alanlarda da kanama oluşuyor ancak bu dışarı atılamıyor. Yumurtalık içindeki endometriozis alanlarında olan kanamalar da birikerek çikolata kistlerini oluşturuyor.