Sigortasız işçi çalıştıran işveren büyük cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalıyor. Kayıt dışı işçi çalıştıran işvereni şikayet eden vatandaşlara ise, ödül veriliyor mu? Peki sigortasız işçi çalıştırma ihbarı nasıl yapılır? İşte sigortasız işçi ihbarına dair merak edilen bütün detaylar..
Halk arasında sigortasız olarak çalışma şeklinde bilinen kayıt dışı istihdam, çalışma hayatını devam ettiren kişilerin işverenleri tarafından çalışma sürelerinin gün ya da ücret anlamında ilgili kurumlara bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi anlamına gelir. Kayıt dışı istihdam, ülke ekonomisine oldukça büyük zarar yaşatabilir hatta işverenin bu yolla vergi kaçakçılığı yapabilmesinin önü açılabilir.
Sigortasız İşçi Çalıştıran İşveren Nasıl İhbar Edilir?
Sigortasız işçi çalıştıran işvereni Alo 170 hattından şikayet etmek mümkündür. İşçi şikayet hattı Alo 170'in aranması halinde ilgili kurumun denetimi yapabilmesi adına iş yerinin unvanı, açık adres ve sigortasız çalıştırılan kişilerin isim bilgilerini bildirmelidir. Aynı zamanda ihbar Alo 170 internet sitesi üzerinden online olarak iletilebilir; kişinin bulunduğu il ve ilçedeki Sosyal Güvenlik Kurumlarına birebir ve sigortasız işçi çalıştırma şikayet dilekçesiyle de yapılabilir. Dilekçede isim ve soyismi, ihbarın nedenine ilişkin bilgilerin yer alması gerekir. Yapılan ihbar haklı ise şikayet eden kişinin ismi saklanır ve karşı taraf ile paylaşılmaz.
Sigortasız İşçi Çalıştıranı İhbar Edene Ödül Var mı?
İhbar edene herhangi bir ödül verilmemektedir. Fakat işçinin mağduriyeti ile alakalı bazı hakları vardı.
Şikayetin işçi tarafından yapılması ve şikayet nedeniyle işten çıkarılması durumunda;
• İşyeri 30 ve üzeri kişinin çalıştığı bir işyeri ise, işveren bu kişiye en az 4 en çok 8 aylık ücreti tutarında,
• 30 kişinin altında, ihbar tazminatının 3 katı tutarında tazminat ödenmek durumundadır.
Sakın İşyerinde Bunu Yapmayın
Yasalarımız çalışanlar kadar işverenlerin de haklarını koruyor. Bu nedenle bazı kurallara riayet etmeyen çalışanlar işten tazminatsız atılabiliyor. Tazminatsız kovduran nedenler arasında işi aksatacak şekilde internette vakit geçirmek de yer alıyor..
Yasalarımız çalışanlar kadar işverenlerin de haklarını koruyor. Bu nedenle bazı kurallara riayet etmeyen çalışanlar işten tazminatsız atılabiliyor. Tazminatsız kovduran nedenler arasında işi aksatacak şekilde internette vakit geçirmek de yer alıyor. Eğer çalışan mesai saatleri içinde işverenin tahsis ettiği araçlarla işini aksatacak şekilde internette oyun oynar, sosyal medya hesaplarında vakit harcar, sohbet ederse bu atılma sebebi sayılıyor.
Hatta müstehcen sitelere girmek, işyeri mailinden özel yazışmalar yapmak da bunlara ilave edilebilir. Yine zaruri ihtiyaçları aşan uzun özel telefon konuşmaları da atılma sebeplerinden oluyor. Bu şekilde atılan işçi Yargıtay kararlarına göre tazminat da alamıyor..
İş Kanunu Madde 25, işverenin haklı nedenlerle iş akdini feshetme şartlarını şöyle sıralıyor:
İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hale gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına 3 iş günü veya bir ayda 5 iş gününden fazla sürmesi.
İş sözleşmesine yanlış beyan vererek işvereni aldatması..
İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması. İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması..- İşçinin işverene yahut onun aile üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
Sigortasız İşçi Çalıştırmanın Cezası Nedir?
Kayıt dışı işçi çalıştıran işverenlere idari para cezası, teşvikten yararlandırılmaması, asgari ücret desteğinin geri alınması, sigortasız çalıştırılan sürelere ait sigorta primlerinin gecikme zammı ve cezası ile birlikte tahsil edilmesi gibi yaptırımlar uygulanır.İ
dari para cezalarında asgari ücret baz alınarak hesaplama yapılır. 2020 için hiçbir teşvik ve destekten yararlanmayan işverene bir işçinin yıllık prim maliyeti (1.103,62 x 12) 13.243,44 TL'dir. Primlerini düzenli ödeyen ve 5 puanlık prim teşvikinden faydalanan işverenler için bir işçinin bir yıllık maliyeti (956,48x12) 11.478,00 TL'dir. Bir işverenin kayıt dışı işçi çalıştırdığının tespit edilmesi durumunda; bir yıllık işçi maliyetine ek olarak 26 kat asgari ücreti (76.518 TL) tutarında idari para cezası ödemesi beklenir.