Emeklilik yaşı, emeklilik şartları arasında en önemli olanıdır. Belirlenen yaşı doldurmayan kişiler emeklilik hakkı kazanamazlar ve yaşı beklemek zorunda kalırlar. Emeklilik yaşı sigorta gününü başlangıç tarihine göre değişebilmektedir. Bunun yanı sıra askerlik de belirli bir ücretin ödenmesi ile emeklilik yaşından düşülebilmektedir.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM? ERKEN EMEKLİ OLMA ŞARTLARI
ÜÇ DOĞUMA KADAR
Askerlik borçlanması ve doğum borçlanması eksik prim olduğunda ilk akla gelenler. Böylece hem prim hem de yaştan kazanabiliyorsunuz. Sigortadan sonra yapılan 3 doğum 2160 gün (6 yıl) kazandırıyor. İlk sigorta yaptırılmadan önce yapılan askerlik ise borçlanılan gün kadar işe giriş tarihini geri çektiği için emeklilik yaşı ve prim şartı azalıyor.
SGK'da sorgulama işlemi için tıklayın
E Devlet'te sorgulama işlemi için tıklayın
EMEKLİLİK YAŞI HESAPLAMAK İÇİN TIKLAYIN
SİGORTA YATMADIYSA
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) son açıkladığı verilere göre; 100 çalışandan 34'ü kayıtdışı. Yani 10 milyon kişi sigortasız. Yasa, primi eksik yatana ya da yatırılmayana 'hizmet tespit davası' açma hakkı tanıyor. Bu yolla binlerce kişi emekliliğini öne çekti. Çalışan sigortasız çalışarak geçirdiği sürenin son yılından başlayarak 5 yıl içerisinde hizmet tespit davası açmalı. Çalışan ölmüşse, hak sahipleri de yetim maaşı için dava açabiliyor.
BORÇLANMA İMKANI
Sigortalı olarak çalışmaktan uzak kalınan zamanların bir kısmını borçlanarak geri kazanma imkanı var. Bunlardan bazıları şöyle: Memurlar ücretsiz izin sürelerini daha sonra borçlanarak emeklilik hizmetinden saydırabiliyor. Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurtiçinde veya yurtdışında geçirilen doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri de borçlanma kapsamında. Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri de borçlanma kapsamında.
ÜCRETSİZ İZİNLİLER
Sigortalı olarak yapılan avukatlık stajı diğerlerinden ayrı olarak emeklilik hesabından sayılıyor. Tutukluluk ve gözaltında geçen süreler de borçlanılabiliyor. Bu süreleri mahkum olunmadığı sürece borçlanarak hizmetinizden saydırabilirsiniz. Grev ve lokavtta geçen süreleri de borçlanmak mümkün. Yine ekonomik kriz dönemlerinden ücretsiz izinli olanlar her yıl için 3 aya kadar borçlanma yapabiliyor. Doktorlar fahri asistanlık hizmetinde geçirdikleri süreleri borçlanabiliyor.
GURBETTE GEÇEN SÜRELER
Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa eden kamu görevlileri istifa ettikleri dönem ile seçime kadarki zamanı borçlanabiliyor. Yurtdışında çalışanlar belli şartlarda bu süreleri borçlanarak emeklilik hesabına katabiliyor. Yine kadınlar yurtdışında 18 yaşından sonra geçirdikleri süreleri çalışmış olmasalar bile borçlanabiliyor.
EMEKLİLİK YAŞ ŞARTI 65'E ÇIKARILIYOR
Emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltiliyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılında çıkartılırken, bir önceki kanunda yer alan kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı da korunmakla birlikte 2048 yılına kadar kademeli bir şekilde yükseltilerek 65'e çıkarıldı. Yani 2036 yılından itibaren emekli olabilme yaşı kademeli olarak yükselecek. Bu artış ile birlikte hem kadınlarda hem de erkeklerde emeklilik yaşı 65 olacak.
65 YAŞA KADEMELİ GEÇİŞ NASIL OLACAK?
4A'lılar için 7200, 4B ve 4C'liler için 9000 Yaş Yaş Prim gün sayısı
Prim gününün tamamlandığı tarih Kadın Erkek 4A 4B ve 4C
01.05.2008-31/31.2035 58 60 7200 9000
01.01.2036-31.12.2037 59 61 7200 9000
01.01.2038-31.12.2039 60 62 7200 9000
01.01.2040-31.12.2041 61 63 7200 9000
01.01.2042-31.12.2043 62 64 7200 9000
01.01.2044-31.13.2045 63 65 7200 9000
01.01.2046-31.12.2047 64 65 7200 9000
01.01.2048 ve sonrası 65 65 7200 9000
NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRİM?
Bu hizmet Sosyal Güvenlik Kurumu işbirliği ile e-Devlet Kapısı altyapısı üzerinden sunulmaktadır. Hesaplamanın yapılabilmesi için karşınıza çıkan alanlara giriş yapılması gerekmektedir. Hesaplamalar kullanıcı tarafından girilen veriler üzerinden yapılmaktadır.
Sorgulama yapmak için öncelikle T.C kimlik numaranız ve e-Devlet şifreniz ile sisteme giriş yapmalı, ardından sistemin sizden istediği bilgileri doğru şekilde yazmalısınız. Tüm bu aşamaları eksiksiz şekilde geçtiğiniz takdirde, emeklilik hakkını elde etmeniz için gereken koşulların neler olduğu karşınıza çıkacak.
Sigortalılık süresi, kişinin, ilk defa çalışmaya başladığı ve sigortalı olduğu tarih ile emekli olacağı tarih arasındaki süreye deniyor. Bu süre içinde sosyal güvenlik kurumuna, çalışan adına, işverenin yatırdığı primlere de prim ödeme süresi deniyor. Yaşa ise emeklilik için tamamlanması gereken yaş deniyor. Sosyal güvenlikte 1 ay, 30 gün olarak; 1 yıl da 12 ay olarak alınıyor ve tüm hesaplamalar da bunun üzerinden yapılıyor. İşçi, memur, Bağ-Kurlu ve erkek çalışan, kadın çalışan fark etmiyor; emeklilik için 3 koşul gerekiyor;
1- Belirli bir süre sigortalı olmak ki, burada işe giriş tarihi önemli ve bu süre kadın çalışan ile erkek çalışana göre değişiyor.
2- Belirli süre sosyal güvenlik kurumuna prim ödenmiş olması.
3- Yaş ki, emeklilik yaşı da kadın çalışan ile erkek çalışana göre değişiyor.
Bu 3 koşulun, yani belirli süre çalışılmış olması, bu süre içinde prim ödenmiş olması ve gerekli yaşın doldurulmuş olması gerekiyor ki, emekli olunabilsin. Bunlardan biri bile eksik olursa, emekli olunamıyor.
1 Mayıs 2008 ile 31 Aralık 2035 tarihleri arasında işe girenlerin emeklilik şartları da farklı olacak. Bu tarihler arasında işe girenlerin yerine getirmesi gereken ilk şart, prim ödeme gün sayısının 7200 olması. Bu şartı yerine getirenler sigortalılık süresine gerek olmadan 60 yaşında emekli olabilirler. Ancak bu tarihlerden sonra emeklilik yaşı de değişiyor. Şöyle ki:
- 1 Mayıs 2008 ile 31 Aralık 2035 arasında; 7200 prim ödeme süresini tamamlayanlar 60 yaşında emekliliğe hak kazanıyorlar.
- 1 Ocak 2036 ile 31 Aralık 2037 arasında; 7200 prim ödeme süresini tamamlayanlar 61 yaşında emekliliğe hak kazanıyorlar.
- 1 Ocak 2038 ile 31 Aralık 2039 arasında; 7200 prim ödeme süresini tamamlayanlar 62 yaşında emekliliğe hak kazanıyorlar.
- 1 Ocak 2040 ile 31 Aralık 2041 arasında; 7200 prim ödeme süresini tamamlayanlar 63 yaşında emekliliğe hak kazanıyorlar.
- 1 Ocak 2042 ile 31 Aralık 2043 arasında; 7200 prim ödeme süresini tamamlayanlar 64 yaşında emekliliğe hak kazanıyorlar.
- 1 Ocak 2044 ile 31 Aralık 2045 arasında; 7200 prim ödeme süresini tamamlayanlar 65 yaşında emekliliğe hak kazanıyorlar.
- 1 Ocak 2046 ile 31 Aralık 2047 arasında; 7200 prim ödeme süresini tamamlayanlar 65 yaşında emekliliğe hak kazanıyorlar.
EMEKLİLİK HAKKIYLA İLGİLİ 4 DÜZENLEME MEVCUT
Bir de emeklilikte, farklı yıllarda yapılan düzenlemeler çerçevesinde, işe giriş tarihlerine göre belirlenen farklı emeklilik yaşları ve yine farklı prim gün sayıları var. Şöyle anlatayım:
* Düzenlemelerden biri 1999 yılında yapıldı. 1999 öncesi sigortalı olanlar için işe başlama tarihine göre kademeli emeklilik şartı getirildi.
* 1999 ila 2008 yılları arasında sigortalı olanlar için yaş; kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak belirlendi. Ayrıca gerekli prim gün sayısını dolduranların emekli olabilecekleri şartı getirildi.
* Sosyal güvenlikte bir reform daha yapıldı. 2008 tarihinden sonra ilk kez sigortalı olanlar için kademeli emeklilik sistemi getirildi ve 7200 prim gün sayısı konuldu. Kadınlarda 58 yaş, erkeklerde 60 yaş sınırı konuldu. 2035'den sonra ise emeklilik yaşı 65'e çıkarıldı. Şimdi tüm bu dönemlere göre eski adı SSK'lı, yeni adı da 4a'lı, erkek çalışanların ne zaman ve hangi şartlarda emekli olacaklarını anlatalım.
İşe başlanılan tarihe göre erkek sigortalıların emeklilik yaşı
* İlk sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1976 ve öncesi olanlar 25 yılı tamamlamaları ve 5000 gün prim ödemeleri şartıyla, yaş sınırı olmadan emekli olmaya hak kazanırlar.
* İlk sigortalı olduğu tarih 9 Eylül 1976 ile 23 Mayıs 1979 arası olanlar 25 yılı tamamlamaları ve 5000 gün prim ödemeleri ve 44 yaşını tamamları halinde emekli olmaya hak kazanırlar.
* İlk sigortalı olduğu tarih 24 Mayıs 1979 ile 23 Kasım 1980 arası olanlar 25 yılı tamamlamaları ve 5000 gün prim ödemeleri ve 45 yaşını tamamları halinde emekli olmaya hak kazanırlar.
* İlk sigortalı olduğu tarih 24 Kasım 1980 ile 23 Mayıs 1982 arası olanlar 25 yılı tamamlamaları ve 5075 gün prim ödemeleri ve 46 yaşını tamamları halinde emekli olmaya hak kazanırlar.
* İlk sigortalı olduğu tarih 24 Mayıs 1982 ile 23 Kasım 1983 arası olanlar 25 yılı tamamlamaları ve 5150 gün prim ödemeleri ve 47 yaşını tamamları halinde emekli olmaya hak kazanırlar.
* İlk sigortalı olduğu tarih 24 Kasım 1983 ile 23 Mayıs 1985 arası olanlar 25 yılı tamamlamaları ve 5225 gün prim ödemeleri ve 48 yaşını tamamları halinde emekli olmaya hak kazanırlar.
* İlk sigortalı olduğu tarih 24 Mayıs 1985 ile 23 Kasım 1986 arası olanlar 25 yılı tamamlamaları ve 5300 gün prim ödemeleri ve 49 yaşını tamamları halinde emekli olmaya hak kazanırlar.
* İlk sigortalı olduğu tarih 24 Kasım 1986 ile 23 Mayıs 1988 arası olanlar 25 yılı tamamlamaları ve 5375 gün prim ödemeleri ve 50 yaşını tamamları halinde emekli olmaya hak kazanırlar.
* İlk sigortalı olduğu tarih 24 Mayıs 1988 ile 23 Kasım 1989 arası olanlar 25 yılı tamamlamaları ve 5450 gün prim ödemeleri ve 51 yaşını tamamları halinde emekli olmaya hak kazanırlar.
