Bir iş kolunda SGK'ya bağlı hizmet veren anneler, 3 doğuma kadar borçlanma yaparak 2160 gün prim kazanabiliyor. Bunun için gerekli olan şartlar şu şekilde maddeleşiyor. %60 oranında iş gücü kaybeden çalışanlar yaş beklemeden, malulen emeklilik hakkı kazanıyor. 10 yıllık sigorta süresi, 1800 prim günü ve yüzde 60 oranında iş gücü kaybı raporu yeterli.
YAŞA TAKILMADAN EMEKLİ NASIL OLUNUR? ERKEN EMEKLİLİK YOLLARI
Bakıma muhtaç çocuğu olanlar da erken emekli olabilir. 2008'den Sonra 1000 Gün primi bulunan bir anne 1250 gün prim ödemiş sayılıyor. 1250 günlük haklarla birlikte erken emeklilik ortaya çıkıyor çalışan kişiler yüzde 60 oranında iş gücünü kaybederse malulen emekli olabiliyorlar.
10 yıl sigorta 1200 gün primi en az yüzde 60 oranında iş kaybı olan kişiler malulen emeklilik için başvuru yapabilirler. İlk kez 1 Ekim 2008 sonrası sigortalı olan engellilerde çalışma gücündeki kayıtlar oranına bağlı olarak emekli olabiliyor.
Malulen Emeklilik İçin 10 Yıllık Sigortalılık Süresi Yetiyor
Yüzde 60 oranında iş gücü kaybı yaşayan kişiler yaş beklemeden malulen emeklilik hakkı kazanıyor. 10 yıllık sigorta süresi, 1800 prim gün sayısı ve yüzde 60 oranında iş gücü kaybı raporu yeterli oluyor.
Engelli Hakkı İle 16 Yılda Emeklilik Fırsatı
Bir diğer seçenekte 1 Ekim 2008 ve sonrasında sigortalı olan engelli kişiler yüzde 50 ile 59 arasında çalışma gücü kaybı yaşayanlar için 16 yıllık sigortalılık süresi 3700 gün ile emekli olma fırsatı sunuluyor. Yüzde 40 ile 49 arasında olanlar ise 4100 prim gün sayısı ve 18 yıllık sigortalılık süresi ile emekli olacaklar.
KADINLAR İÇİN DOĞUM BORÇLANMASI NASIL YAPILACAK?
- İster SSK'lı çalışanlar, ister Bağ-Kurlu olanlar, isterse de memur statüsünden çalışan tüm kadınlar doğum borçlanması imkanından yararlanabiliyor.
- Doğum yapan kadının, doğumdan önce sigortalı olarak çalışıyor olması gerekiyor.
- Sigortalı olunan dönemden önce yapılan doğumlar için borçlanma imkanı bulunmuyor.
- Doğumdan önceki 8 haftalık süre ile çoğul gebelik halinde de 10 haftalık süre ve doğuma 3 hafta kalana kadar çalışılması durumunda ve doğum sonrası süre dahil toplam 2 yıllık süre borçlanılabiliyor.
- Bir doğum için borçlanılacak süre 720 gün.
- En fazla 3 doğum için borçlanma imkanından yararlanılıyor. Böylece ikişer yıllık sürelerle birlikte toplam borçlanma süresi 6 yıl oluyor.
- 3 çocuk için borçlanma yapacak bir kişinin, toplam 2160 (720x3) güne kadar borçlanma imkanı bulunuyor.
- Doğum yaptıktan sonra çalışanın adına yatan prim süreleri borçlanmada dikkate alınmıyor.
- Doğum borçlanmasında bilinmesi gereken en önemli husus, emeklilik için gerekli olan prim gün sayısına olan katkısıdır. Yoksa doğum borçlanması emeklilik yaşını erkene çekmez. Sadece emeklilik için gerekli olan prim gün sayısını azaltır.
- Örneğin, 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihinde işe giren bir SSK'lı, 7000 gün prim ödemesi ve 58 yaşını doldurması gerekiyor. Bu çalışanın bir doğum yaptığında, 720 gün borçlanabiliyor. Bu da emeklilik için gerekli prim gün sayısını 720 gün aşağı çekiyor ve emeklilik için doldurulması gereken prim gün sayısı bu sayede 6280 gün oluyor.
- Doğum borçlanması asgari ücrete göre belirleniyor ve her yıl asgari ücretteki değişikliğe göre borçlanma miktarı da artıyor. Borçlanma karşılığında ödenecek en düşük tutar asgari ücretin yüzde 32'si, en yüksek tutar da asgari ücretin yüzde 32'sinin 7,5 katıdır. Bugün için, en düşük tutar aylık 649,44 lira, günlük ise 21,65 liradır.
- 2018 yılı için, 1 çocuk için yapılacak borçlanma karşılığında ödenecek tutar 15.566,64 (720 gün x 21,65 TL) liradır.
ASKERLİK BORÇLANMASI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR
- Erkekler, er ve erbaş olarak ya da yedek subay okulunda geçen sürelerini emeklilik için borçlanabiliyorlar.
- Askerlik borçlanması en fazla askerlik süresi kadar yapılabiliyor.
- Askerlik borçlanması, emeklilik için gerekli olan prim gün sayısını artırır. Örneğin, emeklilik için gerekli yaş ve prim ödeme gün sayısını yerine getiren erkek çalışanların, çalıştığı süre emekliliğine yetmiyorsa, askerlik borçlanması yaparak bu süreyi tamamlayabilir.
- Emekli olmasına bir yıl kalan bir çalışan, bu süreyi çalışarak geçirmek yerine askerlik süresini borçlanabilir.
- Askerlik borçlanması çalışmaya başlamadan öncesi için de yapılabilir. Şöyle ki; ilk sigortalı girişi 2000 yılında olan biri, askerliğini 1999 yılında yapmışsa, askerliğini borçlanması halinde, emeklilik yaşını da erkene çekebilir. Eğer bir yıllık borçlanma yapılırsa, emeklilik yaşını da bir yaş önceye çeker ve 60 yaşında emekli olunacaksa 59 yaşında emekli olmaya hak kazanır. Askerlik öncesi sigortalı olanlar ise bu haktan yararlanamıyor.
- Askerlik borçlanması asgari ücrete göre belirleniyor ve her yıl asgari ücretteki değişikliğe göre borçlanma miktarı da artıyor. Borçlanma karşılığında ödenecek en düşük tutar asgari ücretin yüzde 32'si, en yüksek tutar da asgari ücretin yüzde 32'sinin 7,5 katıdır. Bugün için, en düşük tutar aylık 649,44 lira, günlük ise 21,65 liradır.
- Örneğin, bir yıl askerlik borçlanması yapacak bir çalışan, 7.902 lira (365x21,65 TL) ödeme yapacaktır.
- Askerlik borçlanmasından yararlanabilmek için kişinin askerde olduğu süre içinde işvereni tarafından sosyal güvenlik kurumuna prim ödenmemesi gerekir. Eğer askerlik süresi içinde prim ödenmişse, ödenen bu primler sosyal güvenlik kurumu tarafından iptal edilir.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
■ 06.05.2004 sigorta girişim, 17 ay askerlik yaptım, 01.03.1982 doğumluyum, 4000 güne yakın günüm var. Kurtça B.
İşe girişinize göre 7000 gün ve 60 yaştan tam, 25 yıl, 60 yaş ve 4500 prim günden kısmi emeklilik şartlarına tabisiniz. Emekli olabilmeniz için en az 4500 prim gün sayısını tamamlamanız gerekmektedir.
■ Şubat 1975 doğumluyum, 1 Şubat 1986 sigorta girişliyim, 6400 günüm bulunuyor. Nasıl ve ne zaman emekli olabilirim? A.A.
İşe girişiniz stajyerlik girişi değilse, normal çalışan girişi ise 25 yıl, 49 yaş ve 5300 prim gün şartlarına tabisiniz. 25 yıl ve 5300 prim gün şartlarınız tamamlanmış ancak 49 yaşınız 2024 yılında dolacağından, emekli olacağınız tarih Şubat 2024 olacaktır.
Askerlik borçlanması emeklilik yaşınızı etkilemez.
■ Mayıs 2006 yılında sigortalı oldum. % 40 engelli raporu aldım. Recep GÜL
İşe girişiniz ve vergi indirimi raporunuza göre 20 yıl, 4400 prim gün şartlarına tabisiniz. Bu durumda 20 sigortalılık sürenizin dolacağı Mayıs 2026 tarihine kadar 4400 prim günü tamamlayarak bu tarihte, tamamlayamazsanız 4400 günü tamamlayınca emekli olabilirsiniz.
■ Doğum tarihim 1973, 19 ay askerlik yaptım. Sigorta başlangıcım 01.03.1997, 5600 günüm var. Askerlik ödemesi yapmam gerekir mi? B. TOPRAK İşe başlama tarihinize göre 25 yıl, 56 yaş ve 5825 prim gün şartlarına tabisiniz. 16 ay askerlik borçlanıp öderseniz 25 yıl, 55 yaş ve 5750 prim gün şartlarına tabi olabilirsiniz.
Bu durumda prim gün sayınız da tamamlanmış olur ancak 55 yaşınız 2028 yılında dolacağından emekli olacağınız tarih 2028 yılı olacaktır.
Askerliği borçlanmazsanız 2029 yılında yani tam 1 sene sonra emekli olabilirsiniz.
■ 01.04.1987 girişim, ne zaman emekli olurum? Abdullah V.
1987 tarihinde işe girmiş olanlar SSK'dan 25 yıl, 50 yaş ve 5375 prim gün şartlarına tabidir. Ayrıca askerliği 1987 tarihinden önce yapmışlarsa askerlik borçlanıp 25 yıl, 49 yaş ve 5300 prim gün şartlarına tabi olabilirler.
■ 26.11.1964 doğumluyum. 01.02.1985 sigorta girişim var. 3500 gün primim var. Bülent GÜRBÜZ
3600 prim gün ile emekli olabilmek için önce 100 gün daha prim ödemeniz ve 60 yaşınızın dolacağı 26.11.2024 tarihini beklemeniz gerekmektedir.
