Tehlikeli ve ağır işlerde çalışan kişilere yasalar kapsamında erken emekli olma hakkı tanınıyor. Türkiye'de emeklilik ile ilgili yapılan düzenlemeler sonrasında emekli olmak her geçen gün zorlaşırken vatandaş ise erken emekli olmanın yolları hakkında araştırma yapmaya devam ediyor. Yıpranmayla 5 yıla kadar erken emekli olmak mümkün.
ERKEN EMEKLİ EDEN MESLEKLER
Yapılan habere göre erken emeklilik hakkı kazanan meslekler kurşun ve arsenikte, cam fabrika ve atölyelerinde, cıva üretiminde, çimento ve kok fabrikalarıyla termik santrallerde, alüminyum, demir-çelik, döküm ve asit üretimi fabrikalarında, Emniyet, MİT, basın ve gazetecilik meslekleri olarak açıklandı.
FAZLADAN SÜRE KAZANILIYOR
Bu hak, son yapılan düzenlemelerle 350 bin sağlıkçı ile cezaevi görevlilerine tanındı. Şu anda toplam 45 işkoluna erken emeklilik imkânı tanınmış durumda. Çimento sektöründe çalışandan tutun da cam ve madencilik alanında çalışanlara kadar birçok meslek bu listeye dahil. Bu kapsamda belli mesleklerde çalışanlar her bir yıl için emekliliklerine 60 ya da 90 gün, kimi mesleklerde ise 180 gün fazladan süre (yıpranma hakkı) kazanıyor.
EMEKLİLİK YAŞINI ÖNE ÇEKİYOR
Normal çalışma süresi olan 360 günün üzerine çalıştığı riskli sektöre ve kanunun bu sektörde tanıdığı artı süreye göre fazladan hizmet süresi ekleniyor. Normal şartlarda 360 gün çalışılması gerekirken, cıva üretiminde çalışanlar bir yıl içinde 450 gün çalışmış sayılıyor. Madenlerde çalışanlar için bu süre daha fazla 180 gün, yani 6 ay. Yeraltı madenlerinde çalışan bir işçi 360 gün çalıştığında fiili hizmet süresi zammı uygulandığında 540 gün çalışmış sayılıyor; bu da emekliliği öne çekiyor.
5 YIL YIPRANMA HAKKI VE 2.5 YIL ERKEN EMEKLİLİK
Sağlıkçılara tanınan yıpranma hakkı, 3 Ağustos 2018 tarihinden sonraki çalışmalara uygulanıyor. Sağlıkçılara çalıştıkları her 360 güne karşılık, 60 gün ilave edilecek. Sağlık çalışanları, yıpranma hakkı kapsamında 5 yıla kadar fiili hizmet süresi zammından yararlanabilecek. Otuz yıl çalışanlar, 35 yıl çalışmış kabul edilerek, emekli aylıkları 35 yıl hizmet üzerinden bağlanacak. Yaş haddinden de fiili hizmet süresi zammının yarısı oranında indirim yapılacak. Beş yıl yıpranma hakkı elde eden bir sağlık çalışanı, 2.5 yıl erken emekli olabilecek.
BU TARİHTEN SONRA GEÇERLİ
Ceza infaz kurumları personeline sağlanan yılda 90 günlük yıpranma hakkından kurum müdürü, idare memuru, infaz ve koruma başmemuru, infaz ve koruma memuru unvanlı kadrolarda bulunlar ile bu kurumlarda hükümlü ve tutuklularla irtibat içindeki diğer görevliler yararlanabiliyor. Ceza infaz kurumu personeli için yıpranma, 25 Ağustos 2017'den sonraki çalışmaları için geçerli olacak.
EMEKLİLİK İKRAMİYESİ DE ÖDENİYOR
Yıpranma gün sayısı yapılan işe göre 5 ile 8 yıl arasında değişiyor. Işçi ve memurların yararlandıkları yıpranma sürelerinden üç yılı geçmemek üzere işçi ve memurun emekli olacağı yaş haddinden düşüyor. Bu, prim sorunu olmayan işçi veya memurun üç yıl erken emekli olmasını sağlıyor. Memurların yararlandıkları yıpranma sürelerine ayrıca emeklilik ikramiyesi de ödeniyor.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
07.03.1974 doğumluyum, işe başlangıç tarihim 10.05.1991, toplam prim gün sayım 5530. Halil M.
İşe girişinize göre 25 yıl, 52 yaş ve 5525 prim gün şartlarına tabisiniz.
Prim gün sayınız ve 25 yıl şartınız tamamlanmış. Ancak 52 yaşınız 2026 yılında dolacak. Bu durumda emekli olacağınız tarih 07.03.2026 olacaktır. İşe girişiniz askerden önce olduğundan, borçlanma yapmak emeklilik yaşınızı etkilemez.
1 Ocak 2001 sigorta başlangıç tarihim. 21.02.1975 doğumluyum.
Halen 1280 gün ödenmiş prim güne sahibim. Emeklilik şartlarım ne olabilir? Askerlik borçlanmasını henüz yapmadım. M. GÖKTAN
İşe başlangıcınıza göre 7000 prim gün ve 60 yaşa tabisiniz. Ancak askerliği borçlanırsanız (18 ay) 25 yıl, 58 yaş ve 5975 prim gün şartlarına tabi olabilirsiniz. Bu durumda 5975 prim günü tamamlayıp 58 yaşınızın tamamlanacağı 21.02.2033 tarihinde emekli olabilirsiniz.
23.02.1974 doğumluyum, sigorta başlangıç tarihim 01.11.1998, 3502 prim günüm bulunuyor. Boşluğum çok oldu. Eğer askerliğimi borçlanırsam 18 ay, ne zaman emekli olabilirim? R. KAYA
İşe başlama tarihinize göre 25 yıl, 57 yaş ve 5900 prim gün şartlarına tabisiniz. Askerliği borçlanıp öderseniz 25 yıl, 56 yaş ve 5825 prim gün şartlarına tabi olursunuz.
Bu durumda askerliği borçlanıp 1783 gün daha prim ödeyip 5825 günü tamamlayarak 56 yaşınızın dolacağı 23.02.2030 tarihinde emekli olabilirsiniz.
1993 Temmuz SGK girişliyim. 4000 gün prim ödemem var. 11.12.1977 doğumluyum. Askerlik 6 ay yaptım ve ödemedim. G. ÖZTÜRK
İşe başlangıcınıza göre 54 yaş ve 5675 prim gün şartlarına tabisiniz.
Temmuz 2020 tarihinde 25 yıl şartınız dolmuş, 1675 gün daha prim ödemeniz halinde prim gün sayınız, 2031 yılında da yaşınız dolacak. Bu durumda emekli olabileceğiniz tarih 11.12.2031 olacaktır.