Emeklilik için prim günü doldurmaya çalışanlar daha erken emekli olmanın hangi şartlarda geçerli olacağını merak ediyor. Erken emeklilik tüm sigortalı çalışanların bilgi sahibi olması gereken bir konu. Yasalarla belirlenen borçlanmalar bazı şartlara bağlı olarak yapılabiliyor. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre sigorta borçlanmaları hangi koşullarda yapılabiliyor? Nasıl daha erken emekli olunur?
SİGORTA BORÇLANMASI İÇİN YASA NE DİYOR?
5510 sayılı Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalıların borçlanabileceği süreler kısaca şu şekilde anlatılıyor;
- Doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla geçen sürede,
- Askerlik borçlanması yani er veya erbaş olarak geçirilen süreç ve yedek subay okulunda geçen süreleri,
- 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,
- Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,
- Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,
- Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,
- Grev ve lokavtta geçen süreleri
- Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,
- Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri emeklilik için prim gün sayısı olarak sayılabiliyor ve borçlanma yapılabiliyor.
DOĞUM BORÇLANMASI
Doğum yapan kadınlar her bir çocuk için 2 yıl (760) gün prim borçlanması yapabilir. 3 çocuğa kadar kullanılabilen doğum borçlanması ile ilgili en çok unutulan ya da bilinmeyen detay; doğum borçlanmasından faydalanabilmek için doğumdan önce sigorta girişinin olması koşuludur. Yani çocuk doğurduktan sonra çalışma hayatına başlayan ve sigorta girişi de bu dönemde başlayan kadınlar doğum borçlanmasında bulunamaz. Ayrıca bu 1 doğum için 2 yıl prim gün sayısı olarak kabul edilir. Emeklilik yaşını geri çekmenize yaramaz.
ASKERLİK BORÇLANMASI
Askerlik boyunca erkekler askerlik borçlanmasında bulunabiliyor. Er ve erbaş olarak ya da yedek subay okulunda geçen sürelerini emeklilik için borçlanabiliyorlar. Doğum borçlanması gibi askerlik borçlanması da prim gününüzü doldurmanız konusunda fayda sağlar.
3600 GÜNDE EMEKLİLİK
15 yıllık prim ödemesini tamamlayan kadın ve erkek sigortalı çalışanlar istenilen şartlara uygunluk olması durumunda 3600 gün üzerinden emeklilik talep edebilir. Burada en önemli detay ilk işe giriş tarihinizin 8 Eylül 1999 tarihi öncesinde olmasıdır. Eğer bu şarta uygunluk gösteriyorsanız en yaklın SGK şubesine şahsen başvurarak 3600 günden emekli olma yaşınızı da öğrenmenizi tavsiye ediyoruz.
MALULLEN VE ENGELLİLİK DURUMUNDA EMEKLİLİK
Hangi meslek kolunda olursa olsun sağlık durumunuz çalışmanıza engel oluyorsa, yasada belirlenen koşullara uygunluk gösteriyorsanız prim durumuna takılmadan malullen emekli olabilirsiniz.
İşinizi yapmaya engel bir sağlık sorununuz varsa SGK'nın belirlediği devlet hastanesinden alacağınız heyet raporu ile (oranlarla geçerlilik veriliyor) erken emekli olabilirsiniz. Örneğin; şeker hastalığı, kalp rahatsızlıkları gibi çalışmanızı zorlaştıracak hastalıklarınız varsa SGK'ya başvurarak işlemleri başlatabilirsiniz.
Malullen emeklilik 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre;
- "Hizmet akdine tabi (4/a lı) ve kendi adına ve hesabına bağımsız (4/b li) çalışan sigortalıların çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını,
- Kamu görevlileri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60'ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü, kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılıyor."
Ayrıca bireyin bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybının olması nedeniyle engelli olarak tanımlanır ve erken emekliliği hak eder.
Kadınlar:
24 Mayıs 2002- 23 Mayıs 2005 arasında tamamlayanlar 52 yaşında
24 Mayıs 2005- 23 Mayıs 2008 arasında tamamlayanlar 54 yaşında
24 Mayıs 2008- 23 Mayıs 2011 arasında tamamlayanlar 56 yaşında
24 Nisan 2011 tarihinden sonra tamamlayanlar 58 yaşında emekliliğe hak kazanırlar.
Erkekler:
24 Mayıs 2002- 23 Mayıs 2005 arasında tamamlayanlar 56 yaşında
24 Mayıs 2005- 23 Mayıs 2008 arasında tamamlayanlar 57 yaşında
24 Mayıs 2008- 23 Mayıs 2011 arasında tamamlayanlar 58 yaşında
24 Mayıs 2011- 23 Mayıs 2014 arasında tamamlayanlar 59 yaşında
24 Mayıs 2014 tarihinden sonra tamamlayanlar 60 yaşında emekliliğe hak kazanırlar.