Engellilik Nasıl Tespit Edilir?
Engellilik oranı 'Özürlülük Ölçütü Sınıflandırması ve özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkındaki Yönetmelik' esas alınarak tespit edilir. Tespit yapılırken, kişilerin çalışma gücü göz önüne alınmadan yalnızca engel oranına bakılır. Belirlenen engellilik oranı, maluliyete ilişkin tespitte kullanılmaz. Yani sizin %60 oranında bir engelli raporunuz mevcutsa, bu rapora istinaden malulen emekli olamazsınız. Engellilik oranı ile malullük oranı farklı yönetmelikler esas alınarak farklı amaçlar için tespit edilen oranlardır. Sigortalının engellilik oranı, malullük oranı ile ilişkilendirilmemekte ve birbirinin yerine kullanılmamaktadır.
Örnek: Bir sigortalıda, sıkça rastladığımız hastalıkların birden fazlasının olduğunu varsayalım. A hastalığına bağlı engel oranının %20, B hastalığına bağlı engel oranının %30, C hastalığına bağlı engel oranının %20, D hastalığına bağlı engel oranının %30 olduğu varsayılan bu kişinin engel oranı tespit edilirken bu oranların hepsi dikkate alınmakta ve birlikte değerlendirilmektedir.
Ancak malullük tespitinde, bu hastalıkların çalışmaya engel olup olmadığına bakılmaktadır. Dolayısıyla bu hastalıklar nedeniyle kişi belirli bir engellilik oranına sahip olsa bile malul sayılmayabilir.
Bazı durumlarda %60 üzeri engellilik oranına sahip olan kişilerin maluliyet taleplerinin reddedilmesi de bu sebepten kaynaklanmaktadır. Bir engellinin aynı zamanda malul sayılabilmesi için hastalığının sigortalılığından sonra ortaya çıkması ve çalışma gücünde %60 oranında azalmaya sebep olması gerekmektedir.
Malulen Emeklilik Şartları
Malulen emekli olacak kişinin, sigortalılık statüsü fark etmeksizin en az 10 yıllık hizmet süresinin bulunması, bu süre içerisinde en az 1800 prim gününün bulunması, %60 ve üzerinde çalışma gücü kaybının tespit edilmiş olması gerekmektedir.
Hesaplı emeklilik için son 15 gün
7256 Sayılı Yapılandırma Kanunu milyonların yüzünü güldürdü. Primler için yapılandırma, dondurma ya da ihya imkanları sağlanırken; bu şekilde çok sayıda kişiye de emeklilik yolu açıldı. Borcunu ödeyerek emekli olabilecek vatandaşlar, başvurusunu yaptı.
MAAŞINDAN ÖDE!
Şimdi sıra ödemelere geldi. Sağlanan avantajları kaybetmemek için ilk 2 taksitin zamanında ve tam ödenmesi gerekiyor. Yapılandırmada peşin ödeme ve ilk taksit için son 15 güne girildi. İlk taksit ödemeleri 31 Mart'ta sona erecek.
Ödemede zorlananlar için ise kredi imkanı var. Yapılandırma ya da ihya ile emekli olabilecek durumda bulunup 1 Şubat'a kadar başvurusunu yapanlar, Ziraat Bankası, Halk Bankası ve VakıfBank'tan kredi kullanabilecek.
Aylık 1.60 faiz oranlı 36 ay vadeli kredinin geri ödemesi emekli aylığından yapılacak. Krediden, doğum ve askerlik borçlanması yaparak emekli olabilecekler de yararlanacak.
İNDİRİM İMKANI
Yapılandırma ile gecikme ceza ve faizleri silindi, bunun yerine Yİ-ÜFE üzerinden hesaplama yapıldı. 31 Mart'a kadar peşin ödeme yapanlar, Yİ-ÜFE tutarının yüzde 90'ını ödemiyor.
Normalde durdurulan hizmet süreleri güncel primle ihya edilirken, yapılandırma kapsamında başvuranlardan borcun doğduğu tarihteki anapara ile o tarihten bu yana hesaplanan enflasyon farkı isteniyor.
Yapılandırma ya da ihya ile emekli olunması için ödemenin tamamlanması gerekecek.
