Çalışanlar için emekli olabilmek en önem taşıyan temennidir. Bu anlamda erken emekli olma yolları incelenmeye devam ediyor. 2000 ve 2008'de çıkan yasalar bu bireylerin geriye dönük borçlanmasını ortadan kaldırdı. Bu hakların geri alındığı Yargıtay kararları mevcut. Çalışanların emeklilik hesapları yapılırken tüm hizmetleri hesaba katılıyor. Tabii bunun için hizmet birleştirmesi dediğimiz usulün uygulanması gerekiyor. Müesseseler arası çalışmalar belirli usullerle birleştiriliyor, emekli olunacak kurumlar tanımlanıyor. Bir çalışan hem Sosyal Sigortalar Kurumulu hem Bağ-Kur'lu hatta hem de Emekli Sandığı'na tabi olarak çalışabilir. Çalışmalarının tamamı prim gününü oluşturuyor.
3 YIL ERKEN EMEKLİ OLUNABİLİR
Yıpranma gün sayısı yapılan işe göre 5 ile 8 yıl arasında değişiyor. İşçi ve memurların yararlandıkları yıpranma süresi, üç yılı geçmemek üzere işçi ve memurun emekli olacağı yaş haddinden düşüyor. Bu, prim sorunu olmayan işçi veya memurun üç yıl erken emekli olmasını sağlıyor.
46 YAŞINDA EMEKLİLİK
Posta Gazetesi Yazarı ve SGK Uzmanı Ekrem Sarısu kendi köşesinde emeklilik ile ilgili sorulara yanıt verdi. Bu kapsamda bir erkek çalışanın kendisine sorduğu soruyu yanıtlayan Ekrem Sarısu kişinin 46 yaşında emeklilik hakkı elde edebileceğini ifade etti.
1965 doğumluyum. 1980'de sigortalı oldum. 2951 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim?
23 Kasım 1980'den sonraki bir tarihte sigortalı olduğunuzu varsayarsak; 25 yıl sigortalılık süresi, 5075 gün prim ödeme ve 46 yaşı doldurma şartlarıyla. Bu seçenekte 2124 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5075 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. İkinci seçenekte ise 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak. Bu seçenekte de 649 gün daha prim ödeyerek emekli olabilirsiniz.
EMEKLİLİK YAŞINI ÖNE ÇEKİYOR
Normal çalışma süresi olan 360 günün üzerine çalıştığı riskli sektöre ve kanunun bu sektörde tanıdığı artı süreye göre fazladan hizmet süresi ekleniyor. Normal şartlarda 360 gün çalışılması gerekirken, cıva üretiminde çalışanlar bir yıl içinde 450 gün çalışmış sayılıyor. Madenlerde çalışanlar için bu süre daha fazla 180 gün, yani 6 ay. Yeraltı madenlerinde çalışan bir işçi 360 gün çalıştığında fiili hizmet süresi zammı uygulandığında 540 gün çalışmış sayılıyor; bu da emekliliği öne çekiyor.
HİZMET BİRLEŞTİRMESİ
Çalışanların emeklilik hesapları yapılırken tüm hizmetleri hesaba katılıyor. Tabii bunun için hizmet birleştirmesi dediğimiz yöntemin uygulanması gerekiyor. Kurumlar arası çalışmalar belli yöntemlerle birleştiriliyor, emekli olunacak kurum belirleniyor. Bir çalışan hem SSK'lı hem Bağ-Kur'lu hatta hem de Emekli Sandığı'na tabi olarak çalışabilir. Çalışmalarının tamamı prim gününü oluşturuyor. Birleştirilen çalışmalara askerlik-doğum borçlanmasıyla elde edilen günler de ilave edilebiliyor.
SON 1261 GÜN
Birden fazla kurumda çalışan kişinin hangi kurumdan emekli olacağı konusu merak ediliyor. Bu noktada 2 ayrı işlem bulunuyor. 1 Ekim 2008'den önce sigortalı olanlar için kural son 7 yıldaki 1261 gün olarak işletiliyor. Yani siz son 1261 gün hangi kuruma prim ödemişseniz, hizmetlerinizin birleşmesinden sonra o kurumdan emekli oluyorsunuz. 1 Ekim 2008'den sonra sigortalı olanlarda ise hangi kuruma daha çok prim ödenmişse emeklilik de o kurumdan gerçekleşiyor. 1 Ekim 2008 öncesi sigortalıların son 7 yılda çalıştıkları iki kurumun hizmet süreleri eşit ise (1.260 gün) o zaman son çalışılan kurum emeklilikte geçerli oluyor ve maaş buradan bağlanıyor
MAAŞI DA ARTIRIR
Emekli maaşı hesabında Bağ- Kur yerine SSK'dan emekli olmak daha avantajlı. SSK'dan emekli olma imkanınız varsa; isteğe bağlı sigorta, tarım SSK, tarım Bağ-Kur, zorunlu Bağ-Kur seçeneklerini ikinci planda tutun. 1 Ekim 2008'den önce sigortalı olanlarda hangi kurumdan emekli olunacağının belirlenmesi için son 7 yıldaki çalışmalara bakılır. Yani SSK'dan emekli olmak için son 3.5 yıl SSK'lı olmak ya da 7 yıl içinde 3.5 yılı aşan süre SSK'lı olmak gerekiyor. SSK'dan emeklilik hem daha erken emekli olma hem de daha yüksek maaş alma imkanı sunuyor.
NE ZAMAN VE NASIL YAPMALI?
Birden fazla kurumda çalışmanız varsa hizmet birleştirmesi yaparak prim sayılarınızı tamamlayabilirsiniz. Bunun için emeklilik döneminiz gelmeden bir süre önce Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurarak işlemi gerçekleştirebilirsiniz. Başvurunuzun mutlaka yazılı olması gerekiyor.
KADEME YÜKSELTİYOR
Memurlar hizmet birleştirmesi yaparak 1 Ekim 2008 öncesi hizmetleriyle emekli aylığına esas teşkil eden derece ve kademelerini yükseltebiliyor. Böylece maaşları da artıyor.
KİMLER ERKEN EMEKLİ OLABİLİR?
Yayımlanan liste kapsamında kurşun ve arsenikte, cam fabrika ve atölyelerinde, cıva üretiminde, çimento ve kok fabrikalarıyla termik santrallerde, alüminyum, demir-çelik, döküm ve asit üretimi fabrikalarında, Emniyet, MİT, basın ve gazetecilik sektörlerine ait olan 45 meslek grubu içerisinde yer alan çalışanlar ek prim gün sayısı sayesinde 10 yılda erken emeklilik hakkı elde edecekler.
MADEN İŞÇİLERİ YIPRANMA PAYI İLE KAÇ YILDA EMEKLİ OLUR?
Canları pahasına çalışan ve dünyanın en tehlikeli işlerinden birini yapan madenciler için uygulanan yıpranma payı en yüksek rakam olarak dikkat çekmektedir. Maden işçilerinde emeklilik hesaplaması yapılırken 360 güne karşılık olarak 60 gün ile 90 gün çalışanların gün sayısına ilave ediliyor. Maden işçileri için ise işlerinin son derece riskli olması nedeni ile aynı uygulama 180 güne yükseliyor.
Yapılan bu uygulama sayesinde maden işçileri Türkiye'de en erken emekli olunan meslek grubu olarak 5 senede emekli olma hakkı elde ediyor. Diğer meslek grupları için ise yapılan erken emeklilik hesaplaması ile 10 senede emekli olma şansı sunuluyor.