Evlat edinen amacıyla de var
Evlat edinen anne de çocuğunu evlatlık veren anne de doğum borçlanması yapabiliyor. Evlat edinme yolu ile borçlanma uygulanabilmesi amacıyla evlat edinilen çocukların 2 yaşını doldurmamış olması koşulu bulunuyor. Doğum borçlanmasında her bir çocuk amacıyla tanınmış 2 senelik süre, çocuğun doğumundan sonra evlat edinildiği tarihe kadar doğumu yapan anne doğrultusundan, evlat edinildikten sonra çocuğun 2 yaşına geldiği tarihe kadar ise evlat edinen bayan sigortalı doğrultusundan kullanılabiliyor.
Engelli çocuğu olan Ağır engelli çocuğu olan bayanların da erken emeklilik olanağı bulunuyor. 1 Ekim 2008'den bu yana yapılan sisteme göre, çalışılan her 4 seneye 1 sene prim ekleniyor, yaştan da 1 sene düşülüyor. Annelerin bu haktan yararlanabilmeleri amacıyla çalışmaları ya da isteğe bağlı sigortalı-iştirakçi olmaları gerekiyor. Hem de çocuğunun başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli olduğunun, sıhhat kurulu raporuyla belirleme edilmesinin sağlanması koşulu aranıyor. Engelli çocuğu olan bayanlara tanınmış bu haktan SSK, Bağkur, Tarım SSK, Tarım Bağkur'u ve Emekli Sandığı kanunlarına tabi çalışanlar yararlanıyor.
SAĞLIK SORUNU YAŞAYANLARA DA ERKEN EMEKLİLİK FIRSATI
Sosyal Emniyet Kurumu (SGK), tedavisi zor hastalıklara maruz kalan sigortalılara maaş bağlıyor. Bunun amacıyla lüzumlu ilk ve en mühim şart, çalışma kuvvetinde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair 'sıhhat kurulu raporu'. Bu raporun alınabilmesi amacıyla bireylerin bulundukları il ya da ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve yetki sahibi hastanelere sevk edilmeleri gerekiyor.
Her engelli, 'malul' sasenemıyor. Çünkü malul saseneyebilmek amacıyla belirleyici kural, işkuvveti kaybının yüzde 60 ve yukarıya olması.
1800 GÜN GEREKİYOR
Kişi, çalışma kuvvetinde en az yüzde 60 kayıp olduğunu belgelerse ve en az 1800 gün prim ödemişse maaşa hak kazanıyor. Malulen emekli olabilmek amacıyla çalışma kuvveti kaybında öneme alınan rahatsızlıkların, ilk kez sigortalı olunan tarihten sonra başlamış olması gerekiyor. Malul bireyin en az 10 sene sigortalı olması da aranan başka bir şart. Başkasının bakımına muhtaç derecede hali ağır olan hastalarda ise 10 senelik sigortalılık zamanıne bakılmıyor. Fakat en az 1800 gün prim ödemeleri isteniyor.
BELLİ BİR SÜRESİ VAR
Maluliyet Tespit Işlemleri Yönetmeliği'nde maluliyet zamanı ilaveten belirtilmeyen bütün kanser hastalıklarında, tanı tarihinden itibaren bir senede başvurmak koşuluyla 18 ay süre ile maluliyet aylığı bağlanıyor. Bazı hastalıklarla alakalı tanı konulduğunda ise 12 ya da 24 ay aylık bağlanabiliyor. Kemik iliği nakli yapılanlar 12 ay, kan kanseri tedavisi görenler ve verem hastaları 24 ay malul aylığı alabiliyor.
EN AZ YÜZDE 40 OLMALI
Malulen emekli olamayan bir şahıs engelli hakkıyla emekli olabilir. Engelli vatandaşlar, engellilik seviyesi ve ilk kez sigortalı oldukları tarihe göre emeklilikte değişik koşullara tabiler. Yaş koşulu aranmıyor. Emeklilik amacıyla sıhhat kurulu doğrultusundan verdiği rapora göre, engellilik seviyesinın en az yüzde 40 olması gerekiyor. Engellilik halinun yüzde 40 ve üzeri olması hallerinde emeklilik amacıyla lüzumlu prim gün adedi değişiyor.
Bir de çalışırken çalışma kuvvetindeki kayba göre emeklilik hali var. Burada da çalışma kuvvetindeki kayba göre sigortalılık zamanı ve prim gün adedi değişiyor. Örneğin, çalışma kuvvetindeki kayıp yüzde 40 olanlar daha geç emekli olurken, yüzde 50'nin üstünde olanlar daha erken emekli oluyor.
Hasta Olanlara Yaşa Bakmadan Erken Emeklilik
Sağlık problemleri yaşam sürdüren vatandaşlar, çalışanlar yaşa bakmadan erken emeklili olabilirler. Malulen emekli olmak amacıyla söz hususu hastalığın işe başladıktan sonra çıkmış olması ve çalışma kuvvetinün yüzde 60'ının kaybolmasına namacıyla olması gerekiyor. Hem de prim ve gün şartları da sağlanmalı.
