Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) tarafından paylaşılan yeni fotoğraflar, bilim insanlarının bir zamanlar kızıl gezegenin uzaylı yaşamına ev sahipliği yaptığını kanıtlayan fosilleri bulmayı umduğu Mars'taki eski kurumuş nehir yatağını ortaya koydu.
Bilim insanları, Perseverance gezgini tarafından çekilen ve milyarlarca yıl önce gezegende suyun nasıl aktığını gösteren fotoğrafları Journal of Science'da yayınladı.
NASA'nın Persevance gezgini, "Kodiak Butte" olarak bilinen ve 'dalgalanan su seviyeleri ve sonraki aşamalarda değişen akış stilleri altında kapalı bir göl sistemini gösteren' bir kaya oluşumunun fotoğraflarını çekti.
"BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ BİR KAYNAK"
Bilim insanları, bu yeni bulgunun, NASA'nın gezegenin daha fazla araştırılmasına ilişkin kararlarına rehberlik edecek "benzeri görülmemiş bir bilgi noktası' sağladığını söyledi.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) Gezegen bilimleri profesörü olan Benjamin Weiss, "Gezgin bu inanılmaz ıssız araziye indi ve hiçbir yere gitmeden, sadece uzaktan fotoğraf çekerken, Jezero'nun milyonlarca yıl önce gölün dibi olduğunu doğrulayan kayalar gördük" dedi.
Bununla birlikte, yeni yayınlanan Kodiak Butte fotoğrafları, normal nehir akışının olduğu dönemlerde oluşabilecek ince kil veya kum katmanlarını gösteriyor.
Fransa'daki Nantes Üniversitesi'nden bir jeolog olan Nicolas Mangold,"Kodiak'taki stratigrafiyi* anlamak, yaşamın korunması için en olası olan tortuları belirlememizi sağlıyor. Geçmişte bir noktada suyun yüzeyde aktığını biliyoruz, ancak bu aktivitenin süresini bilmiyoruz" dedi.
*Stratigrafi, aynı zamanda katmanbilim ya da tabakabilim olarak da adlandırılıyor. Jeolojinin bir alt kolu alan bilim dalı gezegenlerdeki yer kabuklarından alınan tabakalı kayaların formasyonlarını, bileşimlerini ve korelasyonlarını inceliyor.
Mangold, ayrıca alanın sel olaylarından kaynaklanan küçük kaya tabakaları ile kaplandığını sözlerine ekledi.
ANİ BUZ ERİMESİNDEN KAYNAKLANMIŞ OLABİLİR
Diğer taraftan araştırmacılar, Mars'taki sellere neyin sebep olduğunu bilmiyor, ancak bunların şiddetli yağmur veya ani bir buz erimesinden kaynaklanmış olabileceğini varsaydıklarını açıkladılar.
Weiss, "O zamanlar Mars muhtemelen daha fazla buza sahipti, bu da volkanik aktivite veya meteor çarpmaları ile aniden eriyerek kratere su, kaya ve silt akışı gönderdi. Kraterin etrafındaki bölge, Mars'taki bilinen en eski kayaları içiriyor. Şimdi, kraterden bile ayrılmadan o kayaları da örnekleyebiliriz" açıklamasını yaptı.
"KEŞFİMİZ YENİ BAŞLIYOR"
Öte yandan bilim insanları, yeni bulguların Kızıl Gezegen'in daha önce göllere sahip olabilecek diğer kraterleri ve potansiyel yaşam biçimleri hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı olacağını savundu. Ntv'de yer alan habere göre, araştırmanın yazarlarından Amy Williams, "Artık net fotoğraflara sahibiz. Kil ve çamurtaşı bulduğunuza dair tam bir güvenimiz var. Bu resimlere bakmak bir kitabın kapağını okumak gibi. Keşfimiz yeni başlıyor" dedi.
NASA'DA ÇALIŞAN TÜRK BİLİM İNSANI YILDIZ, MARS'TAKİ "YAŞAM İZİ" ARAMALARINI ANLATTI
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) Jet Propulsion Laboratory (Jet Tahrik Laboratuvarı) bölümünde çalışmalarını sürdüren bilim insanı Dr. Umut Yıldız, Mars'taki yaşam izi arama faaliyetlerine ilişkin, "Mars'ta şu anda sıvı su yok ama yüzey kabuğunun altında buzlu, donmuş suya rastladığımızı rahatlıkla söyleyebiliriz. Daha da altta, hani toprak altı göletler vardır ya, bu şekilde göletleri de bulduk. Kısacası çok yaklaşmış durumdayız. Yaşamla ilişkilendirdiğimiz şey de genelde sudur. Su gördüğümüz yerde yaşam olabilir diyebiliriz." ifadelerini kullandı.
Bursa'da uzay ve havacılık konusunda heyecan ve farkındalık oluşturmak amacıyla kurulan Gökmen Uzay ve Havacılık Eğitim Merkezi'ni (GUHEM) ziyaret eden Yıldız, AA muhabirine, Türkiye'de son yıllarda bilim merkezleri adına ciddi gelişmelerin olduğunu söyledi.
Yıldız, birçok şehirde bilim merkezleri yapıldığını ancak Bursa'daki GUHEM'in uzay ve havacılık alanında sadece Türkiye'de değil, dünyadaki sayılı merkezlerden biri olduğunu anlattı.
GUHEM'i ziyaret edenlerin merkezden etkilendiğini belirten Yıldız, "Eminim ki bu çocukların bir bölümü uzay alanına yönelip bir şeyler yapacaklardır. Ben en güzel o kısmı görüyorum. Küçücük çocukları bile şu anda etkilemesi benim için çok önemli. Ayrıca buraya daha da destek verilmeli. Türkiye'nin her tarafından buraya öğrencilerin gelmesini diliyorum." diye konuştu.
Yıldız, Türkiye Uzay Ajansının çalışmalarına da değinerek, "Bir yol haritası çizilmiş durumda. İlk hedef, 2023'te Ay'a sert iniş, ondan sonra da yumuşak iniş yapmak. Takip ettiğim kadarıyla gerçekleşebilme ihtimalini görüyoruz. En azından elimizde bir plan var. Bu plana göre de bir şeyler devam eder ve başarabiliriz. Madem bir uzay ajansımız var. 5-10 yıllık planlardan ziyade çok daha uzun süreli planlamaları şimdiden konuşmamız gerekiyor." ifadelerini kullandı.
"MARS'TA BİR UÇAN ARAÇ ÇALIŞTIRACAK SEVİYEMİZİN OLDUĞUNU BİLİYORUZ"
NASA'nın Mars'a gönderdiği "Perseverance" adlı robotun çalışmalarını anlatan Yıldız, "Küçük bir robot değil, bir cip büyüklüğünde. Bunun yanında bir de helikopter gönderildi." dedi.
Helikopterin beklenenden çok daha uzun süre çalıştığını dile getiren Yıldız, şunları kaydetti:
"Buradan şunu görebiliyoruz, artık Mars'ta bir uçan araç çalıştıracak seviyemizin olduğunu biliyoruz. Perseverance robotunun en büyük amacı orada yaşam bulmaya çalışmak. Yaşam var mı, yok mu bilmiyoruz ama sıvı suyun olduğunu biliyoruz. Milyarlarca yıl önce oradaki suyla beraber belki bir yaşam oluşmuştur diye düşünüyoruz. Belki bulacağız, belki bulamayacağız ama şu anda bu araç araştırmasına devam ediyor. Umuyorum ki yakın zamanda güzel bir haber alırız, Mars'ta yaşam bulabiliriz."
Yıldız, Perseverance robotunun geçen şubatta Mars'a iniş yaptığını anımsatarak, o zamandan beri sürekli veri gönderdiğini söyledi.
Yıldız, sözlerini şöyle tamamladı:
"Birkaç yüz bin fotoğraf gönderdi. Mars'ta şu anda sıvı su yok ama yüzey kabuğunun altında buzlu, donmuş suya rastladığımızı rahatlıkla söyleyebiliriz. Daha da altta, hani toprak altı göletler vardır ya, bu şekilde göletleri de bulduk. Kısacası çok yaklaşmış durumdayız. Yaşamla ilişkilendirdiğimiz şey de genelde sudur. Su gördüğümüz yerde yaşam olabilir diyebiliriz. Belki buradan bir şey çıkarabiliriz. Eskiden Mars'ta sıvı suyun olduğunu da tortul kayalardan anlıyoruz. Oradan mutlaka su geçmesi gerekiyor ki o taşlar yuvarlak hale gelsin. Uydu fotoğraflarından nehirlerin geçtiği yolları da biliyoruz.
Demek ki burada eskiden sıvı su var ama bu suyun ne kadar orada kaldığını bilmiyoruz. Belki 50 yıl, belki 500 bin sene kaldı. Mars'ın 4,5 milyar yıllık tarihi var. Orada eskiden su olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz."