Asgari ücretin, 2024'te brüt 20 bin 2 lira 50 kuruş, net 17 bin 2 lira 12 kuruş olarak belirlenmesiyle işsizlik ödeneğinden Genel Sağlık Sigortası (GSS) primine, kıdem tazminatından staj ücretine kadar birçok kalemde 1 Ocak itibarıyla değişiklik yaşanacak.
Yeni asgari ücret yaklaşık 7 milyondan fazla çalışanı doğrudan etkilemesinin yanında, yasal mevzuattaki birçok düzenlemede ölçü olarak kabul edilmesi bakımından da her vatandaşı yakından ilgilendiriyor.
Yeni asgari ücret rakamıyla işsizlik maaşı, kıdem tazminatı, GSS primleri, askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, staj ücretleri, asgari ücretlilerin rapor ücretlerinin de aralarında olduğu birçok kalem değişti.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA 2024
Kıdem tazminatının hesaplanmasında, çalışanın en son aldığı maaş dikkate alınır. Eğer çalışanın ücreti parça başına, akortla, sabit olmayan bir miktar üzerinden veya yüzdeyle hesaplanıyorsa, son bir yıl içinde ödenen toplam ücret, bu süre zarfında çalışılan gün sayısına bölünerek ortalama günlük ücret hesaplanır ve bu ortalama, tazminatın hesaplanmasında temel alınır. (1475 sayılı İş Kanunu, Madde 14)
Buna ek olarak, kıdem tazminatının hesaplanmasında, işçinin aldığı temel ücrete ek olarak, nakdi veya nakdi değer taşıyan diğer sözleşme ve yasal faydalar da dikkate alınmalıdır. (1475 sayılı İş Kanunu, Madde 14). Şimdi, 2024 yılında kıdem tazminatının nasıl hesaplanacağını inceleyelim.
Örneğin, bir çalışanın 10 yıllık bir çalışma süresi ve son maaşı 15.000 TL olsun. Bu durumda hesaplanacak kıdem tazminatı şöyle olur: 10 yıl x 15.000 TL = 150.000 TL. Bu şekilde, çalışanın kıdem tazminatı 150.000 TL olarak hesaplanır.
- Kıdem tazminatı 20 bin 2 lira
Asgari ücretli bir çalışan, bir yıllık çalışmasının karşılığında brüt asgari ücret tutarında kıdem tazminatı hak ederken yeni asgari ücretli çalışanın yıllık kıdem tazminatı 20 bin 2 lira 50 kuruşa yükselecek.
- GSS için 600 lira ödenecek
Yeni asgari ücret artışı GSS primlerini de etkiledi. Genel sağlık sigortası primlerini kendileri ödeyerek hastanelerden ve sağlık kuruluşlarından yararlanmak isteyenler için brüt asgari ücretin yüzde 3'üne karşılık gelen 600 lira 8 kuruş ödenmesi gerekecek.
Bu rakamın ödenmesiyle kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler de sağlık hizmetinden yararlanacak. Gelir testine gidilip hanedekilerin kişi başı gelirinin brüt asgari ücretin üçte birinden yani 6 bin 667 lira 50 kuruştan az hesaplanması halinde ise GSS primleri devlet tarafından karşılanacak.
- İşsizlik ödeneği arttı
Yeni asgari ücretten etkilenen kalemlerin başında işsizlik ödeneği geliyor. İşsizlik ödeneği hesaplamasında sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor.
2024 yılında en az 4 ay çalışan bir işçi için (işsiz kalması ve gerekli şartları taşıması halinde) işsizlik ödeneğinin alt sınırı asgari ücretin yüzde 40'ı, üst sınırı ise yüzde 80'i olarak hesaplandığı için yeni asgari ücretle işsizlik ödeneğinin en düşüğü 8 bin 1 lira, en yükseği ise 16 bin 2 lira şeklinde uygulanacak.
Bu rakamlardan binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılacak.
- Stajyerlere 5 bin 10 lira ödenecek
İşletmelere staja giden lise ve üniversite öğrencilerine ödenen staj ücreti de yeni asgari ücretle yükselecek. Bu rakam, 2024 yılı için belirlenen net asgari ücretin yüzde 30'una denk gelen 5 bin 10 lira olacak.
Bunların dışında, 1 Ocak itibarıyla yeni asgari ücret rakamıyla askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, asgari ücretlilerin rapor ücretlerinin de aralarında olduğu birçok kalemin rakamları da değişecek.
