Yıpranma payının EYT'de etkisi olur mu?
Bu kapsamda olan mesleklerde her yıla 90 gün ek fiili hizmet artışı eklenmesi durumunda bir yıl çalışan 15 ay çalışmış kabul ediliyor. Fiili hizmet süresi zammı olarak da bilinen yıpranma hakkından 45 iş kolu faydalanabiliyor. Yıpranmaya tabi çalışması olup işe girişi geri çekilebilecek olan kişiler EYT kapsamına girebilir.
Yıpranmayla ek prim emeklilik getirir mi?
Çimento, cam, kurşun, demir ve çelik, yeraltı işleri, askeri görevlerde, emniyet başta olmak üzere kapsamda yer alan iş konularında yıpranma nedeniyle erken emekli olunabiliyor. Bu mesleklerde çalışanlar için ödenen primler daha fazla kabul ediliyor ve yaş şartında indirim yapılıyor. Ağır bir meslekte çalışıyorsanız yıpranma payı ile erken emeklilik mümkün olabiliyor.
Memurlar ve işçiler için yıpranma payı nasıl hesaplanıyor?
Eylül 1999'dan önce hizmette bulunan bir kamu çalışanın yıpranma payının tamamı emeklilik süresinden düşer. Bu tarihten önce başlayan memurun yıpranma payının yarısı da emeklilik yaşından indirilir. İşçilerde de eklenen prim gün sayısının yarısı kadar süre işçinin emekli olabilmesi için doldurulması gerekli olan yaştan düşürülür. İşçinin yıpranma payı kapsamında olan işlerde minimum 3600 gün çalışmış olması gerekiyor.
İlk defa sigortalı olunan tarihi geri çekmek mümkün mü?
Borçlanma, ihya ve hizmet tespit davası seçenekleri söz konusu. İşe giriş tarihi 2001 olup da 1997'de askerlik yapan bir kişi bu süreyi borçlanarak işe başlangıç tarihini öne çekebilir. Bağ- Kur borcunu ödemediği için silinen hizmetleri olan kişiler bu hizmetleri canlandırabilir. Hizmet tespit davası da sigortasız çalıştırılan kişiler için dava yoluyla bu çalışmaların tespitini sağlayacak.
GEÇ SİGORTAYA DAVA AÇIN
6 Eylül 1999'da işe giriş bildirgem verilmiş ancak primim yatırılmamış. EYT'ten yararlanabilir miyim?
Bunun için iş mahkemesine hizmet tespit davası açılması gerekiyor. Mahkeme kararıyla 1 günlük hizmet alınması durumunda giriş bildirgesinin verildiği tarih işe başlangıç tarihi olacaktır. Ayrıca sigortası geç yapılan, eksik yatırılanlar da benzeri bir yol izleyerek kayıp günlerini tamamlayabilir. Eğer 1999'dan önce işveren sigorta bildirgesi, sigortalı hesap fişi gibi belgeleri SGK'ya bildirmiş ancak prim hizmet belgesi göndermediyse bu durumda 5 yıllık zaman aşımı süresi işlemez. Bu kapsamdaki kişiler istedikleri zaman yargı yoluyla sigorta başlangıcını geri çektirebilir.
Prim kazandıracak başka süreler var mı?
4C'li olarak görev yapan personelin mevzuatına göre aylıksız izin süreleri, avukatlık staj süreleri, hekimlerin fahri asistanlıkta geçen süreleri, kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri ek prim kazandırır. (Hazal ATEŞ)
