Vatandaşın kamuya olan borçlarına önemli fırsat geldi. Resmi Gazete'te yayımlanarak yürürlüğe giren yasayla borçların üstü çiziliyor. İşte yapılandırmayla vatandaşa sağlanan imkanlar ve bunlardan yararlanma yolları...
Hangi borçlar kapsamda?
31 Aralık 2022 öncesine ait vergi ve prim borçları, trafik, askerlik, nüfus, köprü, otoyol geçiş cezaları, belediyelere olan borçlar, öğrenim kredisi borçları kapsamda bulunuyor.
Neler siliniyor?
Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bağlı tahsil dairelerince takip edilen alacaklardan vadesi 31 Aralık 2022'den önce olduğu halde 1 Ocak itibarıyla ödenmemiş ve tüm tahsil daireleri itibarıyla asli ve feri toplamı 2 bin lira ve altında bulunanların tahsilinden vazgeçilecek. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamından çıkarılan iş yerlerine ilişkin olup ödeme süresi 31 Aralık 2020 veya önceki bir tarih olduğu halde ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası asılları toplamı 500 lirasını aşmayan alacaklar ile tutarına bakılmaksızın bu alacaklara bağlı feri alacaklardan tutarı 10 bin lirayı aşmayanların tahsilinden vazgeçilecek.
Borç nasıl hesaplanacak?
Borçların gecikme faizleri, cezaları silinecek. 1 Kasım 2016'dan önceki dönemler için Yİ-ÜFE'deki aylık değişim oranları, 1 Kasım 2016'dan itibaren ise aylık yüzde 0.75 oranı esas alınacak. Böylece borç tutarı önemli ölçüde düşecek.
Kaç taksit yapılabilecek?
Borçlar 4 yıla varan sürede kapatılabilecek. Bu durumda Yİ-ÜFE ile güncellenen borç, 12 taksitte 1,09; 18 taksitte 1,135; 24 taksitte 1,18; 36 taksitte 1,27; 48 taksitte 1,36 katsayısı ile çarpılacak.
Peşin avantajı nedir?
Katsayı olmayacak, Yİ-ÜFE tutarının da yüzde 90'ı silinecek. İdari para cezasında borç aslı da yüzde 25 inecek.
Hangi tarihler önemli?
Son tarih başvuru için 31 Mayıs, peşin ve ilk taksit için 30 Haziran.
TESTE GİR BORCU SİLDİR
GSS borçları nasıl yapılandırılacak? Genel Sağlık Sigortası borcu olanlara 31 Ağustos'a kadar bu borçlarını gecikme zammı ve cezasız ödeyebilme imkanı getiriliyor. Hiç gelir testine girmemiş kişilerin 31 Temmuz'a kadar teste girmesi halinde de gelir durumlarına göre tescilleri geriye dönük güncellenecek. Bu sayede teste girilip hane içinde kişi başına düşen gelir 3 bin 336 liradan az çıkarsa, borç silinecek.
GEÇ MUAYENENİN CEZASI İNİYOR
Araç muayenesini geciktirenler yasadan nasıl yararlanır? Araç muayenelerini süresinde yaptıramamış olanlar, 30 Eylül'e kadar bu muayenelerin yapılması şartıyla muayenede gecikilen her ay ve kesri için alınan yüzde 5 fazla yerine Yİ-ÜFE oranları, düzenlemenin yayımı tarihinden sonra ise aylık yüzde 0.75 oranı kullanılarak bulunan tutarı ödeyecek.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), il özel idareleri, belediyeler, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları (YİKOB) ile ilgili alacaklara yapılandırma imkanı getiren 'Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun' Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Cumhuriyet tarihinin kapsamlı borç yapılandırma düzenlemesi ile vatandaşların vergi daireleri, gümrük müdürlükleri, Sosyal Güvenlik Kurumu, il özel idareleri, trafik cezaları, ehliyet affı, otoyol cezaları ve belediyelere olan tüm borçları yapılandırılacak.
AK Parti Manisa Milletvekili ve Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi Uğur Aydemir, kamuya olan borçların yeniden yapılandırılmasına ve uygun şartlarda ödenebilmesine imkan sağlayan kanun ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Milyonlarca vatandaşı ilgilendiren yapılandırmanın detaylarını paylaşan Aydemir, ''Kanuna göre 31/12/2022 tarihinden önceki dönemlere ait olan vergi, prim, idari para cezası, öğrenim kredileri, Trafik cezaları gibi borçlar için yeniden yapılandırma imkanı sağlıyoruz. Daha önce yapılandırma kapsamına girmeyen, adli para cezaları, üst kurul cezaları, sigara cezaları gibi cezalar da bu kanun kapsamında yapılandırılabilecek. Bu açıdan Cumhuriyet tarihimizin en kapsamlı yapılandırma paketini yürürlüğe girdi.'' dedi.
Bugüne kadar çıkarılan yapılandırma yasalarında borçların en fazla 36 aya kadar taksitlendirildiği bilgisini veren Aydemir, ''Bu Kanunda vade 4 yıla yani 48 aya çıkarılıyor. Borçlular, kesinleşmiş borçlarını bu düzenleme kapsamında 48 aya kadar taksitlendirebilecek ve 48 eşit taksitte ödeyebilecekler. Bu son derece önemli ve borçlular lehine bir değişiklik. Yapılandırmada vadenin 48 ay'a uzaması ve 48 eşit taksite çıkması, bir takvim yılı içerisindeki taksit atlatma sayısını (ödememe) da, 2'den 3'e çıkarmaktadır. Kanunda yer alan düzenlemeye göre, Yİ-ÜFE oranı aylık 0,75 olarak dikkate alınacak, bu da yıllık yüzde 9 oluyor.'' diye konuştu.
2 BİN LİRA ALTI BORÇLAR SİLİNECEK
2 bin TL altı olan borçların silineceği bilgisini veren Aydemir, ''Vergi dairelerine olan ve vadesi 31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde 1 Ocak 2023 tarihi itibariyle ödenmemiş olan ve tüm vergi daireleri itibariyle Borç aslı ve cezası, gecikme zammı, gecikme faizi, idari para cezası toplamı 2 bin TL ve altında olan borçların silinecek. Borçların silinmesi için vergi dairelerine başvuru yapmaya gerek bulunmuyor, vergi daireleri bu borları kendisi silecek, yasal takibe geçmeyecek.'' dedi.
BAŞVURU VE ÖDEME TARİHİ HAKKINDA BİLGİ VERDİ
Başvuru ve ödemeler hakkında da bilgi veren Uğur Aydemir, yapılandırma için başvuruların 31 Mayıs 2023 tarihinde, ilk taksit ödemelerinin ise 30 Haziran 2023 tarihinde başlayacağını belirtti.
Borçların peşin ödenmesi halinde ise hesaplanan Yİ-ÜFE oranının yüzde 90'ı silineceğini, idari para cezalarının peşin ödenmesi halinde anaparanın da yüzde 25'i silineceğini söyledi.
VERGİ BORCU YAPILANDIRMA BAŞVURUSU NE ZAMAN BAŞLAYACAK, ÖDEME NASIL OLACAK?
Yapılandırma düzenlemesinden yararlanmak isteyenler, 30 Nisan 2023 tarihine kadar ilgili idareye başvuracak ve yapılandırma tutarlarını peşin veya taksitle ödeyebilecek.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, SGK, il özel idareleri, belediyeler ve YİKOB'Iara bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksitini 31 Mayıs 2023 tarihine kadar, diğer taksitlerini ise bu tarihi takip eden aylık dönemler halinde azami 48 eşit taksitte ödeyebilme şartı aranacak.
Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde peşin ödenmesi halinde katsayı uygulanmayacak, feri alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların yüzde 90'ının tahsilinden vazgeçilecek.
Bu durumda idari para cezalarından yüzde 25 indirim yapılacak, yapılandırma sonucu ödenecek alacağın sadece feri alacaktan ibaret olması halinde feri alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutardan yüzde 50 indirim yapılacak.
İlgili maddelerde yer alan azami süreler aşılmamak kaydıyla bu düzenlemeye göre yapılandırılan borçlar 12, 18, 24, 36 veya 48 eşit taksitte ödenebilecek. Borçlular, ödeme seçeneklerinden birini başvuru sırasında tercih edecek.
GSS PRİM SİLDİRME NASIL OLACAK?
Geçtiğimiz yapılandırma yasalarında olduğu gibi yeni yasada da Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi borçları için bazı kolaylıklar sağlanacak. Bazı borçlular için faizler silinirken bazı durumlarda gelir testine göre bu borçların tamamen silinmesi de mümkün olacak.
Öncelikle prim borcu olanlar yasa çıktıktan sonra SGK'ya başvurarak bu borçlarının faizlerini sildirerek ister peşin isterlerse 48 aya kadar taksitle ödeyebilecekler.
Borç 2 bin lira ve altında ise zaten otomatik olarak silinecek. Ancak borç yüksek ise sildirmenin başka bir yolu da var. Bunun için kaymakamlıklara gidip gelir testi yaptırmanız gerekiyor.
Gelir testine gidilip hanedekilerin kişi başı gelirinin brüt asgari ücretin üçte birinden yani 3 bin 336 liradan az hesaplanması durumunda GSS primleri devlet tarafından karşılanacak.
SON TARİH HAZİRAN AYI SONU
Sadece devlet tarafından karşılanması ile kalmayacak geriye doğru borçların da silinmesi mümkün olacak. Bu yüzden GSS borcu olanların Haziran ayının sonuna kadar gidip test yaptırmaları gerekiyor. Eğer geliriniz yüksekse bu kez yapılandırma yasasından yararlanarak borcunuzu anapara ile ödemeniz de mümkün olacak.
VERGİ AFFI KİMLERİ KAPSIYOR?
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, geçtiğimiz günlerde milyonlarca kişiyi ilgilendiren vergi borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanmıştı:
''2.000 lirayı aşmayan icralık borcu olan vatandaşlarımızın bu borçlarını tasfiye edecek ortamı zaten daha önce hazırlamıştık.
Şimdi de vergi, ceza, faiz gibi hangi türden olursa olsun borcu bulunan vatandaşlarımızın 2.000 lirayı aşmayan borçlarını siliyoruz.
Bir kişinin, 31 Aralık 2022 tarihinden önce ödenmesi gereken borçlarının toplamı 2.000 lirayı aşmıyorsa bu düzenleme kapsamında bir defaya mahsus olmak üzere hiçbir şart aramadan borçlarını siliyor, alacağımızdan vazgeçiyoruz. Böylece, bu borçlar nedeniyle vergi dairelerimiz takip işlemleri yapmayacak, vatandaşımız da takibe muhatap olmayacaktır.''
VERGİ BORCU YAPILANDIRMA HANGİ BORÇLARI KAPSIYOR?
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, il özel idareleri, belediyeler ve YİKOB tahsil dairelerince takip edilen kesinleşmiş amme alacakları ve belediyelerin ve büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin kesinleşmiş bazı alacaklarından düzenlemenin yayımı tarihi itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergiler ve vergi cezaları, idari para cezaları, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'a göre takip edilen alacaklar, gümrük vergileri ve idari para cezaları ile bu alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, gecikme cezası gibi fer'i alacaklar yapılandırılacak.
İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden alacaklar da kesinleşmiş alacak olarak yapılandırılacak.
Her bir taşıt için ödenecek olan MTV, taşıta ilişkin idari para cezaları ile geçiş ücretinin en az yüzde 10'unun ödenmesi şartıyla taksit ödeme süresince fenni muayeneye izin verilecek.
Tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kağıdı ve alkollü içkilerin üreticileri ve ithalatçılarının, ürünlerinde kullanmaları gereken özel etiket ve işaretleri kullanabilmeleri için yapılandırılan ve vadesi 1 Mart 2016'dan sonra gelen Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda yer alan ürünlere ilişkin özel tüketim vergisi ve vadesi 1 Ekim 2020'den sonra gelen katma değer vergisi ile bu vergilere ait beyannameden doğan damga vergisinin tamamının ödenmesi şartı getiriliyor.
Belediyelerin su, atık su ve katı atık ücretleri ile sunduğu bazı hizmetlerden kaynaklanan ücret alacakları ile aldığı bazı paylar ile büyükşehir belediyelerinin katı atık ücretleri ile su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su bedeli ile harcamalara katılma payı alacakları ve YİKOB'ların alacakları yapılandırılacak.
Söz konusu kurumların kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan amme alacakları da düzenlemenin kapsamında yer alıyor. Buna göre, düzenlemenin yayımı tarihi itibarıyla ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış veya dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar, istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş veya karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar da yapılandırılacak.
Kanunla sadece vergi cezaları/gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarına ilişkin olarak dava açılmış olması halinde ödenecek tutarlar, düzenleme kapsamındaki idari para cezalarından ihtilaflı olanlar ile ecrimisillerden ihtilaflı olanların yapılandırılması da düzenleniyor.
Düzenlemenin yayımı tarihinden önce başlanıldığı halde tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine devam edilecek. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra, tarh edilen vergilerin yapılandırılması ve düzenlemeden yararlanma, ihbarname tebliğine bağlı başvuru ve ödeme süreleri belirlenerek kurala bağlanıyor.
Buna göre, düzenlemenin kapsadığı dönemlere ilişkin iştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezalarında, cezaya muhatap olanların, cezanın yüzde 25'ini belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde cezanın kalan yüzde 75'inin tahsilinden vazgeçilecek.
Düzenlemenin kapsadığı dönemlere ilişkin, yayımı tarihinden önce pişmanlık talebiyle veya izaha davet kapsamında verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve düzenlemenin yayımı tarihi itibarıyla tebliğ edilmemiş vergi cezaları hakkında da bu hükümler uygulanacak.
Düzenlemenin yayımı tarihinden önce tamamlandığı halde bu tarihte veya bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden takdir komisyonu kararları ve vergi inceleme raporları üzerine gerekli tarh ve tebliğ işlemleri yapılması ve belirlenen tutarın, belirtilen süre içinde ödenmesi şartıyla kanunun hükümlerinden yararlanılabilecek.
Bu düzenleme hükümlerinden yararlanacak mükellefler, Vergi Usul Kanunu'ndaki uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma, vergi cezalarında indirim, Gümrük Kanunu'nun uzlaşma, Kabahatler Kanunu'nun peşin ödeme indirimi ile Devlet İhale Kanunu'ndaki indirim hükümlerinden yararlanamayacak.
İŞTE 13 MADDE DE TÜM DETAYLAR
31 Aralık 2022 öncesine ait borçlar 48 taksitte ödenebilecek
Yapılandırma için başvurular 31 Mayıs'ta, ilk taksitlerin ödemesi ise 30 Haziran'da başlayacak.
Yapılandırılan borçlar peşin ödenirse, yurt içi-üfe tutarının yüzde 90'ından vazgeçilecek.
Yapılandırılan borç idari para cezası ise asıl alacaktan da yüzde 25 oranında indirim sağlanacak.
Vergi dairelerine olan 2 bin liranın altındaki borçlar silinecek.
Sürücülerin alkol, uyuşturucu, drift ve aday sürücülük halleri dışındaki ihlallerden kaynaklanan ceza puanları silinecek.
Geri alınan 10 bine yakin ehliyetin iadesi sağlanacak.
Deprem bölgelerinde Temmuz ayı sonuna kadar veraset ve intikal vergisi alınmayacak.
Esnafın tescil, tadil, sicil işlemlerinden Ağustos ayına kadar harç talep edilmeyecek. Çalışanlarına maddi yardımda bulunan işverenler, 50 bin liraya kadar olan kısım için gelir vergisinden muaf tutulacak.
Depremzedelerin kullanılmayacak durumdaki ev ve araçlarının üzerindeki hacizler kaldırılacak.
Düzenlemeyle, kurumlar vergisi mükelleflerine daha önce sağlanmış indirim ve istisna tutarları üzerinden bir defaya mahsus yüzde 10 ek vergi getirilecek.
Deprem bölgesindeki mükellefler ise ek vergiden muaf tutulacak.
Kurumlar vergisi mükelleflerinden tek seferlik ek vergi alınacak, depremden etkilenen illerdeki mükellefler kapsam dışında olacak.
